Διχάζουν την Τουρκία οι σκληρές ποινές στην υπόθεση Εργκένεκον

Η μεγάλη δικαστική υπόθεση της μυστικής οργάνωσης Εργκένεκον, που αφορούσε συνωμοσία κατά του Ταγίπ Ερντογάν και σειρά αποσταθεροποιητικών ενεργειών σε όλη τη χώρα, μεταξύ τους και μια σχεδιαζόμενη απόπειρα δολοφονίας του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, έκλεισε τη Δευτέρα με βαριές ποινές και ισόβια ακόμα και σε ένα πρώην αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων.

Όσο και αν η αντιπολίτευση και οι κατηγορούμενοι επικρίνουν σφοδρά την κυβέρνηση Ερντογάν για τις παρεμβάσεις της και την αδίκη δίκη που προηγήθηκε, κοινή είναι η αίσθηση ότι ο πρωθυπουργός κέρδισε άλλον ένα -ίσως το σημαντικότερο- γύρο της διαμάχης του με το πολιτικά πανίσχυρο στράτευμα, μια διαμάχη που κρατά σχεδόν δέκα χρόνια, από την ανάδειξή του στην εξουσία.

Ωστόσο η δίκη συνοδεύτηκε και από γενικευμένη αίσθηση ότι το κατηγορητήριο είναι διάτρητο και στους κατηγορούμενους αποδίδονται ευθύνες για αδικήματα που πιθανόν δεν διέπραξαν· υπήρχε δηλαδή μια πρόθεση αντεκδίκησης της κυβέρνησης Ερντογάν μέσα από καθαρά πολιτικές διώξεις-

Πέντε χρόνια κράτησε η εκδίκαση της υπόθεσης και στην πορεία ανέκυψαν πολλά νέα στοιχεία, έγινε πολλές δεκάδες συλλήψεις και η Τουρκία –και φυσικά ο υπόλοιπος κόσμος– είδε εν ενεργεία ή απόστρατους αξιωματικούς να συλλαμβάνονται και να προσάγονται μπροστά στις κάμερες.

Το σύνθημα που φώναζαν κατηγορούμενοι και υπεράσπιση στο δικαστήριο κατά την εκφώνηση της ετυμηγορίας είναι ενδεικτικό των αντιλήψεων για το ποιοι ακριβώς ήταν σε αντιπαράθεση στη δικαστική αίθουσα. «Είμαστε οι στρατιώτες του Μουσταφά Κεμάλ» φώναζαν, «κατάρα στο AKP».

«Ήταν μια πολιτική δίκη»

Η περίπλοκη υπόθεση Εργκένεκον, η δικογραφία της οποίας κάλυπτε πολλές χιλιάδες σελίδες (όχι χωρίς αντιφάσεις και κατασκευασμένα στοιχεία, έλεγε η υπεράσπιση) αφορούσε ένα δίκτυο εθνικιστών μέσα και έξω από τον στρατό που επιδίωξε να ανατρέψει την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν.

Το δίκτυο θα οργάνωνε αποσταθεροποιητικές ενέργειες ώστε να προετοιμάσει το έδαφος για επέμβαση του στρατού. Μία από αυτές ήταν και η προετοιμασία απόπειρας δολοφονίας του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, άλλη μία η δημιουργία έντασης με την Ελλάδα.

Οι κατηγορούμενοι αρνούνταν τις κατηγορίες. Κάποιοι από τους υπόδικους μιλούν για κατασκευασμένο υλικό, μια σαφή διάθεση να τους φορτώσουν κατηγορίες και για επιχειρηματολογία εκ μέρους της κυβέρνησης που γινόταν όλο και πιο αδύναμη.

Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Νεντίμ Σενέρ, επικριτής της κυβέρνησης Ερντογάν, κρατήθηκε για ένα χρόνο το 2011 ως εμπλεκόμενος στην Εργκένεκον και –στην πραγματικότητα, λέει ο ίδιος– για την δολοφονία του Αρμένιου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ.

Πολλοί άνθρωποι «κατηγορήθηκαν χωρίς λόγο και έμειναν στη φυλακή τόσο διάστημα όσο θα διαρκούσε η ποινή τους για το αδίκημα για το οποίο κατηγορήθηκαν», λέει στη Deutsche Welle και χαρακτηρίζει τη δίκη όχι ποινική αλλά «πολιτική δίκη κατά της αντιπολίτευσης».

Η αντιπολίτευση συντάσσεται μαζί τους και μιλά για κατασκευασμένες κατηγορίες με τελικό στόχο το κοσμικό κατεστημένο που είναι ο θεματοφύλακας του κεμαλισμού στην Τουρκία. Τα σχέδια του Ερντογάν προσέκρουαν στο κοσμικό χαρακτήρα του κράτους, εξηγούν στην αντιπολίτευση.

Οι δικαστές δέχθηκαν πολιτικές παρεμβάσεις κατά την εκδίκαση της υπόθεσης, ασύμβατες με μια χώρα που θέλει να γίνει πλήρες μέλος της ΕΕ, λένε στην αντιπολίτευση. «Είναι μια προφανώς πολιτική δίκη δεν έχει νομική βάση» είπε κάποιος διαμαρτυρόμενος μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου.

Η ανάγνωση των ποινών συνοδεύτηκε εξάλλου από αποδοκιμασίες και φωνές για να ακολουθήσει η αποχώρηση της υπεράσπισης κάτω από επευφημίες.

Ο απόστρατος αρχηγός των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, Ιλκέρ Μπασμπούγ, επέκρινε το δικαστήριο γράφοντας την Κυριακή στο Twitter πως η κοινή γνώμη δεν θα δεχθεί την τιμωρία αθώων ανθρώπων.

«Αν η κοινωνία αναρωτιέται αν οι δικαστές σε μια χώρα είναι ανεξάρτητοι, αν αμφιβάλει αν οι κρίσεις τους είναι νόμιμες, δεν μπορείς να υποστηρίζει ότι κυριαρχεί ο νόμος», έγραψε στο Twitter μετά την ανακοίνωση της ετυμηγορίας και πρόσθεσε ότι ο ίδιος έχει τη συνείδησή του καθαρή.

Τα πρώτα επεισόδια δεν άργησαν να έρθουν.

Αρκετοί υποστηρικτές των κατηγορούμενων είχαν συγκεντρωθεί στα χωράφια κοντά στο δικαστήριο, παρά τις προειδοποιήσεις της αστυνομίας που τους απώθησε με δακρυγόνα και παρά τους κλειστούς δρόμους προς το δικαστήριο. «Θα έρθει η ημέρα που θα το πληρώσει το AKP» φώναζαν κάποιοι.

Ισόβια και βαριές ποινές

Στο ποινικό κομμάτι της υπόθεσης, το δικαστήριο στη Σηλυβρία (Σιλιβρί) έξω από την Κωνσταντινούπολη επιδίκασε βαριές ποινές στους 275 κατηγορούμενους, μεταξύ των οποίων ένας ιστορικός, απόστρατοι αξιωματούχοι του στρατού, δημοσιογράφοι και συγγραφείς.

Συνολικά 16 καταδικάστηκαν σε ισόβια, άλλοι σε πολυετείς ποινές κάθειρξης από έξι χρόνια και πάνω. Είκοσι ένας απαλλάχτηκαν από τις κατηγορίες.

• Ιλκέρ Μπασμπούγ, πρώην αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων: ισόβια κάθειρξη. Κατηγορήθηκε για «προσπάθεια να καταστρέψει την τουρκική κυβέρνηση ή προσπάθεια να εμποδίσει τη λειτουργία της μερικώς ή ολικώς».
• Χουρσίτ Τολόν, πρώην διοικητής της Πρώτης Στρατιάς: ισόβια με τις ίδιες κατηγορίες με τον Μπασμπούγ
• Χασάν Ιγκσίζ, απόστρατος στρατηγός: ισόβια
• Σενέτ Εροϊγκούρ, απόστρατος της Στρατοχωροφυλακής: ισόβια
• Τουντζάϊ Οζκάν, συγγραφέας, δημοσιογράφος: ισόβια κάθειρξη
• Βελί Κιουτσούκ, απόστρατος ταξίαρχος: δις ισόβια κάθειρξη, 99 χρόνια και ένας μήνας
• Ντογού Περίντσεκ, πρόεδρος του Εργατικού Κόμματος: 117 χρόνια φυλάκιση
• Μουσταφά Μπαλμπάϊ, δημοσιογράφος, βουλευτής του CHP: 34 χρόνια 8 μήνες φυλάκιση
• Αρίφ Ντογάν, απόστρατος συνταγματάρχης: 47 χρόνια. Ο Κιουτσούκ με τον Ντογάν κατηγορούνται για τη σύσταση τρομοκρατικής ομάδας
• Εργκιούν Ποϊράζ, αντιπολιτευόμενος συγγραφέας: 29 χρόνια 4 μήνες φυλάκιση
• Μεχμέτ Οτουζμπίρολγου, απόστρατος αντιναύαρχος: 20 χρόνια 6 μήνες φυλάκιση
• Φερίτ Ίλσεβερ, αντιπρόεδρος του Εργατικού Κόμματος: 15 χρόνια φυλάκιση
• Αντίλ Σερντάρ Σατζάν, πρώην διευθυντής αστυνομίας: 14 χρόνια φυλάκιση
• Κεμάλ Γκιουρούζ, πρώην πρόεδρος Ανώτατης Εκπαιδευτικής Αρχής: 13 χρόνια 11 μήνες φυλάκιση
• Μεχμέτ Χαμπέραλ, ιατρός, πρύτανης του Πανεπιστημίου Μπάσκεντ, βουλευτής του CHP: 12 χρόνια 6 μήνες φυλάκιση
• Σινάν Αϊγκιούν, πρώην πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Άγκυρας: 12 χρόνια 6 μήνες φυλάκιση
• Φερίτ Μπερνάϊ, πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Όντοκουζ Μαγίς: 10 χρόνια φυλάκιση
• Μουσταφά Αμπμπάς Γιούρτκουραν, πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Ουλούνταγ: 10 χρόνια φυλάκιση
• Σεντάτ Πεκέρ, αρχηγός φημισμένης μαφιόζικης ομάδας: 10 χρόνια φυλάκιση
• Αλαανττίν Σεβίμ, απόστρατος υποναύαρχος: 10 χρόνια φυλάκιση
• Χιφζί Τσουμπουκλούογλου, απόστρατος αντιπτέραρχος: 9 χρόνια 6 μήνες φυλάκιση
• Ερόλ Μανίσαλι, ακαδημαϊκός, συγγραφέας: 9 χρόνια 8 μήνες φυλάκιση

Οι καταδικασθέντες θα ασκήσουν το δικαίωμά τους τους σε έφεση.

Μετά τη ανακοίνωση του Δικαστηρίου, αναμένεται η έκδοση της αναλυτικής απόφασης και θα ακολουθήσει η φάση της έγκρισης ή απόρριψης της απόφασης, εκ μέρους του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Σε περίπτωση που υπάρξει ακύρωση, η δίκη θα ξαναγίνει.

Η κυβέρνηση απέφυγε βέβαια να σχολιάσει τη δικαστική απόφαση.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ