Η διπλωματία με το Ιράν «crash test» για τις σχέσεις Ομπάμα-Νετανιάχου

Στη σκιά της ιστορικής τηλεφωνικής επικοινωνίας τον προέδρων ΗΠΑ-Ιράν ως επισφράγισμα ενός συγκρατημένου διπλωματικού ανοίγματος πέρασε τις πύλες του Λευκού Οίκου ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ζητώντας από τις ΗΠΑ διατήρηση, ακόμη και ενίσχυση των κυρώσεων εναντίον της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Καθησυχαστικός προς τις ισραηλινές ανησυχίες ο Ομπάμα, αλλά και αποφασισμένος να δοκιμάσει τη διπλωματία.

Οι πάγιες διαφωνίες κρατήθηκαν πίσω από τις κλειστές πύλες του Οβάλ Γραφείου και οι δύο ηγέτες -των οποίων οι σχέσεις είναι από τις χειρότερες στην ιστορία των δύο κρατών- επιχείρησαν και αυτή τη φορά να προβάλλουν μία εικόνα ενότητας μπροστά στις κάμερες και μπροστά στις εξελίξεις.

Είναι, ωστόσο, σαφές πως τα βήματα διπλωματικής προσέγγισης με το Ιράν αποτελούν τη μεγαλύτερη μέχρι στιγμής δοκιμασία στις συχνά ταραγμένες σχέσεις των Μπαράκ Ομπάμα και Μπενιαμίν Νετανιάχου και το διακύβευμα είναι υψηλότερο από ποτέ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίστηκε καθησυχαστικός προς το Ισραήλ για τη διπλωματική κινητικότητα με τον υπ’ αριθμόν ένα εχθρό του, λέγοντας ότι αναμένει πράξεις και όχι λόγια από την Τεχεράνη, και διαμηνύοντας πως οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν όλες τις επιλογές στο τραπέζι, περιλαμβανομένης της στρατιωτικής αντίδρασης.

Ταυτόχρονα όμως με την κατανόηση στις ισραηλινές ανησυχίες, ο Αμερικανός πρόεδρος κατέστησε σαφή την αποφασιστικότητά του να δοκιμάσει τις προθέσεις του νέου Ιρανού προέδρου Χασάν Ροχανί στην κατεύθυνση της επίλυσης του ζητήματος του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Και ισορροπώντας μεταξύ κατανόησης του Ισραήλ και αποφασιστικότητας να κινηθεί διπλωματικά, ο Ομπάμα επέμεινε πως θα επιμείνει «στο υψηλότερο επίπεδο επαλήθευσης» πριν παράσχει αυτό που χαρακτήρισε ως «ανακούφιση από τις κυρώσεις».

Υποδεχόμενος τον Μπενιαμίν Νετανιάχου στο Οβάλ Γραφείο, ο Ομπάμα επισήμανε πως αμφότερες ΗΠΑ και Ισραήλ συμφωνούν ότι δεν μπορεί να επιτραπεί στο Ιράν η απόκτηση πυρηνικού όπλου.
Δήλωσε ότι εισέρχεται σε διαπραγματεύσεις με το Ιράν με καθαρή ματιά, σημειώνοντας πως η Τεχεράνη εμφανίζεται έτοιμη να διαπραγματευτεί, όμως η διπλωματία πρέπει να δοκιμαστεί.

Παράλληλα, ευχαρίστησε τον Νετανιάχου γιατί προσήλθε «καλή τη πίστει» στη διαπραγμάτευση με τους Παλαιστινίους, σημειώνοντας την ίδια στιγμή πως ο χρόνος είναι περιορισμένος για την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας.

Από την πλευρά του ο Μπενιαμίν Νετανιάχου επανέλαβε ότι το Ιράν ζητά την καταστροφή του Ισραήλ και υπογράμμισε πως οι κυρώσεις σε βάρος του πρέπει να διατηρηθούν, ακόμη και να ενισχυθούν εάν η Τεχεράνη συνεχίσει να εργάζεται πάνω στο πυρηνικό πρόγραμμα κατά τη διάρκεια της επικείμενης διαπραγμάτευσης με τη Δύση.

«Στην πραγματικότητα, είναι απόλυτη πεποίθηση του Ισραήλ ότι εάν το Ιράν συνεχίσει να αναπτύσσει το πυρηνικό του πρόγραμμα στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, οι κυρώσεις πρέπει να ενισχυθούν» είπε ο Νετανιάχου δίπλα στον Ομπάμα, επικροτώντας παράλληλα τον Αμερικανό πρόεδρο για την προσέγγισή του μέχρι στιγμής στο ιρανικό ζήτημα.

Για να αποδώσει η διπλωματία «αυτές οι πιέσεις πρέπει να μείνουν σε ισχύ» είπε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, ο οποίος έχει απορρίψει ως «παραπλανητικές» τις διαβεβαιώσεις του Χασάν Ροχανί ότι το Ιράν δεν επιδιώκει την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.

Το Ισραήλ θεωρεί ένα πυρηνικό Ιράν ως απειλή για την ύπαρξή του και προειδοποιεί τις Ηνωμένες Πολιτείες να μην εξισώσουν την πιο μετριοπαθή ρητορική του Χασάν Ροχανί με ουσιώδεις αλλαγές στην πυρηνική πολιτική της Τεχεράνης.

Οι ενδείξεις προσέγγισης Ουάσινγκτον-Τεχεράνης έχουν θορυβήσει το Ισραήλ, το οποίος κατηγορεί το Ιράν ότι επιχειρεί να κερδίσει χρόνο και να χαλαρώσει τις διεθνείς κυρώσεις ώστε να συνεχίσει με την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.

«Δεν νοιάζει τον Νετανιάχου εάν είναι ο μόνος που χαλάει την παρτίδα» είχε σχολιάσει Ισραηλινός αξιωματούχος πριν την άφιξη Νετανιάχου στο Λευκό Οίκο αναφερόμενος στις συγκρατημένες ελπίδες που πυροδότησε το ιστορικό τηλεφώνημα Ομπάμα-Ροχανί για επίλυση της δεκαετούς διαμάχης του Ιράν με τη Δύση.

Ως προς την ουσία της διαπραγμάτευσης, η αμερικανική διακυβέρνηση είναι μέχρι στιγμής ασαφής για το ποιες υποχωρήσεις θα ζητήσει από το Ιράν, και σύμβουλος του Λευκού Οίκου έχει δηλώσει πως κατά τη συνάντηση ο Ομπάμα θα αντιστεκόταν σε ισραηλινή πίεση για ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για μία συμφωνία.

Ευαγγελία Μπίφη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ