Πορτογαλία: Από την «επανάσταση των γαριφάλλων» στο τέλος της τρόικας

Σαράντα χρόνια συμπληρώθηκαν από την «Επανάσταση των Γαριφάλων», το σχεδόν αναίμακτο κίνημα του πορτογαλικού στρατού, με το οποίο μπήκε τέλος σε μια δικτατορία μισού αιώνα.

Εκείνη η επανάσταση του 1974 ολοκληρώθηκε σχεδόν σε ένα 24ωρο. Αργά τη νύχτα της 24ης Απριλίου μια ομάδα στρατιωτικών υπό τον Οτέλο Σαράιβα ντε Καρβάλιο εγκαταστάθηκε με πλήρη μυστικότητα σε στρατιωτική βάση της Λισαβόνας.

Τα ξημερώματα της 25ης Απριλίου ακούστηκε από τα ραδιόφωνα ένα απαγορευμένο από το καθεστώς τραγούδι: «Grandola, vila morena». Μέχρι το πρωί σχεδόν το σύνολο των στρατιωτικών μονάδων είχε ταχθεί στο πλευρό του Καρβάλιο. Ο εναέριος χώρος της Πορτογαλίας έκλεισε, το ίδιο και τα λιμάνια.

Οι στρατιωτικοί ζήτησαν από τους πολίτες να μείνουν στα σπίτια τους, ωστόσο, αρκετοί βγήκαν στους δρόμους να πανηγυρίσουν, αλλά και να βάλουν γαρίφαλα στις κάννες των όπλων των στρατιωτών.

Το καθεστώς υπό τον πρωθυπουργό (1968-1974) Μαρσέλο Καετάνο κατέρρευσε. Ο ίδιος εγκατέλειψε τη χώρα και πέθανε στην Βραζιλία. Η μυστική αστυνομία αντέδρασε στα γεγονότα, με αποτέλεσμα πέντε άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους από τις επιχειρήσεις της. Στη συνέχεια, παραδόθηκε και εκείνη.

Σημειώνεται ότι ο Καετάνο είχε διαδεχθεί στην εξουσία τον δικτάτορα Αντόνιο Σαλαζάρ, ο οποίος κυβέρνησε την Πορτογαλία από το 1932 έως το 1968, εγκαθιδρύοντας το λεγόμενο Estado Novo (Νέο Κράτος). Η δικτατορία είχε εγκαθιδρυθεί το 1926.

Μια αντίστοιχη κίνηση υπό την ίδια ονομασία έγινε και στην Βραζιλία με τον Ζετούλιο Βάργκας.

Σχεδόν αμέσως μετά την Επανάσταση, η Πορτογαλία προχώρησε σε συνομιλίες για την ανεξαρτησία των αποικιών της στην Αφρική.

Επέτειος με φόντο την τρόικα

Η φετινή επέτειος συμπίπτει με την αποχώρηση της τρόικας από τη χώρα της Ιβηρικής. Στην αυστηρή γλώσσα των οικονομικών στοιχείων, το πορτογαλικό μνημόνιο κλείνει ως εξής: Το δημοσιονομικό έλλειμμα βρίσκεται στο τέλος του 2013 στο 4,9% του ΑΕΠ (στοιχεία Eurostat που ανακοινώθηκαν την Τετάρτη) και με συμφωνημένο στόχο να μειωθεί στο 2,5% μέχρι το 2015.

Το δημόσιο χρέος βρίσκεται στο 129% του ΑΕΠ ενώ η ανεργία ήταν το Φεβρουάριο στο 15,3% (μειωμένη κατά δύο περίπου μονάδες από το ζενίθ της πέρυσι).

Η οικονομία της Πορτογαλίας παρέμεινε σε ύφεση το 2013, με το ΑΕΠ να μειώνεται κατά 1,4%, ενώ φέτος προβλέπεται ανάπτυξη περί το 1,2% σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις.

Το 20% του πληθυσμού της κάτω από το όριο της φτώχειας, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της Πορτογαλίας.

Η φτώχεια πλήττει κυρίως τις οικογένειες με πολλά παιδιά, τους άνεργους και τους νέους κάτω των 18 ετών. Παράλληλα έχει αυξηθεί το χάσμα μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών. Το 10% των πιο πλούσιων Πορτογάλων κερδίζει 10,7 φορές περισσότερα από το 10% των πιο φτωχών, έναντι 9,2 το 2009.

Ένας από τους πρωταγωνιστές της «Επανάστασης των Γαριφάλων» μίλησε στην El Pais για τα γεγονότα εκείνης της νύχτας. «Μικρέ, απόψε θα γίνει» θυμάται να του λένε οι ανώτεροί του, καθώς εκείνος ήταν 27 χρονών.

«Οι πόρτες που ανοίξαμε τότε, σήμερα είναι λίγο πιο κλειστές. Ωστόσο, παρά τις ελλείψεις άξιζε τον κόπο να βάλεις σε κίνδυνο τη ζωή σου για μια ελεύθερη και δημοκρατική Πορτογαλία» δηλώνει ο Κάρλος Μπεάτου.

Επιμέλεια: Απόστολος Ρουμπάνης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ