Γενετική μελέτη φέρνει ανατροπές στο εξελικτικό δέντρο των ζώων

Για πολλά χρόνια οι βιολόγοι πίστευαν ότι οι σπόγγοι ήταν το χαμηλότερο παρακλάδι στο εξελικτικό δέντρο των ζώων. Τώρα, όμως, τα σφουγγάρια παραδίδουν τη θέση τους στα κτενοφόρα, ζελατινώδη ζώα που θυμίζουν μέδουσες. Και η ανατροπή αυτή σημαίνει ότι η εξέλιξη δεν ακολούθησε μια ομαλή πορεία από τα απλούστερα προς τα πιο περίπλοκα ζώα.

Όλα τα ζώα πιστεύεται ότι κατάγονται από μονοκύτταρους ευκαρυωτικούς οργανισμούς που έζησαν πριν από περίπου 600 εκατομμύρια χρόνια. Σύμφωνα με την κρατούσα άποψη, οι σπόγγοι ήταν το πρώτο παρακλάδι που διαχωρίστηκε από την εξελικτική γραμμή των υπόλοιπων ζώων.

Τα σφουγγάρια δεν διαθέτουν νευρικό σύστημα, μύες και διαφοροποιημένους ιστούς, ήταν λοιπόν λογικό να υποθέσει κανείς ότι τα ζώα αυτά εμφανίστηκαν νωρίτερα στην εξέλιξη από άλλα, πιο περίπλοκα ζώα.

Φαίνεται όμως ότι δεν είναι έτσι. Ερευνητές του αμερικανικού Εθνικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Ανθρώπινου Γονιδιώματος παρουσιάζουν στο περιοδικό Science το γονιδίωμα ενός κτενοφόρου (Mnemiopsis leidyi), το οποίο συνέκριναν με τα γονιδιώματα άλλων ομάδων όπως οι σπόγγοι και τα κνιδόζωα, στα οποία κατατάσσονται οι μέδουσες.

Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν τη θεωρία ότι τα κτενοφόρα διαχωρίστηκαν από τα υπόλοιπα ζώα νωρίτερα από τον σπόγγο.

Το περίεργο όμως είναι ότι τα κτενοφόρα διαθέτουν μυς και ένα υποτυπώδες νευρικό σύστημα, δομές που απουσιάζουν από τους σπόγγους.

Αυτό υποδηλώνει ότι η εξέλιξη δεν ακολούθησε μια ομαλή πορεία από το απλό προς το σύνθετο. Η μία εξήγηση είναι ότι οι μύες και το νευρικό σύστημα δεν εμφανίστηκαν μόνο μία αλλά αρκετές ανεξάρτητες φορές στην εξέλιξη των ζώων.

Μια άλλη εξήγηση είναι ότι οι σπόγγοι κατάγονταν από πλάσματα που διέθεταν νευρικά και μυϊκά κύτταρα, αργότερα όμως τα έχασαν επειδή τους ήταν περιττά.

Η οριστική απάντηση στο μυστήριο θα μπορούσε να έρθει από το αρχείο των απολιθωμάτων ή από νέες, πιο εκτεταμένες γενετικές συγκρίσεις.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ