«Τετράστερη κρίση» στην Τουρκία, εδραιώνεται ο Ερντογάν επί των στρατηγών

Άνευ προηγουμένου κρίση δημιουργούν στην Τουρκία οι παραιτήσεις σύσσωμης της στρατιωτικής ηγεσίας, που ενδυναμώνουν τη θέση του Ταγίπ Ερντογάν -έπειτα και από την πρόσφατη άνετη επανεκλογή του.

Η συντονισμένη παραίτηση των τετράστερων στρατηγών στην κεφαλή των Ενόπλων Δυνάμεων, του Στρατού Ξηράς, του Ναυτικού και της Αεροπορίας έχει δημιουργήσει μία «πρωτοφανή κατάσταση», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Τούρκος πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ -ο οποίος επέμεινε πάντως πως η Άγκυρα δεν βρίσκεται ενώπιον μίας κρίσης.

Οι παραιτήσεις -τυπικά, οι αιτήσεις των τεσσάρων στρατηγών για πρόωρη αποστράτευση, τη στιγμή που τη Δευτέρα αναμένονταν οι κρίσεις και οι προαγωγές στο στράτευμα- έγιναν στον απόηχο της υπόθεσης «Βαριοπούλα» και τις διώξεις ανώτατων αξιωματικών με κατηγορίες για συνωμοσία ανατροπής της ισλαμικών καταβολών κυβέρνησης Ερντογάν.

Ο Ισίκ Κοσανέρ, τέως αρχηγός ΓΕΕΘΑ, ανέφερε στο αποχαιρετιστήριο μήνυμά του προς τους συναδέλφους του πως δεν μπορούσε να παραμείνει στη θέση του, λέγοντας πως δεν μπορεί να υπερασπιστεί τα δικαιώματα ανδρών που βρίσκονται υπό κράτηση εξαιτίας παράτυπων δικαστικών διαδικασιών.

Αυτήν την στιγμή, στη φυλακή βρίσκονται 250 ανώτατοι Τούρκοι αξιωματικοί, οι 193 από τους οποίους ήταν εν ενεργεία. Οι επικριτές του Ερντογάν κατηγορούν την κυβέρνηση πως προσπαθεί να σπιλώσει την εικόνα του Στρατού με τις υποθέσεις «Εργκένεκον» και «Βαριοπούλα», ώστε να αποδυναμώσει τα κοσμικά θεμέλια του τουρκικού κράτους.

Ο Ερντογάν όρισε σχεδόν αμέσως το απόγευμα της Παρασκευής τον Νετζτέντ Οζέλ αρχηγό του Στρατού Ξηράς και αναπληρωτή αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων. Ο Οζέλ ήταν επικεφαλής της Χωροφυλακής (στρατιωτικό σώμα στην Τουρκία) και ο μοναδικός που δεν ακολούθησε τους άλλους τετράστερους στρατηγούς στην υποβολή παραίτησης.

Ο 61χρονος Οζέλ αναμένεται να οριστεί και τυπικά το Σάββατο στην αρχηγία των Eνόπλων Δυνάμεων. Η ηλικία του είναι ενδεικτική των συνθηκών: Παραδοσιακά, οι αρχηγοί ΓΕΕΘΑ βρίσκονται κοντά στα 65 όταν αναλαμβάνουν, και υπηρετούν μία διετή θητεία μέχρι να συνταξιοδοτηθούν. Όμως η επετηρίδα των ανωτάτων, μετά το μπαράζ διώξεων, φέρνει τον Οζέλ σε ηλικία 61 ετών στο Επιτελείο, και με πιθανό ορίζοντα τετραετούς θητείας.

Με δεδομένη την θριαμβευτική επανεκλογή του Ερντογάν, εν όψει και της επικείμενης συνταγματικής μεταρρύθμισης, ο ξένος Τύπος κάνει λόγο για εξέλιξη που σαφώς ισχυροποιεί ακόμη περισσότερο τον Τούρκο πρωθυπουργό.

Το Reuters υπογραμμίζει πως η δεκαετής διαμάχη με τον Στρατό έχει φτάσει πλέον σε σημείο που οι παραιτήσεις των στρατηγών ενισχύουν τον Ερντογάν στην «άσκηση ελέγχου πάνω στο κάποτε παντοδύναμο στράτευμα».

Για κίνηση των στρατηγών που ερμηνεύεται από πολλούς «ως αποτυχημένη απόπειρα ενός θεσμού υπό πίεση να ασκήσει ό,τι έχει απομείνει από την φθίνουσα εξουσία του» κάνουν λόγο οι New York Times.

Ακόμη πιο μακριά πηγαίνουν η ισπανική El Pais -που γράφει πως η «στρατιωτική διοίκηση παραδίδεται στην πολιτική ηγεσία- και το γερμανικό περιοδικό Spiegel, που κάνει λόγο για «τέλος εποχής» και «λήξη της σχεδόν εκατονταετούς παρουσίας του στρατού» στο κέντρο της τουρκικής πολιτικής.

Τέτοιου είδους αναλύσεις ακούγονται όμως και μέσα στην Τουρκία: «Πρόκειται ουσιαστικά για το τέλος του ρόλου του στρατού στην Τουρκική Δημοκρατία» υποστηρίζει η Ασλί Αϊντινταμπάς της εφημερίδας Milliyet.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ