Μισός αιώνας συμπληρώνεται από την εκτόξευση του πρώτου δορυφόρου

36

Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται την Πέμπτη από την 4η Οκτωβρίου 1957, την ημέρα που η ανθρωπότητα άκουσε το απόκοσμο «μπιπ μπιπ» από την πρώτη κατασκευή που εκτοξεύτηκε στο Διάστημα. Εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, ο Sputnik της Σοβιετικής Ένωσης άλλαξε σελίδα στην Ιστορία.

Οι ιδρυτές του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος έλυσαν τη σιωπή τους δεκαετίες αργότερα για να αποκαλύψουν ότι ο θρίαμβος του Sputnik δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιας καλοσχεδιασμένης στρατηγικής για την κατάκτηση του Διαστήματος. Ήταν αντίθετα καρπός της έμπνευσης ενός επιστήμονα, ο οποίος εκμεταλλεύτηκε τις φρενήρεις προσπάθειες του Κρεμλίνου για τον πρώτο διηπειρωτικό πύραυλο.

Ο Σεργκέι Κορολιόφ, σχεδιαστής του δορυφόρου, εκμεταλλεύτηκε το περίσσευμα ισχύος του R-7, ενός πυραύλου πολύ πέρα από τις δυνατότητες των Αμερικανών εκείνη την εποχή, για να εκτοξεύσει τον πρόχειρο δορυφόρο του έξω από την ατμόσφαιρα.

«Ο κύριος λόγος που οδήγησε στην εμφάνιση του Sputnik ήταν η ατμόσφαιρα του Ψυχρού Πολέμου και η κούρσα ενάντια στους Αμερικανούς. Ο στρατιωτικός πύραυλος ήταν αυτό που σκεφτόμασταν κυρίως εκείνη την εποχή» σχολιάζει ο Μπόρις Τσέρτοκ, ένας από τους πατέρες του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος.

Ακόμα και η ίδια η Σοβιετική Ένωση απέτυχε να αντιληφθεί εξαρχής τη σημασία του κατορθώματος. Η εφημερίδα Pravda αφιέρωσε μόνο λίγες γραμμές, προτού οι εκδότες αντιληφθούν την τεράστια δημοσιότητα που κέρδισε η εκτόξευση.

Ο «Prosteishiy Sputnik» (Ο Απλούστερος Δορυφόρος), μια γυαλιστερή σφαίρα από αλουμίνιο, διαμέτρου 58 εκατοστών και βάρους 90 κιλών, κατασκευάστηκε μέσα σε τρεις μήνες. Ήταν εξοπλισμένος με δύο αναμεταδότες και τέσσερις κεραίες. Μετέδιδε το ιστορικό «μπιπ μπιπ» για τρεις εβδομάδες και παρέμεινε σε τροχιά για τρεις μήνες, πριν καεί τελικά στην ατμόσφαιρα.

Εκατομμύρια Ρώσοι έστρεφαν το βλέμμα στον ουρανό, εκεί που τους είχαν υποδείξει, για να δουν τον διερχόμενο δορυφόρο. Όπως αποκαλύφθηκε χρόνια αργότερα, ο Sputnik ήταν στην πραγματικότητα αόρατος με γυμνό μάτι και αυτό που κοίταζε ο κόσμος ήταν το άχρηστο δεύτερο επίπεδο του πυραύλου, που ακολουθούσε περίπου την ίδια τροχιά.

Όταν το μέγεθος του κατορθώματος έγινε αντιληπτό, ο Νικίτα Χρουστσόφ απαίτησε από τον Κορολιόφ να εκτοξεύσει έναν δεύτερο δορυφόρο πριν από τις 7 Νοεμβρίου 1967, την επέτειο της επανάστασης των Μπολσεβίκων.

Ο Sputnik 2, βάρους περίπου μισού τόνου, εκτοξεύτηκε τελικά στις 3 Νοεμβρίου και μετέφερε σε τροχιά τη διάσημη σκυλίτσα Λάικα, η οποία πέθανε από θερμοπληξία μία εβδομάδα αργότερα, εξοργίζοντας τους ζωόφιλους.

Για τον Σεργκέι Κορολιόφ, η μεγαλειώδης επιτυχία συνοδεύτηκε από πικρία. Το Κρεμλίνο δεν ανέφερε καθόλου το όνομά του στις αναφορές για τις εκτοξεύσεις, και ο ρόλος του στο πρόγραμμα έγινε γνωστός μετά το θάνατό του το 1966.

Ο πρώτος δορυφόρος των ΗΠΑ, που ονομάστηκε Explorer 1, τέθηκε σε τροχιά στις 31 Ιανουαρίου 1958, περίπου μια δεκαετία πριν ο Νιλ Αρμστρονγκ πατήσει στη Σελήνη.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,Associated Press