Η έλλειψη πόνου «ελιξίριο» για μακρά ζωή

Η έλλειψη πόνου χαρίζει μακρύτερη ζωή; Αυτό φαίνεται τουλάχιστον να ισχύει στα ποντίκια – αποδεικνύεται για πρώτη φορά σε θηλαστικό. Ποντίκια τα οποία εμφάνιζαν έλλειψη ενός τύπου υποδοχέα του πόνου έζησαν πολύ περισσότερο από τα υπόλοιπα, ενώ είχαν και πολύ πιο «νεαρό» μεταβολισμό. Το εύρημα αυτό δείχνει νέους στόχους για τη βελτίωση της μεταβολικής υγείας αλλά και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής στους ανθρώπους.

Σύνδεση μεταξύ του πόνου και του προσδόκιμου ζωής

Πολλές ερευνητικές ομάδες υποπτεύονται εδώ και καιρό ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ του πόνου και του προσδόκιμου της ζωής. Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι τα άτομα με χρόνιους πόνους συχνά πεθαίνουν πρόωρα. Είναι επίσης γνωστό ότι οι σκώληκες και οι μύγες που παρουσιάζουν έλλειψη ορισμένων αισθητηριακών νευρώνων ζουν περισσότερο από το αναμενόμενο.

Τώρα ο Αντριου Ντίλιν από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι παρόμοια είναι τα ευρήματα και στα θηλαστικά. Συγκεκριμένα ανακάλυψαν ότι αρσενικά ποντίκια που ήταν γενετικώς τροποποιημένα ώστε να μη διαθέτουν τους υποδοχείς του πόνου TRPV1 – οι υποδοχείς αυτοί ενεργοποιούνται ως απόκριση στις υψηλές θερμοκρασίες αλλά και στις καυτερές πιπεριές – έζησαν 12% περισσότερο σε σύγκριση με εκείνα που έφεραν τους υποδοχείς. Τα θηλυκά ποντίκια με έλλειψη των TRPV1 εμφάνισαν ακόμη καλύτερες επιδόσεις… μακροζωίας. Εζησαν κατά 16% περισσότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα θηλυκά.

«Α-πονος» νεανικότερος μεταβολισμός

Επιπλέον τα πειραματόζωα με έλλειψη των υποδοχέων TRPV1 διατήρησαν ορισμένα νεανικά χαρακτηριστικά σε μεγάλη ηλικία, όπως σημειώνουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «Cell». Είναι αξιοσημείωτο ότι πιο ηλικιωμένα ποντίκια χωρίς τους υποδοχείς του πόνου ήταν σε θέση να μεταβολίζουν το οξυγόνο αποτελεσματικότερα σε σύγκριση με τα «συμβατικά» ποντίκια αντίστοιχης ηλικίας. Διέθεταν επίσης περισσότερα β-κύτταρα του παγκρέατος – πρόκειται για τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη, την ορμόνη χωρίς την οποία δεν είναι δυνατή η απορρόφηση της γλυκόζης του αίματος από τα κύτταρά μας.

Περαιτέρω αναλύσεις αποκάλυψαν τι ακριβώς συνέβαινε. Χωρίς τους υποδοχείς TRPV1 δύο πρωτεΐνες που εμπλέκονται στην παραγωγή ενός πεπτιδίου το οποίο ονομάζεται CGRP δεν μπορούν να ενεργοποιηθούν και έτσι τα ποντίκια παράγουν λιγότερο CGRP. Καθώς όμως το συγκεκριμένο νευροπεπτίδιο αναστέλλει την έκλυση ινσουλίνης, τα πειραματόζωα με έλλειψη των υποδοχέων μπορούν τελικώς να παράγουν περισσότερη ινσουλίνη, γεγονός που έχει ευεργετική επίδραση στον μεταβολισμό τους.

Τα μειονεκτήματα της έλλειψης των υποδοχέων

Εκτός όμως από τα πλεονεκτήματα της έλλειψης των TRPV1, υπάρχουν και μειονεκτήματα, σημειώνει ο δρ Ντίλιν. Για παράδειγμα, το να αισθάνονται τα ζώα τον πόνο τα βοηθά να αποφεύγουν επικίνδυνες καταστάσεις και αντικείμενα. Αυτό πιθανότατα εξηγεί για ποιον λόγο η φυσική επιλογή διατήρησε τους υποδοχείς του πόνου στα θηλαστικά. «Ο πόνος είναι πολύ σημαντικός για τα ζώα που ζουν στη φύση και πιθανότατα συνδέεται με μεγαλύτερα οφέλη σε σύγκριση με έναν νεανικό μεταβολισμό» σημειώνει ο ερευνητής.

Σε κάθε περίπτωση, τα καινούργια ευρήματα μαρτυρούν ότι η μείωση των επιπέδων των TRPV1 αλλά και του CGRP μπορεί να βελτιώσει τον ανθρώπινο μεταβολισμό σε μεγάλη ηλικία και ίσως να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής.

Δύσκολη η μεταφορά στην κλινική πράξη

Η ιδιότητα του TRPV1 να αυξάνει τη μακροζωία, όπως έδειξε η νέα μελέτη, προκαλεί έκπληξη, σύμφωνα με τον Τζέραρντ Αχεμ από το Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν στην Ουάσιγκτον, ο οποίος επίσης μελετά τη σύνδεση μεταξύ του συγκεκριμένου υποδοχέα του πόνου και του μεταβολισμού στα ποντίκια. Ωστόσο ο επιστήμονας πιστεύει ότι δεν θα είναι εύκολο τα ευρήματα αυτά να μεταφραστούν σε θεραπείες για τον άνθρωπο.

«Μέχρι στιγμής φάρμακα που μπλοκάρουν τους υποδοχείς TRPV1 δεν έχουν καταφέρει να περάσουν τα τεστ ασφαλείας» λέει. Ατομα που έλαβαν τέτοιου είδους πειραματικές ουσίες παρουσίασαν βραχυπρόθεσμη υπερθερμία και αντιμετώπιζαν αυξημένο κίνδυνο να καούν εξαιτίας του ότι δεν είχαν σωστή αίσθηση της θερμότητας. Ισως η ελπίδα να έρθει από τους ανταγωνιστές του CGRP. «Τέτοιου είδους ανταγωνιστές που αναπτύσσονται για τη θεραπεία των ημικρανιών ίσως θα μπορούσαν να αποδειχθούν χρήσιμοι» καταλήγει ο επιστήμονας.

ΒήμαScience

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ