«Όρκο πίστης» στον Μπους είχε δώσει ο Μπλερ πριν σύρει τη Βρετανία στο Ιράκ

Η στρατιωτική δράση «δεν ήταν ύστατη λύση» και δεν υπήρχε «άμεση απειλή» από τον Σαντάμ Χουσεΐν το 2003. Η Βρετανία δεν εξάντλησε όλες τις ειρηνικές επιλογές πριν εμπλακεί στον πόλεμο στο Ιράκ, η επέμβαση βασίστηκε σε «εσφαλμένα» στοιχεία περί όπλων μαζικής καταστροφής που παρουσιάστηκαν με «αδικαιολόγητη βεβαιότητα» και ο στρατιωτικός σχεδιασμός ήταν «εντελώς ακατάλληλος»

Έπειτα από αναμονή επτά ετών, η έκθεση Σίλκοτ σχετικά με τις συνθήκες της εμπλοκής της Βρετανίας στον πόλεμο στο Ιράκ συνιστά κόλαφο για τον τότε πρωθυπουργό των Εργατικών Τόνι Μπλερ -ο οποίος, όπως αποκαλύπτεται, διαβεβαίωνε μυστικά τον Τζορτζ Ο.Μπους οκτώ ολόκληρους μήνες πριν την επέμβαση του Μαρτίου 2003: «Μαζί σου, οτιδήποτε»…

Αποσπάσματα αλληλογραφίας μεταξύ των Μπλερ και Μπους που περιέχονται στην έκθεση Σίλκοτ αποκαλύπτουν ότι ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας είχε στείλει στον Μπους επιστολή προσφέροντας την στήριξή του και ισχυριζόμενος ότι η απομάκρυνση του Σαντάμ Χουσεΐν θα «απελευθερώσει την περιοχή» ακόμη και εάν οι «απλοί Ιρακινοί νοιώσουν αμφιθυμία για το γεγονός ότι δέχονται εισβολή» και μπορεί να αντεπιτεθούν.

«Θα είμαι μαζί σου, οτιδήποτε» (για την αλλαγή καθεστώτος) έγραφε ο Μπλερ, παρουσιάζοντας τη «συνταγή» του για να πείσει τη Βρετανία ότι ο Σαντάμ πρέπει να ανατραπεί. «Εάν συνοψίσουμε όλα τα στοιχεία για τα όπλα όπλα μαζικής καταστροφής, προσθέσουμε την απόπειρά του να εξασφαλίσει δυνατότητες για πυρηνικά όπλα και, ως φαίνεται πιθανό, προσθέσουμε ένα δεσμό της Αλ Κάιντα, θα είναι εξαιρετικά πειστικό εδώ. Συν, φυσικά, τον απεχθή χαρακτήρα του καθεστώτος» έγραφε.

Για το σχεδιασμό της μετά Σαντάμ εποχής αφιέρωνε έξι γραμμές σε έξι σελίδες επιστολής. Η ανατροπή «πρέπει να οδηγήσει εν καιρώ σε ένα δημοκρατικό Ιράκ που θα κυβερνάται από τον λαό» ανέφερε προσθέτοντας ότι «το να αντικαταστήσουμε έναν δικτάτορα με έναν άλλον δεν συμβαδίζει με τις αρχές μας».

Στην πρώτη του αντίδραση ο Τόνι Μπλερ ισχυρίστηκε ότι η έκθεση τον απαλλάσει από κατηγορίες για «κακή πίστη, ψεύδη και εξαπάτηση» παρόλο που η έκθεση Σίλκοτ αποφαίνεται ότι διόγκωσε την απειλή του καθεστώτος Σαντάμ. Ο πρωθυπουργός της επέμβασης του 2003 επέμεινε ότι η ανατροπή του καθεστώτος Σαντάμ ήταν η σωστή επιλογή και δεν αποτελεί την αιτία για την τρομοκρατία του σήμερα.

Ακολούθησε συνέντευξη Τύπου με τον Τόνι Μπλερ να «αναλαμβάνει την πλήρη ευθύνη» για τις αποφάσεις που οδήγησαν στην εμπλοκή της Βρετανίας στον πόλεμο στο Ιράκ, να «λυπάται» και «απολογείται» για λάθη και εσφαλμένα στοιχεία των υπηρεσιών πληροφοριών, όμως να υπεραμύνεται αυτής καθαυτής της επέμβασης για την ανατροπή του καθεστώς Σαντάμ.

Ο Μπλερ «δεν μετανιώνει» για την απόφασή του και αρνείται ότι είχε δώσει μήνες πριν άνευ όρων στήριξη στον Μπους για την βρετανική συμμετοχή. «Πιστεύω ότι έλαβα τη σωστή απόφαση και ο κόσμος είναι καλύτερος χωρίς τον Σαντάμ Χουσεΐν» τόνισε μιλώντας επί μία ώρα και 50 λεπτά ενώπιον των δημοσιογράφων.

• «Λυπάται», «απολογείται» αλλά υπεραμύνεται του πολέμου ο Μπλερ

Την ίδια στιγμή, οικογένειες στρατιωτών που έπεσαν στο μέτωπο του Ιράκ τονίζουν σε εξαιρετικά φορτισμένο κλίμα ότι η έκθεση επιβεβαιώνει όλα όσα οι ίδιοι δήλωναν εδώ και πάνω από μία δεκαετία. «Τώρα γνωρίζουμε πού βρισκόμαστε και τι μπορούμε να κάνουμε. Ο Τόνι Μπλερ πρέπει να οδηγηθεί στο δικαστήριο για φόνο. Δεν μπορεί να ξεφεύγει άλλο» δήλωσε η Ρόουζ Τζέντλ, η οποία έχασε τον 19χρονο γιο της στο Ιράκ.

«Υπάρχει ένας τρομοκράτης σε αυτό τον κόσμο και το όνομά του είναι Τόνι Μπλερ» έλεγε κλαίγοντας η Σάρα Ο’ Κόνορ, αδελφή ενός εκ των 179 στρατιωτών που έχασαν τη ζωή του στο Ιράκ από το 2003 έως το 2009.

Συγγενείς θυμάτων επισημαίνουν ότι θα μελετήσουν λεπτομέρως την έκθεση για να διαπιστώσουν έαν υπάρχει νομική βάση για να ζητήσουν να ασκηθούν διώξεις -η επιτροπή Σίλκοτ δεν αποφαίνεται εάν ήταν νόμιμη η μη η επέμβαση του 2003.

Την ώρα της παρουσίασης της έκθεσης είχαν συγκεντρωθεί έξω από το συνεδριακό κέντρο στο Λονδίνο διαδηλωτές που φορώσουν μάσκες με το πρόσωπο του Μπλερ και είχαν τα χέρια τους βαμμένα κόκκινα συμβολίζοντας το αίμα που χύθηκε. «Είναι ψεύτης και εγκληματίες πολέμου» φώναζαν.

Εσφαλμένα στοιχεία, δεν ήταν «άμεση απειλή» ο Σαντάμ

Παρουσιάζοντας το μεσημέρι της Τετάρτης την πολυαναμενόμενη έκθεση που αριθμεί 2,6 εκατομμύρια λέξεις, ο επικεφαλής της επιτροπής έρευνας λόρδος Τζον Σίλκοτ δήλωσε ότι δεν υπήρχε άμεση απειλή από τον Σαντάμ Χουσεΐν το 2013 και το χάος που ακολούθησε στο Ιράκ και την ευρύτερη Μέση Ανατολή θα έπρεπε να είχε προβλεφθεί.

«Φτάσαμε στο συμπέρασμα ότι το Ηνωμένο Βασίλειο επέλεξε να συμμετάσχει στην εισβολή στο Ιράκ πριν εξαντληθούν οι ειρηνικές λύσεις για τον αφοπλισμό [της Βαγδάτης]. Η στρατιωτική λύση δεν ήταν αναπόφευκτη τότε» υπογράμμισε ο λόρδος Σίλκοτ.

Παράλληλα, σημείωσε ότι η δήλωση Μπλερ στο Κοινοβούλιο το 2002 σχετικά με τον κίνδυνο που συνιστούσαν τα υποτιθέμενα όπλα μαζικής καταστροφής του καθεστώτος Σαντάμ και το φάκελος με τα σχετικά στοιχεία των υπηρεσιών Πληροφοριών παρουσιάστηκαν με «βεβαιότητα η οποία δεν ήταν δικαιολογημένη».

Η πολιτική για το Ιράκ διαμορφώθηκε στη βάση εσφαλμένων στοιχείων των υπηρεσιών πληροφοριών, τα οποία δεν αμφισβητήθηκαν, ενώ θα έπρεπε. Δεν είχε διακριβωθεί «πέραν αμφιβολίας» ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν συνέχιζε να παράγει χημικά και βιολογικά όπλα, σημείωσε ο επικεφαλής της επιτροπής έρευνας.

«Παρά τις προειδοποιήσεις, οι συνέπειες της εισβολής υποτιμήθηκαν» δήλωσε ο λόρδος Σίλκοτ, προσθέτοντας ότι ο σχεδιασμός για την επέμβαση και την μετά Σαντάμ εποχή ήταν «απολύτως ακατάλληλος».

Ο ίδιος ανέφερε ενώπιον των δημοσιογράφων και οικογενειών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στον πόλεμο ότι η επιτροπή δεν αποφαίνεται σχετικά με το εάν ήταν νόμιμη η μη η βρετανική επέμβαση. «Ωστόσο, έχουμε συμπεράνει ότι οι συνθήκες υπό τις οποίες αποφασίστηκε ότι υπάρχει νομική βάση για την επέμβαση ήταν κάθε άλλο ικανοποιητικές» προσέθεσε.

Η επιτροπή άκουσε τις καταθέσεις 150 μαρτύρων και ανέλυσε 150.000 έγγραφα για να καταλήξει σε πόρισμα, το οποίο τελικά ήρθε επτά χρόνια μετά εξαιτίας συνεχών αναβολών οι οποίες και οδήγησαν τις οικογένειες Βρετανών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στο Ιράκ να απειλήσουν με προσφυγή στη Δικαιοσύνη.

Εάν το Brexit είναι το σημαντικότερο πολιτικό γεγονός για τους Βρετανούς από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εισβολή στο Ιράκ το 2003 δεν απέχει πολύ» γράφει η εφημερίδα The Guardian, επισημαίνοντας πως «όσοι ζουν υπό το δολοφονικό καθεστώς του Ισλαμικού Κράτους ή του Μπασάρ αλ-Ασαντ έχουν το δικαίωμα να πουν ότι η στρατιωτική εισβολή που έγινε 13 χρόνια πριν άνοιξε τις πύλες της κολάσεως».

«Λυπάται» και «απολογείται» ο Μπλερ, αλλά «ήταν η σωστή απόφαση»

Ο Τόνι Μπλερ «αναλαμβάνει την πλήρη ευθύνη» για τις αποφάσεις που οδήγησαν στην εμπλοκή της Βρετανίας στον πόλεμο στο Ιράκ, «λυπάται» και «απολογείται» για λάθη και εσφαλμένα στοιχεία των υπηρεσιών πληροφοριών, όμως υπεραμύνεται αυτής καθαυτής της επέμβασης για την ανατροπή του καθεστώς Σαντάμ, «δεν μετανιώνει» για την απόφασή του και αρνείται ότι είχε δώσει μήνες πριν άνευ όρων στήριξη στον Μπους για την βρετανική συμμετοχή.

«Πιστεύω ότι έλαβα τη σωστή απόφαση και ο κόσμος είναι καλύτερος χωρίς τον Σαντάμ Χουσεΐν» επιμένει ο πρώην πρωθυπουργός των Εργατικών υποστηρίζοντας ότι δεν μπορούσε να καθυστερήσει την εισβολή αντικρούοντας το πόρισμα της έκθεσης Σίλκοτ ότι η στρατιωτική δράση «δεν ήταν ύστατη λύση» και δεν υπήρχε «άμεση απειλή» από τον Σαντάμ Χουσεΐν το 2003.

«Η επιτροπή ισχυρίζεται ότι η στρατιωτική δράση δεν ήταν ύστατη λύση, αλλά επίσης λέει ότι μπορεί να ήταν απαραίτητη αργότερα. Με όλο τον σεβασμό, δεν είχα την επιλογή αυτής της καθυστέρησης» δήλωσε ο Μπλερ επισημαίνοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν αποφασίσει να δράσουν, και εκείνος δεν είχε περιθώριο να περιμένει περισσότερο.

«Έλαβα αυτή την απόφαση γιατί πίστευα ότι ήταν το σωστό βάσει των πληροφοριών που είχα και των απειλών που αντιλαμβανόμουν» δήλωσε στηρίζοντας σταθερά την εμπλοκή της Βρετανίας στην στρατιωτική εισβολή για την ανατροπή του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν.

«Η αξιολόγηση που έγινε εκείνη την εποχή βάσει των πληροφοριών των μυστικών υπηρεσιών, η οποία οδήγησε στον πόλεμο, αποδείχθηκε εσφαλμένη. Η επόμενη ημέρα αποδείχθηκε πιο εχθρική, με μεγαλύτερη διάρκεια και περισσότερο αιματηρή απ’ όσο φανταζόμασταν» ανέφερε.

Ωστόσο αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι η τρομοκρατία που συνταράσσει σήμερα όλο τον κόσμο έχει τις ρίζες της στην επέμβαση στο Ιράκ.

«Τα στοιχεία ήταν λανθασμένα. Λυπάμαι, εκφράζω μεταμέλεια και απολογούμαι όσο δεν μπορείτε να φανταστείτε» είπε ο Μπλερ μιλώντας για μία ώρα και 50 λεπτά ενώπιον των δημοσιογράφων μετά την έκθεση-«βόμβα» της επιτροπής υπό τον λόρδο Σίλκοτ.

«Εσείς πήρατε την απόφαση για την οποία απολογείστε. Αλλά λέτε ότι υπεραμύνεστε της απόφασής σας. Λοιπόν, για ποιο πράγμα απολογείστε;» ρωτήθηκε εν συνεχεία ο Μπλερ. «Για τα λάθη» απάντησε. «Ποια λάθη;» ήρθε η επόμενη ερώτηση. «Για τα λάθη με τον σχεδιασμό και τη διαδικασία» απάντησε για να επαναλάβει ότι δεν μετανιώνει για την απόφαση εμπλοκής στον πόλεμο.

Ο Μπλερ δήλωσε ότι «το Ιράκ με τον Σαντάμ δεν είχε ευκαιρία, ενώ σήμερα έχει» υποστηρίζοντας πως εξακολουθεί να πιστεύει ότι τελικά η Ιστορία θα έχει αντίθετη άποψη για τον πόλεμο. Και άσκησε κριτική στην επιτροπή Σίλκοτ γιατί δεν εξέτασε τι θα μπορούσε να είχε συμβεί εάν ο Σαντάμ παρέμενε στην εξουσία, ενώ παράλληλα ανέφερε ότι η απόφαση του βρετανικού Κοινοβουλίου να μην επέμβει στρατιωτικά στη Συρία το 2013 ήταν «θεμελιώδες λάθος».

«Ήταν η πιο δύσκολη απόφαση που έλαβα ποτέ και την ξαναζώ κάθε μέρα» τόνισε. «Και την έλαβα καλή τη πίστει» σημείωσε τονίζοντας: «Παρακαλώ σταματήστε να λέτε ότι έλεγα ψέματα ή ότι είχα δόλια κίνητρα».

Ως προς τις «εγγυήσεις» που φέρεται να είχε δώσει μήνες πριν στον Μπους, ο Τόνι Μπλερ αρνήθηκε πως είχε δώσει προκαταβολικά τη στήριξή του για τη βρετανική ανάμειξη στην επέμβαση αναφέροντας ότι είχε πείσει μία «διστακτική» αμερικανική κυβέρνηση να επιδιώξει στήριξη του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη χρήση στρατιωτικής βίας. Ισχυρίστηκε ότι το έπραξε αυτό για να δώσει στον Σαντάμ Χουσεΐν «μία τελευταία ευκαιρία» να συμμορφωθεί.

Εν τω μεταξύ, ο απερχόμενος πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον δήλωσε σχετικά με το πόρισμα της έκθεσης ότι «δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω το ρολόι, αλλά πρέπει να αντλήσουμε τα διδάγματα» από τα όσα πήγαν λάθος στην πορεία προς την επέμβαση του 2003, σημειώνοντας επίσης κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Βουλής πως οι βουλευτές από όλες τις πλευρές θα πρέπει να αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί.

Από πλευράς του ο νυν ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν, ανέκαθεν αντίπαλος στην επέμβαση στο Ιράκ, δήλωσε στη σκιά της έκθεσης Σίλκοτ ότι η Βρετανία χρειάζεται μία πιο ανοιχτή και ανεξάρτητη σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να αποφύγει επανάληψη της εισβολής του 2003 η οποία ήταν «πράξη στρατιωτικής επιθετικότητας» που εξαπολύθηκε με ψεύτικο πρόσχημα.

Ο Κάμερον αντέτεινε ότι πως η σχέση της Βρετανίας με τις ΗΠΑ είναι ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια. «Δεν πιστεύω ότι οι ΗΠΑ έχουν πάντα δίκιο σε όλα, αλλά πιστεύω ότι η σχέση με τις ΗΠΑ είναι ζωτική για την εθνική ασφάλεια» επέμεινε. Ο ίδιος επίσης ανέφερε ότι αν και η επέμβαση στο Ιράκ έδωσε έδαφος στην Αλ Κάιντα, ο ισλαμιστικός εξτρεμισμός είχε εμφανιστεί πολύ πριν τον πόλεμο στο Ιράκ, ενώ τόνισε πως οι αστοχίες στο σχεδιασμό της επίθεσης στο Ιράκ δεν επαναλήφθησαν στο Αφγανιστάν.

Ευαγγελία Μπίφη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ