H «παρεμβολή RNA» δίνει νέα διάσταση στη γονιδιακή θεραπεία

36

Μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης επιτεύχθηκε σε ποντίκια με τη χρήση μικροσκοπικών τμημάτων γενετικού υλικού για το μπλοκάρισμα ενός συγκεκριμένου γονιδίου. Αυτό αποδεικνύει ότι η πειραματική μέθοδος παρεμβολής RNA (RNAi) θα μπορούσε να αποτελέσει έναν πρακτικό τρόπο θεραπείας μια μεγάλης γκάμας ασθενειών, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Nature.

Η RNAi λειτουργεί χρησιμοποιώντας μικρά μόρια RNA που ωθούν ένα κύτταρο να απενεργοποιήσει ένα συγκεκριμένο γονίδιο, για παράδειγμα, εκείνο που αποτελεί τον κώδικα μιας επιβλαβούς πρωτεΐνης. Κλινικές μελέτες που χρησιμοποιούν την RNAi για την θεραπεία του κηλιδώδη εκφυλισμού είναι ήδη σε εξέλιξη.

Ωστόσο οι επιστήμονες δυσκολεύτηκαν πολύ να βρουν τον κατάλληλο τρόπο χορήγησης της θεραπείας στον ασθενή, ώστε αυτή να φτάσει στο κατάλληλο σημείο. Στη μελέτη για τον κηλιδώδη εκφυλισμό, για παράδειγμα, οι ερευνητές ένεσαν την θεραπεία απευθείας στον οφθαλμό.

Ερευνητική ομάδα της εταιρείας βιοτεχνολογίας Alnylam κατάφεραν να επιλύσουν το παραπάνω πρόβλημα, τουλάχιστον για τη θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας. Τροποποίησαν το μόριο RNA που χρησιμοποιείται για να προάγει την παρέμβαση προσκολλώντας ένα μόριο χοληστερόλης σε αυτό.

Τα κύτταρα που δημιουργούν τη χοληστερόλη έχουν υποδοχείς στις επιφάνειά τους ώστε να αισθάνονται τα επίπεδα του μορίου στο αίμα. Προσθέτοντας το μόριο στο RNA διασφαλίζεται ότι το σύμπλεγμα εγκαθίσταται ειδικά σε αυτά τα κύτταρα, στο ήπαρ και το λεπτό έντερο.

Όταν οι ειδικοί ένεσαν το τροποποιημένο μόριο σε ποντίκια, διαπίστωσαν ότι μείωσε τα επίπεδα της LDL (κακής) χοληστερόλης κατά 44%.

Ωστόσο, μια άλλη ανησυχία που εκφράζεται αναφορικά με την RNAi είναι κατά πόσο η θεραπεία μπορεί να επηρεάσει γονίδια άλλα από αυτά που στοχεύει, προκαλώντας παρενέργειες. Οι ερευνητές έλεγξαν την δραστηριότητα μερικών γονιδίων άσχετων με το γονίδιο-στόχο και διαπίστωσαν ότι δεν είχαν επηρεαστεί.

«Θεωρούμε την δουλειά μας ως ένα ιστορικό βήμα προς την ανάπτυξη της RNAi θεραπευτικής ως μια νέα πιθανής κατηγορίας φαρμάκων», εξηγεί ο Τζον Μαραγκανορ επικεφαλής της Alnylam.

Επόμενος στόχος της εταιρίας είναι να αναπτύξει παρόμοιες μεθόδους για τη θεραπεία άλλων ασθενειών, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία και ο καρκίνος.

Η ανακοίνωση της Alnylam βρήκε ανταπόκριση στον επιστημονικό κόσμο που θεωρεί ότι η νέα αυτή μέθοδος ξεπέρασε ένα μεγάλο εμπόδιο που εμπόδιζε μέχρι σήμερα την RNAi να περάσει από το πειραματικό στάδιο στις κλινικές δοκιμές.

«Είναι μια πολύ απλή λύση σε ένα πρόβλημα που θα μπορούσε να είναι πελώριο στον συγκεκριμένο τομέα», επισημαίνει ο Δρ Τζον Ροσσι μοριακός βιολόγος στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Beckman.

Ωστόσο τονίζει ότι η Alnylam θα πρέπει να υπερπηδήσει πρακτικά ζητήματα πριν η μελέτη περάσει από τα ποντίκια στους ανθρώπους. Οι δόσεις που χορηγήθηκαν στα ποντίκια ήταν αρκετά υψηλές, κάτι που θα ήταν μη πρακτικό και οικονομικά ασύμφορο για τους ανθρώπους. Επίσης δεν είναι ξεκάθαρο πόσο συχνά ένα άτομο θα έπρεπε να κάνει ενέσεις ή αν η θεραπεία θα μπορούσε να χορηγείται και σε άλλες μορφές.

Η Alnylam απαντά ότι εξετάσει τα συγκεκριμένα ερωτήματα και ελπίζει να σχεδιάσει πιο αποτελεσματικά μόρια που θα μπορούν να χρησιμοποιούνται σε μικρότερες δόσεις. Εν τω μεταξύ, θα υποβάλλει το 2005 σχέδιο κλινικής μελέτης στον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), στο οποίο θα χρησιμοποιήσει την RNAi για τη θεραπεία ενός οφθαλμολογικού νοσήματος. Αν το σχέδιο εγκριθεί, η Alnylam θα είναι η τρίτη εταιρία στον κόσμο που θα ζητά από τον FDA την έγκριση μιας θεραπείας RNA.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ