Η Ευρώπη υψώνει φράχτες, η άγρια ζωή εγκλωβίζεται

Ένα δεύτερο, αφανές δράμα συνοδεύει την τραγωδία των προσφύγων πίσω από τα συρματοπλέγματα: φράκτες που στήθηκαν στην Ευρώπη σε μήκος δεκάδων χιλιάδων χιλιομέτρων δείχνουν να βάζουν τέρμα στην ελεύθερη μετακίνηση της άγριας ζωής, μια σημαντική κατάκτηση των προηγούμενων δεκαετιών.

Περίπου 30.000 χιλιόμετρα από φράχτες περιτύλιξαν χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης μετά την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 και την εισροή προσφύγων από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στη Συρία, επισημαίνει διεθνής μελέτη στην επιθεώρηση PLoS Biology.

Τα συρματοπλέγματα κατακερματίζουν τα οικοσυστήματα, εμποδίζουν την εποχική μετακίνηση απειλούμενων ειδών όπως οι αρκούδες και τα ελάφια, και επιπλέον παγιδεύουν ζώα αυξάνοντας τα επίπεδα θνησιμότητας, εξηγεί η διεθνής ομάδα.

Προειδοποιεί ότι η νέα κατάσταση απειλεί να ακυρώσει την πρόοδο των προηγούμενων δεκαετιών, μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την επέκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επιπλέον, οι συντάκτες εκτιμούν ότι ορισμένοι από τους νέους φράχτες υψώθηκαν κατά παράβαση της ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα Ενδιαιτήματα, της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα και της Σύμβασης Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Κλικ για μεγέθυνση: η έκταση των φραχτών κατά μήκος εθνικών συνόρων στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία (Πηγή: John D. C. Linnell et al. / PLoS Biology)

Μέλος της ερευνητικής ομάδας ήταν ο Ντιούρο Χούμπερ του Πανεπιστημίου του Ζάγκρεμπ, ο οποίος παρακολουθεί τις λιγοστές αρκούδες που ζουν στα σύνορα Κροατίας-Σερβίας. Σχολιάζοντας ανεκδοτολογικές αναφορές για τις επιπτώσεις του φράχτη που στήθηκε πέρυσι στα σύνορα, μήκους 140 χιλιομέτρων, ο Χούμπερ επισήμανε τον Δεκέμβριο ότι τα συρματοπλέγματα χωρίζουν στα δύο ένα από τα πλουσιότερα οικοσυστήματα και των δύο χωρών. «Κάθε αρκούδα μπορεί να κινείται σε περιοχή 1.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων» εξήγησε ο ερευνητής.

Περίπου οι μισές από τις 20 αρκούδες που παρακολουθεί με ραδιοπομπούς ζουν και στις δύο πλευρές των συνόρων, ενώ το καλοκαίρι του 2015 μια από τις αρκούδες αυτές πέρασε τα σύνορα με τη Σλοβενία τρεις φορές σε έναν μήνα.

Ο κατακερματισμός του βιοτόπου θα μπορούσε επίσης να απειλήσει τις τέσσερις μεγάλες αγέλες λύκων που μοιράζονται ανάμεσα στην Κροατία και τη Σλοβενία.

Σημαντικά πλήγματα εκτιμάται επίσης ότι δέχονται οι λιγοστοί λύκοι και λύγκες που απομένουν στην Ευρώπη.

Οι συντάκτες της μελέτης αναγνωρίζουν ότι οι φράχτες στα σύνορα πιθανότατα ήρθαν για να μείνουν.

Καλούν ωστόσο τις κυβερνήσεις να προστατεύσουν μια σημαντική οικολογική κατάκτηση ανπίγοντας για παράδειγμα τους φράχτες σε σημαντικές μεταναστευτικές περιόδους και σχεδιάζοντας συρματοπλέγματα που δεν παγιδεύουν ζώα.

Σημαντικό ρόλο θα μπορούσε να παίξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς οι ερευνητές καταγγέλουν παράβαση της Οδηγίας για τα Ενδιαιτήματα αλλά και της Πρωτοβουλίας Μεγάλων Σαρκοφάγων Ζώων για την Ευρώπη.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ