Η Λούσι είχε γείτονες και άλλα είδη ανθρώπου

Για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, οι παλαιοανθρωπολόγοι πίστευαν ότι ο Αυστραλοπίθηκος της Αφάρ, που έγινε γνωστός από το απολίθωμα της «Λούσι», ήταν ο μόνος συγγενής του ανθρώπου που ζούσε στην Αφρική πριν από περίπου 3 εκατομμύρια χρόνια. Κι όμως, μια σειρά από νέα απολιθώματα ανατρέπουν αυτήν την εικόνα.

Ανασκαφές στην περιοχή Αφάρ της Αιθιοπίας, η οποία θεωρείται το λίκνο της ανθρωπότητας, «αποκαλύπτουν ότι υπήρχαν τουλάχιστον δύο, αν όχι τρία, είδη αρχαϊκών ανθρώπων, τα οποία ζούσαν την ίδια εποχή και σε στενή γεωγραφική εγγύτητα» λέει ο Δρ Γιοχάνες Χαϊλέ Σελασιέ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Κλίβελαντ, πρώτος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση PNAS.

Μια μείζων εξέλιξη στις προσπάθειες ιχνηλάτησης της ανθρώπινης εξέλιξης ήρθε το 1974, όταν ανακαλύφθηκε στην Αφάρ ο απολιθωμένος σκελετός της «Λούσι», όπως ονομάστηκε χαϊδευτικά ο σκελετός του θηλυκού Australopithecus afarensis, ηλικίας περίπου 3,2 εκατομμυρίων ετών. H ανακάλυψη έδειξε μεταξύ άλλων ότι η δίποδη βάδιση εξελίχθηκε νωρίτερα από ό,τι πολλοί είχαν φανταστεί.

Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι τα διάφορα είδη αρχαϊκών ανθρώπων προέκυπταν το ένα από το άλλο σε μια γραμμική διαδοχή. Με άλλα λόγια, ο Australopithecus afarensis ήταν στην εποχή του το μοναδικό αρχαϊκό είδος ανθρώπου, από το οποίο προέκυψε τελικά και ο σύγχρονος άνθρωπος.

Η ιδέα αυτή τέθηκε υπό αμφισβήτηση με την ανακάλυψη δύο άλλων ειδών της ίδιας περίπου ηλικίας, του Australopithecus bahrelghazali, που βρέθηκε στο Τσαντ το 1995, και του Kenyanthropus platyops που ανακαλύφθηκε στην Κένυα το 2001. Πολλοί ερευνητές έμειναν όμως αμετάπειστοι, καθώς θεώρησαν ότι τα ευρήματα αντιστοιχούσαν σε γεωγραφικές παραλλαγές του είδους της Λούσι.

Ο Δρ Χαϊλέ Σελασιέ υπερηφανεύεται στη μελέτη του ότι βοήθησε να έρθουν στο φως οι πρώτες οριστικές ενδείξεις για τη συνύπαρξη της Λούσι με άλλα είδη: το 2015 η ομάδα του ανακάλυψε στην Αφάρ απολιθωμένα οστά που ταξινομήθηκαν στο νέο είδος Australopithecus deyiremeda, κάτι που σημαίνει ότι η Λούσι είχε τουλάχιστον έναν γείτονα.

Επιπλέον, ο Σελασιέ είχε ανακαλύψει τρία χρόνια νωρίτερα οστά πέλματος που χρονολογούνται στα 3,4 εκατ. χρόνια και δεν ταιριάζουν με την ανατομία του Australopithecus afarensis -κάτι που σημαίνει ότι οι γείτονες δεν αποκλείεται να ήταν δύο.

Η συγκεκριμένη τοποθεσία της Αφάρ, με την ονομασία Βοράνσο-Μίλε, «έχει προσφέρει νέες και αναπάντεχες ενδείξεις που υποδεικνύουν ότι υπήρχαν πολλαπλά είδη με διαφορετικές κινητικές και διατροφικές προσαρμογές» σχολιάζει ο Χαϊλέ Σελασιέ.

«Αυτές οι νέες ανακαλύψεις στο Βοράνσο-Μίλε ανοίγουν δρόμους για την έρευνα τους οποίους δεν είχαμε εξετάσει νωρίτερα» συμπληρώνει η Ντενίς Σου, συνάδελφος του Χαϊλέ Σελασιέ στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Κλίβελαντ και μέλος της ερευνητικής ομάδας.

«Πώς κατάφερναν αυτά τα συγγενικά είδη να συνυπάρχουν σε μια σχετικά μικρή περιοχή; Πώς μοίραζαν τους διαθέσιμους πόρους; Αυτές οι νέες ανακαλύψεις επεκτείνουν τις γνώσεις μας και, την ίδια στιγμή, εγείρουν περισσότερα ερωτήματα για την προέλευση του ανθρώπου» επισημαίνει.

Απαντήσεις σε αυτά τα νέα ερωτήματα, τονίζουν οι ερευνητές, μπορούν να δοθούν μόνο με την ανακάλυψη περισσότερων απολιθωμάτων.

Και τότε ίσως μπορέσουμε να μάθουμε αν η Λούσι ήταν άμεσος πρόγονος του σύγχρονου ανθρώπου, ή απλώς μακρινός συγγενής.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ