«Επιτήδειοι ουδέτεροι» ΗΠΑ και ΕΕ στην Αίγυπτο, πραξικόπημα βλέπει η Τουρκία

H καθαίρεση του αιγύπτιου προέδρου Μόρσι από τον στρατό, η αναστολή του Συντάγματος και η διακήρυξη προθέσεων για νέες εκλογές προκαλούν διπλωματικό πονοκέφαλο στη διεθνή κοινότητα, που προσπαθεί -σε ένα μέρος της τουλάχιστον- να κρατήσει αποστάσεις ασφαλείας.

Η λέξη πραξικόπημα απουσιάζει από τις δηλώσεις του Μπαράκ Ομπάμα, του Φρανσουά Ολάντ, του Μπαν Γκι-Μουν και της ύπατης εκπροσώπου της ΕΕ, Κάθριν Άστον. Δεν απουσιάζει, όμως, από τις σκληρές δηλώσεις του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου και των κυβερνήσεων που έχουν εναγκαλιστεί το πολιτικό Ισλάμ.

«Επιστροφή σε εκλεγμένες κυβερνήσεις»

Οι ΗΠΑ σε μία προσεκτικά διατυπωμένη ανακοίνωση, καλούν τον αιγυπτιακό στρατό να «επιστρέψει άμεσα την εξουσία σε δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση».

Ο Μπαράκ Ομπάμα αναφέρει πως «οι ΗΠΑ παρακολουθούν την πολύ ρευστή κατάσταση στην Αίγυπτο». «Είμαστε βαθιά ανήσυχοι από την απόφαση των αιγυπτιακών ένοπλων δυνάμεων να απομακρύνουν τον πρόεδρο Μόρσι και να αναστείλουν το Σύνταγμα και καλώ τώρα τον αιγυπτιακό στρατό να κινηθεί γρήγορα και υπεύθυνα ώστε να επιστρέψει πλήρως την εξουσία σε μία δημοκρατικά εκλεγμένη πολιτική κυβέρνηση το συντομότερο δυνατόν».

Αυτό, συνέχισε ο Ομπάμα, «πρέπει να γίνει με μία περιεκτική και διαφανή διαδικασία», καλώντας επίσης τον στρατό «να αποφύγει αυθαίρετες συλλήψεις του προέδρου Μόρσι και των υποστηρικτών του».

Ενώπιον των «εξελίξεων», συνέχισε στη δήλωσή του ο αμερικανός πρόεδρος, «έχω ήδη δώσει εντολή να εξεταστούν οι συνέπειες βάσει της αμερικανικής νομοθεσίας στην βοήθειά μας προς την κυβέρνηση της Αιγύπτου».

Η αμερικανική νομοθεσία επιβάλλει παύση κάθε αποστολής βοήθειας σε χώρες που έχει γίνει πραξικόπημα και -αν η παρέμβαση στην Αίγυπτο αναγνωριζόταν ως τέτοια- οι ΗΠΑ θα έπρεπε να σταματήσουν να στέλνουν χρηματική βοήθεια στο Κάιρο (η οποία φτάνει το 1,5 δισ. δολάρια ετησίως και κύριος αποδέκτης είναι ο στρατός).

Από την πλευρά του ο ΟΗΕ ζητά «ενίσχυση των πολιτικών κανόνων στη βάση των δημοκρατικών αρχών».

Ο Γενικός Γραμματέας Μπαν Γκι-μουν, έκανε έκκληση προς την Αίγυπτο για αυτοσυγκράτηση, καθώς και τη διατήρηση των δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία της έκφρασης και του συνέρχεσθαι.

«Άμεση επιστροφή στη δημοκρατική διαδικασία με εκλογές» και ζητά η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ Κάθριν Άστον απέφυγε τον όρο πραξικόπημα και ζήτησε μέγιστη αυτοσυγκράτηση» από όλες τις πλευρές. «Καλώ όλες τις πλευρές να επιτρέψουν άμεσα στη δημοκρατική διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει τη διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων προεδρικών και βουλευτικών εκλογών και την έγκριση Συντάγματος» τόνισε.

Αξιωματούχος είπε ακόμη ότι δεν έχει η ΕΕ σχέδια να αναστείλει την βοήθεια που παρέχει στην Αίγυπτο. «Η σκόνη [από τα γεγονότα της Τετάρτης] δεν έχει κάτσει ακόμη», εξήγησε λέγοντας ότι δεν υπάρχουν επείγοντες σχεδιασμοί για αναθεώρηση της παροχής βοήθειας.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ κάλεσε να γίνει «ό,τι είναι δυνατόν» για να αποκατασταθεί η δημοκρατική διαδικασία στην Αίγυπτο.

«Οφείλουμε να πράξουμε το παν προκειμένου [η δημοκρατική διαδικασία] να μπορέσει να επαναληφθεί, στη βάση του πλουραλισμού και της συναίνεσης» επισήμανε ο Ολάντ, ο οποίος επισκέπτεται την Τυνησία, όπου είχε συνάντηση με τον πρόεδρο της χώρας και συζήτησαν το ζήτημα της Αιγύπτου.

Ο Ολάντ απέφυγε να αναφερθεί ρητά σε πραξικόπημα, περιοριζόμενος να μιλήσει περί αναστολής της δημοκρατικής διαδικασίας.

Σε περιφερειακό επίπεδο, οι αντιδράσεις των κυβερνήσεων ήταν ανάλογες του βαθμού εναγκαλισμού του πολιτικού Ισλάμ.

Πραξικόπημα κατήγγειλε το ισλαμικό κυβερνών κόμμα Ενάχντα της Τυνησίας που ανήλθε στην εξουσία με τρόπο ανάλογο της Αδελφότητας μετά τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξη που ανέτρεψαν τα απολυταρχικά καθεστώτα -πρώτα της Τυνησίας και έπειτα της Αιγύπτου.

Ωστόσο, για τις χώρες του Κόλπου, που εκλαμβάνουν την Αίγυπτο ως στρατηγικής συμμαχίας σύμμαχο ενάντια στην όποια απειλή από το Ιράν, ο διορισμός του μεταβατικού προέδρου έγινε δεκτός με συγχαρητήρια και εμφανή ανακούφιση.

Ακόμη και το Κατάρ, η μόνη χώρα του Κόλπου που στήριζε την Αδελφότητα, άλλαξε πορεία πλεύσης και καλωσόρισε το νέο πρόεδρο της Αιγύπτου, προφανώς για να σώσει το διπλωματικό της προφίλ.

Η καθαίρεση του Μόρσι ήταν απαράδεκτη σχολίασε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέντ Νταβούτογλου μιλώντας ανοιχτά για πραξικόπημα.

«Μόνο με εκλογές απαλλάσσεσαι από τα καθήκοντά σου, δηλαδή, με τη θέληση του λαού», είπε ο τούρκος υπουργός και τόνισε ότι η κυβέρνηση της Αιγύπτου ήρθε στην εξουσία με δημοκρατικές εκλογές και έπεσε με «παράνομα μέσα, πολύ περισσότερο με ένα στρατιωτικό πραξικόπημα».

• Θάνατο του πολιτικού Ισλάμ βλέπει στην Αίγυπτο ο Μπασάρ αλ Άσαντ

Αντισυνταγματική πολιτική αλλαγή βλέπει στη χώρα η Αφρικανική Ένωση η οποία, σύμφωνα με ανώτατο στέλεχός της που μίλησε ανώνυμα στο Reuters, είναι πιθανό να αναστείλει τη συμμετοχή της Αιγύπτου σε όλες τις δραστηριότητες στα πλαίσια της Ένωσης.

Η Κίνα ανακοίνωσε ότι υποστηρίζει την «επιλογή του αιγυπτιακού λαού» μετά την ανατροπή από το στρατό του ισλαμιστή προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι, κάλεσε όμως παράλληλα να υπάρξει διάλογος και συμφιλίωση. «Ελπίζουμε επίσης ότι όλες οι πλευρές στην Αίγυπτο θα απόσχουν από κάθε ενέργεια βίας και θα διευθετήσουν τις διαφορές τους μέσω διαλόγου κι διαβούλευσης», είπε εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ