To πιο άφθονο ορυκτό της Γης επιτέλους αποκτά όνομα

Το ορυκτό που λέγεται ότι καταλαμβάνει περισσότερο από το ένα τρίτο του πλανήτη απέκτησε επιτέλους όνομα. Η ειρωνεία όμως είναι ότι τα μόνα γνωστά δείγματα του «μπριντγκμανίτη» δεν προέρχονται από τη Γη, αλλά από το Διάστημα.

Το παράξενο ορυκτό, το οποίο περιέχει μαγγάνιο, πυρίτιο και οξυγόνο και έχει τον τύπο MgSiO₃, είναι σταθερό μόνο σε συνθήκες ακραίας πίεσης, σε βάθη 670 έως 2.900 χιλιομέτρων μέσα στο γήινο μανδύα.

Για να γίνει επίσημα αποδεκτό ένα νέο ορυκτό, σύμφωνα με τους κανόνες της Διεθνούς Ένωσης Ορυκτολογίας, οι επιστήμονες πρέπει να περιγράψουν όχι μόνο τη χημική του σύσταση αλλά και την κρυσταλλική δομή του. Η σύσταση του μπριντγκμανίτη ήταν γνωστή, ωστόσο η διάταξη των ατόμων στον κρύσταλλο παρέμενε απροσδιόριστη.

Η ανάσυρση δειγμάτων από το μανδύα είναι πρακτικά αδύνατη, ωστόσο μια πέτρα που έπεσε από τον ουρανό στην Αυστραλία το 1879 έδωσε τελικά τη λύση. Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι ο λεγόμενος μετεωρίτης του Τέναμ είχε υποστεί αλλεπάλληλες συγκρούσεις με άλλους αστεροειδείς και έφερε φλέβες ορυκτών που είχαν λιώσει από την πίεση και τη θερμοκρασία.

H νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο κορυφαίο περιοδικό Science, δείχνει ότι οι συγκρούσεις εξέθεσαν απότομα τον εξωγήινο βράχο σε θερμοκρασία 2.200 βαθμών Κελσίου και σε πίεση 240.000 ατμοσφαιρών. Το ψύχος του Διαστήματος και η αυξημένη πίεση στο εσωτερικό του αστεροειδή διατήρησαν σταθερή την κρυσταλλική δομή του μπριντγκμανίτη, ο οποίος βρέθηκε υπό τη μορφή μικροσκοπικών σφαιριδίων, με διάμετρο μερικών μικρομέτρων.

Το νέο όνομα του ορυκτού, το οποίο έγινε επίσημα δεκτό τον περασμένο Ιούνιο, τιμά τον αμερικανό φυσικό Πέρσι Μπρίντγκμαν, ο οποίος βραβεύτηκε με Νόμπελ Φυσικής το 1946 για τις μελέτες του στο σχηματισμό ορυκτών σε συνθήκες ακραίας πίεσης.

Σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες, οι οποίες μεταξύ άλλων εξέταζαν τη διάδοση σεισμικών κυμάτων μέσα στον μανδύα της Γης, έχουν δείξει ότι το 70% του κατώτερου μανδύα, σε βάθος 660 έως 2.900 χιλιόμετρα, αποτελείται κατά 70% από «μπριντγκμανίτη».

Αυτό σημαίνει ότι το ακριβοθώρητο ορυκτό αντιστοιχεί στο 38% του συνολικού όγκου της Γης.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ