Στο απόλυτο σκοτάδι, οι άνθρωποι νομίζουν ότι βλέπουν τη μύτη τους

Αν τύχει να βρεθείτε σε ένα απόλυτα σκοτεινό δωμάτιο και κινήσετε αργά το χέρι σας μπροστά στο πρόσωπό σας, τι φαντάζεστε ότι θα δείτε; Το πιθανότερο είναι ότι θα διακρίνετε την αχνή σιλουέτα του χεριού σας, αν και στην πραγματικότητα είναι αδύνατο να τη βλέπετε, δείχνει ένα ελαφρώς απόκοσμο πείραμα ψυχολογίας.

Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Psychological Science, τουλάχιστον το 50% των ανθρώπων αναφέρουν ότι βλέπουν τα χέρια τους να κινούνται ακόμα και στο απόλυτο σκοτάδι.

Στην πραγματικότητα όμως αυτό που βλέπουν είναι μια ψευδαίσθηση την οποία δημιουργεί ο εγκέφαλος με βάση όσα γνωρίζει για την εμφάνιση και την κίνηση των άκρων μας: «Η έρευνα δείχνει ότι οι κινήσεις μας μεταδίδουν αισθητηριακά σήματα τα οποία μπορούν επίσης να δημιουργήσουν πραγματικές οπτικές εμπειρίες στον εγκέφαλο, ακόμα και απουσία οπτικών ερεθισμάτων» εξηγεί ο Κέβιν Ντίτερ του Πανεπιστημίου Βάντερμπιλτ, πρώτος συγγραφέας της μελέτης.

«Είναι τόσο αξιόπιστη η έκθεσή μας στη θέα των δικών μας χεριών ώστε ο εγκέφαλος μαθαίνει να προβλέπει την αναμενόμενη κινούμενη εικόνα» συμπληρώνει.

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι παρατήρησαν για πρώτη φορά το φαινόμενο το 2005, τότε όμως δεν είχαν μια αξιόπιστη πειραματική προσέγγιση, ικανή να επιβεβαιώσει τις υποκειμενικές αναφορές των εθελοντών στο απόλυτο σκοτάδι.

Το πείραμα πραγματοποιήθηκε τελικά με τη χρήση αισθητήρων που παρακολουθούν το βλέμμα στο απόλυτο σκοτάδι και αποκαλύπτουν πού ακριβώς κοιτάει ο εθελοντής. Επιπλέον, διασταύρωσαν τα αποτελέσματα επαναλαμβάνοντας το ίδιο πείραμα με ελαφρώς διαφορετικές συνθήκες: Έλεγαν σε ορισμένους εθελοντές ότι το δωμάτιο θα είχε λίγο φως και θα μπορούσαν έτσι να διακρίνουν αμυδρά τα χέρια τους, ενώ άλλοι εθελοντές έπαιρναν τη διαβεβαίωση ότι δεν θα έβλεπαν τίποτα. Επιπλέον, το πείραμα επαναλήφθηκε με τους ερευνητές να κουνούν τα χέρια τους μπροστά στα μάτια των εθελοντών, αντί να ζητούν από τους εθελοντές να κινούν τα δικά τους χέρια.

Περίπου οι μισοί από τους συμμετέχοντες ανέφεραν κάθε φορά ότι έβλεπαν τη σιλουέτα του χεριού τους να κινείται, κάτι που επιβεβαιώνεται και από την παρακολούθηση του βλέμματός τους.

Το φαινόμενο είναι εντυπωσιακό, ωστόσο οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτού του είδους η όραση στο σκοτάδι δεν είναι έμφυτη ικανότητα αλλά κάτι που ο εγκέφαλος μαθαίνει από την εμπειρία.

Προηγούμενες μελέτες, εξάλλου, έχουν δείξει ότι οι ανθρώπινες αισθήσεις μπορούν να συνεργάζονται στη δημιουργία μιας αισθητηριακής εμπειρίας -στη συγκεκριμένη περίπτωση, η όραση δείχνει να αξιοποιεί ερεθίσματα από μηχανικούς υποδοχείς στα άνω άκρα.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ