Ο μονόλογος του Θεοδόση Πελεγρίνη από το σανίδι στη ζωή (Μέρος Α’)

Αεικίνητος στη σκηνή, αεικίνητος και στο λόγο του, ο Θεοδόσης Πελεγρίνης, πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, πιστός στο θεατρικό σανίδι, πρωταγωνιστεί στον «Ιουλιανό». Σε έναν μονόλογο, γραμμένο από τον ίδιο. Σε ένα κείμενο που ρέει, όλο νοήματα και αναγωγές. Για αυτά ακριβώς μίλησε στο in.gr…

Συνέντευξη στη Ματίνα Βεντούρα

Στην παράσταση η μία έκπληξη διαδέχεται την άλλη. Το πρώτο ξάφνιασμα το φέρνει ο χώρος. Μπορεί να γίνει τέχνη σε ένα υπόγειο γκαράζ;

Αυτή ήταν η αρχική μας επιλογή, στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης». Το ίδιο το έργο είναι αντισυμβατικό, όπως και οι ερμηνείες μας. Σκεφθήκαμε, λοιπόν, ότι ένας τυπικός χώρος θεάτρου θα αντίβαινε προς αυτό που θέλαμε να παρουσιάσουμε. Θέλαμε κάτι πρωτοποριακό, σε ένα χώρο αντισυμβατικό.

Ποια έμπνευση σας οδήγησε στη συγγραφή του Ιουλιανού;

Απλώς αποφάσισα να γράψω κάτι. Δεν μπορώ να προσδιορίσω τι με ενέπνευσε. Ούτε μπορώ να πω αυτό που λένε συνήθως ότι ο Ιουλιανός είναι μια ξεχωριστή περίπτωση στην ιστορία. Ήταν, αλλά εμένα δεν με εντυπωσίασε τόσο η προσπάθειά του να επαναφέρει τον κόσμο στην κλασική αρχαιότητα, όσο κάποια πράγματα στο χαρακτήρα του. Όπως το γεγονός ότι δεν ήθελε, λόγω ευγένειας, να ιδρώνει μπροστά στους άλλους, γιατί ήταν κάτι που δεν άρεσε στον άλλο. Βλέπω τον Ιουλιανό περισσότερο ως μια ευγενική παρουσία στην ιστορία, παρά ως στρατηλάτη.

Το έργο εμπεριέχει αυτοβιογραφικές αναφορές;

Ασφαλώς. Το αυτοβιογραφικό στοιχείο είναι ότι πράγματι ήταν επιθυμία των γονιών μου να σπουδάσω γιατρός ή πολιτικός μηχανικός. Όπως επίσης αυτοβιογραφική είναι και η ιστορία με τον ομοφυλόφιλο ηθοποιό. Όταν σπούδαζα στην Αγγλία είχα δει μία ταινία, κι αυτό που συγκράτησα είναι η σκηνή με τον ομοφυλόφιλο που βρίσκεται σ’ ένα λιμάνι, τον περικυκλώνουν κι αρχίζουν να τον πειράζουν. Κι αυτός ένιωθε ευτυχισμένος επειδή δεν τον έδειραν. Αυτοβιογραφικά στοιχεία υπάρχουν παντού. Σε καθετί που κάνει κάποιος.

Μετά από την ερμηνεία σας, τα ηνία του ρόλου αναλαμβάνει ο Κώστας Καζάκος. Δεν σας φόβισε η σύγκριση με έναν ηθοποιό του διαμετρήματος του;

Θα έλεγα, ναι. Υπάρχει, όμως, μια σκοπιμότητα. Είναι αυτό που ζει ο τραγικός ήρωας στην αρχαία τραγωδία. Συγκρούεται με τον θεό, ξέροντας ότι θα χαθεί. Αλλά θα έχει ένα κέρδος. Διότι για να μπορέσει να συγκρουσθεί, θα πρέπει να αρθεί εκεί επάνω και όλο το κέρδος είναι αυτό. Αν θα χαθεί ή όχι μετά, δεν έχει σημασία. Άλλωστε, αυτός που το διακινδύνευσε περισσότερο ήταν ο Καζάκος, παρά εγώ. Για μένα, και καλά να μην πάω, θα πουν ότι είμαι ερασιτέχνης. Ο Καζάκος- ένας από τους μεγάλους ηθοποιούς που βρίσκεται ακόμα εν δράσει-, είχε το μεγαλύτερο κίνδυνο.

«Η τύχη υφαίνει στο τέλος τον ιστό της ζωής του καθενός μας», ακούγεται στο έργο. Τύχη ή Λογική είναι, τελικά, η ζωή;

Είναι και τα δύο. Θα πρέπει κάποιος πάντοτε να σχεδιάζει. Να είναι, όμως, έτοιμος τα πράγματα να μην εξελιχθούν όπως τα σχεδίαζε. Έχω μάθει στη ζωή μου να διεκδικώ, με θεμιτά μέσα. Έχω πάντα μέσα μου τη φράση του Λούθηρου: «Αν είχα σχεδιάσει να φυτέψω ένα δένδρο αύριο, και ήξερα ότι θα πεθάνω απόψε, θα το φύτευα από σήμερα, να υπάρχει αύριο».

Πολυπράγμων, άρα και πολυτάλαντος; Και τι ψυχικό κόστος έχει μία φύση ανήσυχη, σε μία κοινωνία μονοδιάστατη και σοβαροφανή;

Το χειρότερο πράγμα είναι να ζει κανείς σε μία κοινωνία μονοδιάστατη, με εμμονές. Και μάλιστα, με πλαστές εμμονές. Αυτό είναι κάτι που το έχω ζήσει όσο είμαι στην Πρυτανεία. Δέχεσαι επιθέσεις για πράγματα που θα έπρεπε να περνάνε απαρατήρητα. Το γεγονός ότι ασχολούμαι με το θέατρο δεν θα έπρεπε να ενδιαφέρει. Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να έρθει να δει αν αξίζει ή όχι αυτό που κάνω. Συνεπώς, είναι ό,τι χειρότερο να ζεις σε μία κοινωνία κλειστή. Όσον αφορά στο πρώτο σας ερώτημα, όχι. Πιστεύω πάρα πολύ στη δουλειά. Το ταλέντο είναι μία ικανότητα αρχική για να κάνεις πράγματα. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι το γούστο. Δηλαδή, το γούστο σου δίνει τη δυνατότητα να επιλέγεις. Η κινητήριος δύναμη σε ό,τι με αφορά είναι το γούστο. Από εκεί και πέρα, όλα είναι μόχθος. Αυτό έλεγε ο Σοπενχάουερ. Τρία πράγματα χρειάζεσαι για να προκόψεις: Πρώτον: μόχθος, δεύτερον: μόχθος, τρίτον: μόχθος.

Πώς εξηγείτε το κύμα βίας που έχει ξεσπάσει τον τελευταίο καιρό στη χώρα, με ποικίλες μορφές έκφρασης; Θα λέγατε ότι είναι φαινόμενο των καιρών;

Πάντοτε υπήρχε βία, κι ειλικρινά, θυμώνω όταν ακούω αυτό το κλισέ ότι η βία είναι καταδικαστέα από όπου κι αν προέρχεται. Η βία αποκτά το περιεχόμενό της ανάλογα με το πού στοχεύει. Ένα σημείο των καιρών είναι οι καταλήψεις που γίνονται στα δημόσια εγκαταλελειμμένα κτήρια. Αν κάποιος μπει μέσα για να οργανώσει μία γιάφκα και να αρχίσει να εγκληματεί, αυτό είναι καταδικαστέο. Ένας φτωχός, όμως, ή ένας άστεγος, ο οποίος δεν έχει πού να σταθεί, μοιραία πρέπει να μπει μέσα. Θα το καταδικάσουμε αυτό; Στο Λονδίνο ή το Βερολίνο, όπου υπάρχουν τέτοια εγκαταλελειμμένα κτήρια και μπαίνουν μέσα άνθρωποι που προσπαθούν να επιβιώσουν, η πολιτεία τους βοηθάει να μπορέσουν να ζήσουν εκεί. Αυτό πρέπει να κάνουμε κι εμείς. Σκεφθείτε αν είχαμε εδώ στην Αθήνα δέκα, δεκαπέντε κτήρια και φιλοξενούσαμε τριάντα, σαράντα άστεγους. Αυτούς είναι καλύτερα να τους βλέπεις να εκλιπαρούν στο δρόμο ή να μπουν μέσα στα κτήρια;

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ