Σχέδιο ή… μαγικό κόλπο το πακέτο επενδύσεων του Γιούνκερ;

Παρουσιάζοντας το σχέδιο για το πακέτο επενδύσεων 315 δισ. ευρώ στην ΕΕ, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ το χαρακτήρισε ως το «κομμάτι που έλειπε από το παζλ» για την υπέρβαση της κρίσης. Οι επιφυλάξεις ακούστηκαν ήδη από την Ευρωβουλή: Για να φτάσει το νούμερο τόσο ψηλά, θα μοχλευτούν κεφάλαια μόλις 21 δισ. ευρώ, φιλοδοξία που προκαλεί τουλάχιστον επιφυλάξεις.

Οι μεγάλες κοινοβουλευτικές ομάδες στο Στρασβούργο το στηρίζουν, ΜΜΕ και επιχειρηματικός κόσμος κρατούν στάση αναμονής μεταξύ των σκόρπιων αναφορών για το εάν το πακέτο είναι τολμηρό ή… θαύμα -με την έννοια του απίθανου.

Τα βασικά σημεία του πακέτου είναι τα εξής: Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παράσχει μόλις 8 δισ. ευρώ και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) θα βοηθήσει ώστε να παρασχεθούν συνολικά 21 δισ. ευρώ σε ένα ειδικό ταμείο. Ο Γιούνκερ επέμεινε ότι «δεν μπορούν να δημιουργηθούν νέα κρατικά χρέη» για να κινητοποιηθούν δημόσια κεφάλαια.

Το πακέτο θα υλοποιηθεί μέσω του οχήματος «Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων» (EFSI), το οποίο με τα αρχικά κεφάλαια θα στοχεύει να προσελκύσει επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα σε έργα που θα επιλεγούν με αυστηρά κριτήρια, παρέχοντας εγγυήσεις. Έτσι, τα αρχικά 21 δισ. ευρώ θα γίνουν 315 δισ. ευρώ σε βάθος τριετίας.

Αυτό συνιστά μόχλευση με παράγοντα 15. Σε κάποιους σε Ευρωβουλή και ΜΜΕ αυτό θύμισε την γνωστή ιστορία από το Ευαγγέλιο με τα καρβέλια και τα ψάρια.

Οι Βρυξέλλες οι ίδιες επιμένουν πως το σχέδιο είναι αξιόπιστο, επειδή έχουν υπολογιστεί κεφάλαια που είναι βέβαιο ότι θα μπορεί να αξιοποιήσει η ΕΕ. Σε συνδυασμό με μέτρα που θα κάνουν ελκυστικότερη για επενδύσεις την Ευρώπη και διοχέτευση των έργων εκεί που χρειάζονται περισσότερο, η Κομισιόν ευελπιστεί ότι το πακέτο θα πυροδοτήσει «επανεκκίνηση».

Η επισήμανση του Γιούνκερ ότι δεν μπορούν να δημιουργηθεί νέο κρατικό χρέος δεν έχει μόνο να κάνει με την ικανοποίηση κυβερνήσεων των «28» που είναι εχθρικές σε κάτι τέτοιο: Σχετίζεται ακόμη περισσότερο με τον ουσιαστικό περιορισμό του ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ είναι μειωμένος και καμία χώρα δεν είναι διατεθειμένη να δώσει περισσότερα κεφάλαια (το παράδειγμα του «δεν πληρώνω» από το Λονδίνο είναι μόνο το πιο χαρακτηριστικό).

Η πρώτη αποτίμηση του πακέτου της Κομισιόν είναι ένα μείγμα στάσης αναμονής και επιφυλάξεων. Μέσα στην Ευρωβουλή, κόμματα της αντιπολίτευσης -από την Αριστερά μέχρι τους ακροδεξιούς ευρωσκεπτικιστές- απέρριψαν το πακέτο ως «μαγικό κόλπο».

Κάποιοι οικονομικοί παράγοντες στην ευρωπαϊκή ήπειρο, όπως αναφέρει το Reuters, το υποδέχθηκαν θετικά με επιφυλάξεις. Άλλοι -όπως η ιταλική ένωση βιομηχάνων Confidustria- επιφυλάχθηκαν ιδιαίτερα για το ύψος της μόχλευσης αλλά και για την «ασάφεια», όπως υποστηρίζουν, γύρω από την προέλευση των αρχικών κεφαλαίων.

Oικονομολόγοι της JPMorgan που επικαλείται το πρακτορείο χαρακτηρίζουν μάλλον απογοητευτικό το πακέτο, κρατώντας χαμηλές προσδοκίες για το ύψος στο οποίο θα φτάσουν πραγματικά οι επενδύσεις. Ανάλογη ήταν η υποδοχή και στον ευρωπαϊκό οικονομικό τύπο, όπου ήταν σχετικά διαδεδομένη η εκτίμηση ότι οι επικρίσεις στο πακέτο μπορεί να είναι υπερβολικές.

Βλέποντας «θαυματουργό πολλαπλασιασμό χρημάτων», η Deutsche Welle, για παράδειγμα, καταλήγει σε σχόλιό της ότι -δεδομένης της αδυναμίας διάθεσης νέων κεφαλαίων- τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμβάλουν αίροντας εμπόδια στις επενδύσεις. Όσον αφορά το εάν το πακέτο είναι ένα μεγάλο κουτί με περιτύλιγμα με πολύ μικρό περιεχόμενο, καταλήγει να αναρωτηθεί: «Πού είναι το κακό με λίγη δημιουργική σκέψη;».

Επιμέλεια: Β.Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ