Η ανθρώπινη αφή πολύ πιο ευαίσθητη από ό,τι πιστεύαμε

Τα ανθρώπινα δάχτυλα μπορούν να αντιλαμβάνονται ραβδώσεις σε μια επίπεδη επιφάνεια ακόμα κι αν οι ραβδώσεις αυτές έχουν πλάτος 10 νανόμετρα, μικρότερο από τη διάμετρο του μικρότερου γνωστού ιού.

Ερευνητές του Χάρβαρντ, του Ινστιτούτου Καρολίνσκα και άλλων ιδρυμάτων στις ΗΠΑ και τη Σουηδία θέλησαν να εξετάσουν «ποιες κλίμακες μεγέθους μπορπύν να διακρίνει η αφή».

Δημιούργησαν λοιπόν 16 διαφορετικές επιφάνειες με ραβδώσεις πλάτους από 7 μέχρι 4.500 νανόμετρα και αποστάσεις μεταξύ τους (μήκος κύματος) από 300 έως 90.000 νανόμετρα.

Είκοσι εθελοντές με κλειστά μάτια κλήθηκαν να αγγίξουν με τους δείκτες των χεριών συνολικά 201 ζεύγη αυτών των επιφανειών, και να βαθμολογήσουν την ομοιότητά τους ως προς την αίσθηση που δημιουργούσαν.

Η ανάλυση έδειξε ότι το μικρότερο μήκος κύματος (η μικρότερη απόσταση ανάμεσα σε δύο διαδοχικές ραβδώσεις) που μπορεί να γίνει αντιληπτό είναι 760 νανόμετρα. Αν οι ραβδώσεις βρίσκονταν πιο κοντά από αυτό το όριο, οι εθελοντές δεν μπορούσαν να ξεχωρίσουν τη ραδβωτή επιφάνεια από μια επιφάνεια ελέγχου χωρίς ραβδώσεις.

Πιο εντυπωσιακό ήταν το αποτέλεσμα όσον αφορά το πάχος των ραβδώσεων. «Το ελάχιστο πλάτος που μπορούσαν να ξεχωρίσουν οι εθελοντές ήταν περίπου 10 νανόμετρα, διαπίστωση που δείχνει ότι η ανθρώπινη ικανότητα διάκρισης εκτείνεται μέχρι τη νανοκλίμακα» γράφουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Scientific Reports.

Όπως επισημαίνουν, το αποτέλεσμα δείχνει να βρίσκεται σε συμφωνία με προηγούμενες, ελαφρώς διαφορετικές μελέτες, οι οποίες είχαν δείξει ότι οι υποδοχείς του δέρματος που ευθύνονται για τη λεπτή αίσθηση της αφής (τα λεγόμενα σωμάτια του Πατσίνι) αντιλαμβάνονται ταλαντώσεις με ελάχιστο πλάτος 10 νανόμετρα.

Κανείς όμως δεν φανταζόταν ότι η ικανότητα των δακτύλων να ξεχωρίζουν διαφορετικές επιφάνειες φτάνει μέχρι την κλίμακα των λίγων νανομέτρων.

Μέχρι σήμερα, το όριο υπολογιζόταν γύρω στο 1 μικρόμετρο, ή 1.000 νανόμετρα.

Συγκριτικά, ο μικρότερος γνωστός ιός, με την ονομασία PCV, έχει διάμετρο 17 νανόμετρα και διακρίνεται μόνο με ισχυρό ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ