«Νέος τύπος οικοσυστήματος» κάτω από τις Ξηρές Κοιλάδες της Ανταρκτικής

Είναι η πιο κρύα, και περιέργως μια από τις πιο ξηρές, ερήμους του πλανήτη. Όμως οι Ξηρές Κοιλάδες της Ανταρκτικής φαίνεται ότι κρύβουν κάτω από την γυμνή επιφάνεια ένα δίκτυο λιμνών αλμυρού νερού, οι οποίες πιθανότατα φιλοξενούν άγνωστες μικροβιακές κοινότητες -ίσως σαν κι αυτές που μπορεί να κρύβονται στον Άρη.

Οι Ξηρές Κοιλάδες του ΜακΜέρντο βρίσκονται στη Δυτική Ανταρκτική και ξεχωρίζουν από το γύρω τοπίο από τη σχεδόν πλήρη απουσία πάγου. Οι υδρατμοί της θάλασσας δεν φτάνουν σχεδόν ποτέ σε αυτή την έρημο, στην οποία τα κουφάρια από φώκιες διατηρούνται κατεψυγμένα και μουμιοποιημένα για αιώνες.

Στη διάρκεια του ασθενικού καλοκαιριού, νερό από τους γύρω παγετώνες τροφοδοτεί ρηχές λίμνες και διαποτίζει το έδαφος, δημιουργώντας μια όαση για την ανάπτυξη μικροβίων.

Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature Communications, αποκαλύπτει την ύπαρξη ενός πολύ βαθύτερου δικτύου υπόγειων υδάτων.

Ελικόπτερο της διεθνούς αποστολής πέταξε πάνω από την περιοχή μεταφέροντας έναν αισθητήρα που δημιούργησε επαγωγικά ηλεκτρικά ρεύματα στο έδαφος. Αυτό επέτρεψε τη μέτρηση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας του υπεδάφους σε βάθος 350 μέτρων.

Το ελικόπτερο της αποστολής σαρώνει το έδαφος με ηλεκτρομαγνητικό αισθητήρα

Ο ηλεκτρομαγνητικός αισθητήρας εντόπισε δίκτυα μεγάλες ποσότητες εξαιρετικά αλμυρού νερού, το οποίο μπορεί να συγκεντρώνεται σε λίμνες ή να διαποτίζει τα πετρώματα. Το αλμυρό νερό έχει υψηλή αγωγιμότητα και ξεχωρίζει από το γλυκό νερό, που είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού.

Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι αυτά τα υπόγεια, σκοτεινά νερά φιλοξενούν μεγάλες μικροβιακές κοινότητες. Ένδειξη για την παρουσία τους είναι ο Ματωμένος Καταρράκτης του Παγετώνα Τέιλορ, στην άκρη μιας από τις Ξηρές Κοιλάδες. Το κόκκινο χρώμα αυτού του καταρράκτη πάγων οφείλεται στον σίδηρο που μεταφέρεται από τα υπόγεια ύδατα μέχρι τη θάλασσα.

Σίδηρος και άλλα θρεπτικά συστατικά δεν αποκλείεται να διαρρέουν στη θάλασσα και από τα βαθύτερα υπόγεια ύδατα της Ανταρκτικής: «Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν κορεσμένα ιζήματα κάτω από την επιφάνεια τα οποία πιθανώς φτάνουν μέχρι τον ωκεανό και επηρεάζουν την παραγωγικότητα στη βάση του τροφικού πλέγματος» δηλώνει η Τζιλ Μικούκι του Πανεπιστημίου του Τενεσί στο Νόξβιλ, πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης.

Ωστόσο οι πάγοι του Ματωμένου Καταρράκτη είναι γνωστό ότι φιλοξενούν δραστήριες μικροβιακές κοινότητες, οι οποίες μεταβολίζουν σίδηρο και θείο αντί για οργανικά συστατικά.

Παρόμοια μικρόβια θα μπορούσαν να κρύβονται στα σκοτεινά αλλά υγρά έγκατα αυτής της ηπείρου. Και, δεδομένου ότι οι Ξηρές Κοιλάδες της Ανταρκτικής είναι ό,τι πλησιέστερο διαθέτει η Γη στον Άρη, τα οικοσυστήματα που ίσως ανακαλυφθούν εκεί θα μπορούσαν να δώσουν μια εικόνα για το τι μπορεί να φιλοξενεί ο γειτονικός πλανήτης.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ