Έντρομη η Τουρκία βλέπει τις φλόγες του Κομπανί να την αγγίζουν

Ο Αμπντουλάχ Οτζαλάν είχε προειδοποιήσει ότι εάν το κουρδικό Κομπανί πέσει στα χέρια των τζιχαντιστών στη βόρεια Συρία, η ειρηνευτική διαδικασία Κούρδων και Άγκυρας «έχει τελειώσει». Με τον πιο αιματηρό τρόπο, οι τουλάχιστον 14 νεκροί στους δρόμους της Τουρκίας επιβεβαιώνουν τον κίνδυνο για την Άγκυρα, η οποία όμως παρακολουθεί άπραγη -ακόμη κι ενώ διαπιστώνει ότι το Κομπανί «πέφτει από στιγμή σε στιγμή»- και θέτει όρους σε μία όλο και πιο ανυπόμονη Ουάσινγκτον: Η στρατηγική πρέπει να περιλαμβάνει και πτώση του Άσαντ, μαζί με επιτήρηση των κουρδικών περιοχών.

• Τουλάχιστον 14 νεκροί στον ξεσηκωμό των Κούρδων για το Κομπανί
• Η πόλη «πέφτει από στιγμή σε στιγμή», λέει ο Ερντογάν
• Η ηρωίδα των Κούρδων που τρομάζει τους τζιχαντιστές

Η κατάσταση έχει στρέψει τους Κούρδους και το PKK ξανά στα όπλα, για το Κομπανί, μετά από μήνες ειρηνευτικών συνομιλιών με την Άγκυρα. Κι όχι τυχαία, οι τούρκοι στρατιώτες στα σύνορα εμπόδιζαν κούρδους μαχητές να περάσουν τη μεθόριο για να υπερασπιστούν την πόλη.

Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κάθε άλλο παρά υποβαθμίζει την κρισιμότητα της κατάστασης στο κατώφλι της χώρας, στην κουρδική πόλη Κομπανί πάνω στην τουρκοσυριακή μεθόριο. Το Κομπανί «πέφτει από στιγμή σε στιγμή» είπε την Τρίτη, ενώ ισχυρότατες τουρκικές δυνάμεις έχουν παραταχθεί για την προστασία των συνόρων και η Εθνοσυνέλευση είχε εγκρίνει μερικές ημέρες νωρίτερα ακόμη και τη δυνατότητα επέμβασης.

Πέραν αυτού όμως, η Άγκυρα δεν κινείται: Πίσω από τα τουρκικά τεθωρακισμένα, οι Κούρδοι -και εκείνοι της Τουρκίας και όσοι έχουν διαφύγει από τη βόρεια Συρία- κοιτάζουν με τα κιάλια τους καπνούς από τις εκρήξεις και την διείσδυση της ISIS όλο και βαθύτερα. Η ηρωική αντίσταση των κουρδικών ενόπλων ομάδων, ακόμη και με πρωτοφανείς πράξεις αυτοθυσίας, δεν μπορεί να αντισταθμίσει την υστέρησή τους σε εξοπλισμό.

Αυτό πυροδότησε την οργή των Κούρδων στους δρόμους της Τουρκίας, από τις πόλεις με κουρδικό πληθυσμό στα νότια μέχρι και την Κωνσταντινούπολη: Διαδηλώσεις με εμπρησμούς κτιρίων και οχημάτων και συγκρούσεις με την αστυνομία άφησαν πίσω τους τουλάχιστον 14 νεκρούς σε μία ημέρα και έξι επαρχίες στο «γύψο» της απαγόρευσης νυχτερινής κυκλοφορίας.

Όμως δεν είναι μόνο οι Κούρδοι που αγανακτούν με την Άγκυρα, την οποία ούτως ή άλλως κατηγορούν πως είχε στηρίξει με την ανοχή της έμμεσα την ISIS με στόχο τον Άσαντ: Η Ουάσινγκτον είναι εξίσου ανυπόμονη να δει την Τουρκία να παίρνει ενεργά μέρος στη «συμμαχία προθύμων».

Ανυπομονησία των ΗΠΑ, επιφυλάξεις της Τουρκίας για τους Κούρδους

«Υπάρχει μία δραστήρια συζήτηση [με την Τουρκία] για το ρόλο που θα παίξει» περιορίστηκε να πει το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών. Η διπλωματικότητα περίσσευε στη δήλωση της εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ: «Μεγαλώνει η ανησυχία πως η Τουρκία κωλυσιεργεί για να αποφύγει να αποτρέψει μία σφαγή μπροστά στα σύνορά της» λένε αμερικανοί αξιωματούχοι στους New York Times (ΝΥΤ).

«Δεν συμπεριφέρεται έτσι ένας σύμμαχος στο ΝΑΤΟ όταν έχει γίνεται κόλαση η περιοχή πάνω στη μεθόριό της» λένε οι αξιωματούχοι στο κεντρικό κομμάτι της αμερικανικής εφημερίδας -ακόμη και η έκταση που έχει πάρει η υπόθεση στα αμερικανικά ΜΜΕ δείχνει τη σημασία που έχει για την Ουάσινγκτον.

Οι όροι που έθεσε ουσιαστικά ο τούρκος πρόεδρος επισημαίνοντας τον κίνδυνο για το Κομπανί είναι η δημιουργία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στη βόρεια Συρία, εγκαθίδρυση παράλληλης ζώνης ασφαλείας στο έδαφος και την υποστήριξη τοπικών ενόπλων αντικαθεστωτικών ομάδων.

Ουσιαστικά, όπως διαβάζουν τα περισσότερα ξένα ΜΜΕ τις δηλώσεις Ερντογάν, αυτό που θέλει η Άγκυρα είναι διασφάλιση πως η μάχη εναντίον της ISIS θα γίνει με βάση στρατηγική για την ανατροπή του Άσαντ, χωρίς να ενισχυθεί η θέση των Κούρδων που στην περίπτωση της Συρίας αποτελούν προέκταση του PKK.

H δυσκολία της κατάστασης έγκειται και στο ότι η Άγκυρα πρέπει να υπαναχωρήσει προσεκτικά από την αρχική της στρατηγική για «ολομέτωπη στήριξη» των αντικαθεστωτικών στη Συρία. Η Τουρκία έχει ήδη νωπή την ήττα στο «στοίχημα» της Αιγύπτου, στην οποία είχε στηρίξει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους αλλά τελικά επικράτησε ο στρατός.

Επιπλέον, ο Ερντογάν δεν αποσκοπεί μόνο σε παραχωρήσεις από τις ΗΠΑ αλλά και σε εξελίξεις στο κουρδικό μέτωπο: Αναλυτές υποστηρίζουν στους ΝΥΤ ότι δευτερεύων στόχος είναι η αποδυνάμωση του ΡΚΚ στις συνομιλίες με την Τουρκία. Αναλόγως σημαντική θεωρεί την στρατολόγηση των κουρδικών δυνάμεων στη Συρία εναντίον του Άσαντ -οι κουρδικές περιοχές προτιμούσαν να διαφυλάξουν την αυτονομία τους ακόμη και αποδεχόμενες την κυριαρχία της Δαμασκού στον κίνδυνο απώλειάς της με την επέλαση άλλων ομάδων.

To Koμπανί έχει κεντρική θέση στην ευρύτερη στρατηγική των Κούρδων της Συρίας, ως ένα από τα τρία κέντρα αυτονομίας στη βόρεια Συρία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ευαίσθητες ισορροπίες που καλείται να κρατήσει η Άγκυρα στο Κουρδικό και την προσέγγιση με τους Κούρδους και του βόρειου Ιράκ.

Βασίλης Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ