Υπογράφηκε η ιστορική Σύμβαση της Μιναμάτα για τη ρύπανση από υδράργυρο

Εκπρόσωποι 140 χωρών υπέγραψαν την Πέμπτη τη Σύμβαση της Μιναμάτα για τη μείωση της ρύπανσης από υδράργυρο, ένα βαρύ μέταλλο που ευθύνεται για την τραγωδία της ομώνυμης ιαπωνικής πόλης και ανιχνεύεται πλέον στους ωκεανούς και τις λίμνες όλου του κόσμου.

Η Σύμβαση είναι η πρώτη δεσμευτική συμφωνία για τον έλεγχο του υδραργύρου, και καλύπτει μια πληθώρα ζητημάτων, όπως η εξόρυξη, η εμπορία, η χρήση στη χημική βιομηχανία και οι εκπομπές από την καύση ορυκτών καυσίμων.

Παρά την τοξική του δράση στο νευρικό σύστημα και τους νεφρούς, ο υδράργυρος βρίσκει ακόμα και σήμερα μια πληθώρα εφαρμογών, όπως η εξόρυξη χρυσού σε μικρά ορυχεία -ο υδράργυρος είναι το μόνο στοιχείο που μπορεί να διαλύει τον χρυσό και να σχηματίζει αμάλγαμα.

Μεγάλες ποσότητες υδραργύρου απελευθερώνονται επίσης στην ατμόσφαιρα από την καύση ορυκτών καυσίμων, τα οποία συχνά περιέχουν μικρές ποσότητες του μετάλλου από το υπέδαφος.

Αν και έχει μεγάλο ειδικό βάρος, ο υδράργυρος είναι υγρός σε θερμοκρασία δωματίου και εξατμίζεται εύκολα. Κυκλοφορεί έτσι στην ατμόσφαιρα, το νερό και το έδαφος και διανύει μεγάλες αποστάσεις.

Έχει επίσης την τάση να συσσωρεύεται σε ιστούς μεγαλόσωμων σαρκοφάγων ζώων, κυρίως σε μεγάλα ψάρια όπως ο τόνος και ο ξιφίας, τα οποία οι έγκυες καλούνται να μην καταναλώνουν συχνά.

Η Σύμβαση, η οποία είχε συμφωνηθεί τον Ιανουάριο, παίρνει το όνομα της Μιναμάτα, της μαρτυρικής ιαπωνικής πόλης στην οποία δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι δηλητηριάστηκαν τρώγοντας θαλασσινά από νερά τα οποία μολύνονταν με υδράργυρο από ένα τοπικό εργοστάσιο.

Όπως σχολιάζει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, στην Ιαπωνία η λέξη Μιναμάτα είναι συνώνυμο της κυβερνητικής αδράνειας και της οικονομικής ανάπτυξης σε κάθε κόστος. Κρούσματα δηλητηρίασης άρχισαν να αναφέρονται τη δεκαετία του 1950, το εργοστάσιο όμως που μόλυνε την πόλη έκλεισε μόλις το 1968.

Η Σύμβαση δίνει στις κυβερνήσεις που την έχουν αποδεχτεί περιθώριο 15 ετών για να σταματήσουν την εξόρυξη υδραργύρου. Θέτει επίσης το χρονοδιάγραμμα για τη σταδιακή κατάργηση μιας σειράς προϊόντων έως το 2020. Ένα από τα προϊόντα αυτά είναι τα θερμόμετρα υδραργύρου, τα οποία όμως έχουν ήδη απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις διαμαρτύρονται ωστόσο για το γεγονός ότι η Σύμβαση δεν βάζει τέλος στη χρήση υδραργύρου σε μικρά ορυχεία χρυσού.

Το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNEP), το οποίο οργάνωσε την τελευταία συνάντηση στην Ιαπωνία, είχε δημοσιεύσει νωρίτερα φέτος έκθεση για τη ρύπανση από υδράργυρο σε παγκόσμια κλίμακα.

Προειδοποιούσε τότε ότι οι εκπομπές υδραργύρου αυξάνονται στον αναπτυσσόμενο κόσμο, και ειδικά στη Νοτιοανατολική Ασία, ενώ η συγκέντρωσή του σε ένα στρώμα 100 μέτρων κάτω από την επιφάνεια των ωκεανών διπλασιάστηκε στη διάρκεια του περασμένου αιώνα.

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, οι βλάβες που προκαλεί ο υδράργυρος στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία έχουν κόστος 22 δισ. δολαρίων το χρόνο.

Η Σύμβαση της Μιναμάτα θα τεθεί σε ισχύ εφόσον την επικυρώσουν τουλάχιστον 50 από τις χώρες που την έχουν υπογράψει.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ