Σπάνιο ανδρόγυνο πουλί είναι άτυχο στον έρωτα

Μοιάζει με θύμα βανδαλισμού, βαμμένο κόκκινο μονόπλευρα. Στην πραγματικότητα όμως είναι ένας μικρός καρδινάλιος που έτυχε να γεννηθεί μισός αρσενικός και μισός θηλυκός, και ως αποτέλεσμα είναι καταδικασμένος να ζει μόνος.

Ορνιθολόγοι στο Ίλινοϊ είχαν την ευκαιρία να παρατηρήσουν ένα σπάνιο «γυνανδρόμορφο» πτηνό, το οποίο έχει θηλυκό πτέρωμα στην αριστερή πλευρά και ανδρικό στη δεξιά.

Ο γυνανδρομορφισμός είναι αποτέλεσμα χρωμοσωμικής ανωμαλίας και έχει παρατηρηθεί σε πολλά έντομα, καρκινοειδή και λίγα είδη πτηνών. Σε πολλές περιπτώσεις τα γυνανδρόμορφα άτομα έχουν αμφίπλευρη συμμετρία, με διαφορετικό φύλο στη δεξιά και την αριστερή πλευρά. Σε άλλες περιπτώσεις εμφανίζουν μωσαϊκισμό, με κύτταρα διαφορετικού φύλλου διάσπαρτα σε όλο το σώμα.

Το παράξενο φαινόμενο είναι συνήθως αποτέλεσμα λαθών κατά τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων στο έμβρυο. Τα κύτταρα που διαιρούνται περνούν αρχικά από τη διαδικασία της μίτωσης, κατά την οποία δημιουργούνται δύο πλήρη αντίγραφα κάθε χρωμοσώματος, προκειμένου να μοιραστούν τελικά στα δύο κύτταρα που προκύπτουν από τη διαίρεση.

Για παράδειγμα, σε είδη στα οποία τα αρσενικά άτομα έχουν γονότυπο ΧΥ (όπως ο άνθρωπος) τα κύτταρα του εμβρύου διπλασιάζουν τα φυλετικά χρωμοσώματα και γίνονται έτσι XXYY. Από τη μίτωση θα προκύψουν κανονικά δύο κύτταρα XY, σε σπάνιες όμως περιπτώσεις προκύπτουν κύτταρα X, που είναι θηλυκά, και κύτταρα ΧΥΥ, τα οποία είναι αρσενικά.

Στα πτηνά, το φύλο καθορίζεται με διαφορετικό τρόπο από ό,τι στον άνθρωπο. Κάτι παρόμοιο πρέπει όμως να συνέβη με τον άτυχο καρδινάλιο (Cardinalis cardinalis), τον οποίο παρακολούθησαν οι ερευνητές για συνολικά 40 ημέρες, από τον Δεκέμβριο του 2008 έως τον Μάρτιο του 2010.

Όπως αναφέρουν οι ορνιθολόγοι στην επιθεώρηση The Wilson Journal of Ornithology, το ανδρόγυνο πουλί δεν είχε ταίρι και ποτέ δεν ακούστηκε να κελαηδά όπως τα κανονικά αρσενικά.

Το μόνο καλό είναι ότι το πουλάκι «δεν αντιμετώπιζε κάποια ασυνήθιστη ανταγωνιστική συμπεριφορά από τους άλλους καρδινάλιους».

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως ένας άλλος γυνανδρόμορφος καρδινάλιος, που είχε θεαθεί το 1969, είχε αντίστροφο πτέρωμα, ανδρικό στα δεξιά και θηλυκό στα αριστερά.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ