Στα τρία μεγαλύτερα ιστορικά λάθη του ΔΝΤ η Ελλάδα

Τις λανθασμένες προβλέψεις του ΔΝΤ σε προγράμματα όπως αυτό της Ελλάδας που είχαν ως αποτέλεσμα υποθέσεις ειδικού χειρισμού να καταλήξουν σε οικονομικές κρίσεις,αναδεικνύειέκθεση του Ανεξάρτητου Γραφείου Αξιολόγησης (IndependentEvaluationOffice) του ΔΝΤ που δόθηκε την Τρίτη στη δημοσιότητα.

Η έκθεση τοποθετεί το ελληνικό πρόγραμμα του 2010 στα μεγαλύτερα λάθη προβλέψεων του Ταμείου και το συγκρίνει με τα «μεγάλα σφάλματα» που έκανε το ΔΝΤ στις προβλέψεις του για την ασιατική κρίση το 1997 και στην Αργεντινή στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Σύμφωνα με την έκθεση ορισμένοι παρατηρητές έχουν χρησιμοποιήσει αυτά τα επεισόδια και άλλα μεγάλα λάθη προβλέψεων σε μεμονωμένες χώρες για να αμφισβητήσουν την ακρίβεια και σε ορισμένες περιπτώσεις την ακεραιότητα των προβλέψεων του ΔΝΤ.

Το Ανεξάρτητο Γραφείου Αξιολόγησης του ΔΝΤ ερευνώντας τις προβλέψεις των στελεχών του Ταμείου σε 103 χώρες για την περίοδο 1990-2011 και ειδικά σε χώρες μεγάλου ενδιαφέροντος στις οποίες έχουν χορηγηθεί σημαντικά ποσά (όπως η Ελλάδα), διαπιστώνει πως οι εκτιμήσεις είναι «παραδοσιακά» αισιόδοξες, ιδίως όσον αφορά στην αύξηση του ΑΕΠ και του πληθωρισμού.

Στην έκθεση πάντως υπογραμμίζεται πως τα στατιστικά δεδομένα δείχνουν ότι στην πρώτη αξιολόγηση (review) κάθε προγράμματος τα λάθη διορθώνονται σε μεγάλο βαθμό. Αυτό βέβαια δεν ίσχυσε στην ελληνική περίπτωση, όπου μεταξύ Νοεμβρίου 2010 και Απριλίου 2013, το ΔΝΤ αναθεώρησε επανειλημμένα τις προβλέψεις του για το ονομαστικό ΑΕΠ της Ελλάδας το 2014, εξέλιξη που λειτούργησε επιβαρυντικά στο σχεδιασμό του προγράμματος προσαρμογής.

Η «χημεία» κλιμακίων και εθνικών Αρχών

Το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης του ΔΝΤ αναφέρεται στη σημασία που έχει για την ποιότητα των δεδομένων η συνεργασία με τις εθνικές Αρχές και η διαπραγμάτευση μαζί τους. Ακόμη, αναφέρει ως κομβικής σημασίας παράγοντα το πρόσωπο του επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ και την «χημεία» μεταξύ των κλιμακίων και των εθνικών Αρχών.

Σύμφωνα μάλιστα με συνεντεύξεις που διενέργησε το Γραφείο, συνήθως τα στελέχη του Ταμείου εμφανίζονται να φθάνουν σε μια χώρα έχοντας στις αποσκευές τους προβολές πιο συντηρητικές ( ή λιγότερο αισιόδοξες ) από αυτές των Κυβερνήσεων και κατά τη διάρκεια της αποστολής, η θέση της ομάδας του ΔΝΤ χαλαρώνει και γίνεται πιο συμβιβαστική.

Βάσει των ίδιων συνεντεύξεων, πολλά στελέχη του Ταμείου θεωρούν πως το ΔΝΤ θα πρέπει να είναι πιο ανοικτό στην αποδοχή των λανθασμένων του προβλέψεων, ειδικά στην περίπτωση χωρών που βρίσκονται σε πρόγραμμα στήριξης. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι πολλά στελέχη του ΔΝΤ που ερωτήθηκαν από το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης είχαν αντίθετη άποψη, λέγοντας ότι η «ποιότητα» των προβλέψεων θα πρέπει να εξακριβωθεί ανά περίπτωση και όχι σε απόλυτους όρους.

Σε κάθε περίπτωση το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ υιοθετώντας μέρος των συστάσεων του Γραφείου Αξιολόγησης χαρακτήρισε κρίσιμο το να μαθαίνει κανείς από τα λάθη του παρελθόντος και τάχθηκε υπέρ της ανάγκης να υπάρξουν ποιοτικότερα εσωτερικά μαθήματα κατάρτισης για την ανάπτυξη των ικανοτήτων των στελεχών του Ταμείου. «Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για την εξασφάλιση της διατήρησης της θεσμικής μνήμης», σημειώνεται σε σχετική εισήγηση του ΔΣ του Ταμείου.

Η Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ αναφερόμενη στην έκθεση του Ανεξάρτητου Γραφείου Αξιολόγησης δήλωσε ικανοποιημένη από τις διαπιστώσεις του όσον αφορά στην ποιότητα και στην ακρίβεια των προβλέψεων του Ταμείου, αλλά και από το γεγονός ότι οι προβλέψεις του προσωπικού χαρακτηρίζονται ως «αμερόληπτες» στην πλειονότητα των περιπτώσεων.

Τάχθηκε ωστόσο και εκείνη από την πλευρά της υπέρ της περαιτέρω ενίσχυσης της μαθησιακής κουλτούρας του Ταμείου και την έκδοση συμπερασμάτων από τα σφάλματα του παρελθόντος.

Η έκθεση αναφέρει πως οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν πιο ορθές από αυτές του ΔΝΤ σε πολλές χώρες (επικαλείται πάντως αναφορές οικονομολόγων σύμφωνα με τους οποίους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε «τεραστίως λανθασμένη πρόβλεψη» (huge forecasting error) για το ελληνικό έλλειμμα το 2009), ενώ σημειώνει πως η ακρίβεια του ΔΝΤ στις βραχυπρόθεσμες προβλέψεις ήταν συγκρίσιμη με εκείνη του ιδιωτικού τομέα.

Στο σημείο αυτό το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολόγησης σημειώνει πως το ΔΝΤ πρέπει να διατηρήσει την πρακτική της ανάθεσης εξωτερικών αξιολογήσεων των προβλέψεων του σε αναγνωρισμένους εμπειρογνώμονες, προκειμένου να συμβάλει στη διασφάλιση ότι οι προβλέψεις είναι υψηλής ποιότητας και ότι η διαδικασία ακολουθεί τις βέλτιστες πρακτικές.

Θανάσης Κουκάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ