Πολλές οι πτυχές στο μυστήριο της εξαφάνισης των μαμούθ

Η εξαφάνιση των μαμούθ κατά το τέλος της πιο πρόσφατης εποχής των παγετώνων ήταν σταδιακή και όχι απότομη, και επομένως πρέπει να προκλήθηκε από έναν συνδυασμό παραγόντων, καταλήγει νέα μελέτη για το μεγάλο μυστήριο της παλαιοντολογίας. Όλα δείχνουν ότι οι αλλαγές του κλίματος και της βλάστησης συνωμότησαν με τους ανθρώπους για την εξάλειψη των παχύδερμων.

Τα μαμούθ, τριχωτοί ξάδελφοι των ελεφάντων, εμφανίστηκαν πριν από περίπου 5 εκατομμύρια χρόνια και άκμασαν στις κρύες στέπες του Βορείου Ημισφαιρίου κατά την τελευταία περίοδο των παγετώνων, η οποία έληξε πριν από περίπου 15.000 χρόνια.

Τα μαμούθ εξαφανίστηκαν από την Ευρασία και την Αμερική πριν από 12.000 χρόνια, μαζί με άλλα προϊστορικά ζώα της λεγόμενης «μεγαπανίδας». Μικροί πληθυσμοί μαμούθ επέζησαν πάντως σε νησιά του Αρκτικού Ωκεανού μέχρι πριν από 4.000 με 2.000 χρόνια.

Πολλές είναι οι θεωρίες που έχουν προταθεί για την εξαφάνιση των μαμούθ και άλλων ειδών της μεγαπανίδας: η αλλαγή του κλίματος με το τέλος της περιόδου των παγετώνων, το ανελέητο κυνήγι από τους ανθρώπους που μετανάστευαν στο βορρά, ή ακόμα και μια πρόσκρουση αστεροειδή στην Αμερική πριν από 12.000 χρόνια.

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature Communications, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η εξαφάνιση των παχύδερμων δεν ήταν ένα απότομο συμβάν, και επομένως πρέπει να ήταν αποτέλεσμα πολλών παραγόντων που έδρασα σε συνδυασμό.

Ο Γκλεν ΜακΝτόναλντ και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες εστιάστηκαν στην Βεριγγεία, μια γέφυρα ξηράς που ένωνε κάποτε την Αλάσκα και τη Σιβηρία, και επέτρεψε τη μετανάστευση του σύγχρονου ανθρώπου στην Αμερική πριν από 15.000 χρόνια.

Οι ερευνητές εξέτασαν τα αποτελέσματα ραδιοχρονολόγησης σε δείγματα οστών μαμούθ και φυτών της εποχής, καθώς και στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί για τις μεταβολές στη γεωγραφική κατανομή των μαμούθ.

Πριν από 25 με 20 χιλιάδες χρόνια, όταν οι πάγοι άρχισαν να υποχωρούν, οι πληθυσμοί των μαμούθ στον Αρκτικό Κύκλο μειώθηκαν, ενώ στη νότια Σιβηρία αυξήθηκαν. Αργότερα, πριν από 11.500 χρόνια, τα μαμούθ άρχισαν να συγκεντρώνονται στις βορειότερες περιοχές, καθώς η βλάστηση με την οποία τρέφονταν επί χιλιάδες χρόνια άρχισε να αντικαθίσταται από υγρότοπους και τυρφώνες.

Οι μεταβολές του ενδιαιτήματός τους πιθανώς συνδυάστηκαν με το πέρασμα κυνηγών από την Βεριγγεία, οι οποίοι δεν αποκλείεται να κατάφεραν το τελειωτικό χτύπημα για τα γιγάντια θηλαστικά.

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η αλληλεπίδραση παραγόντων που οδήγησε στην εξαφάνιση των μαμούθ είναι κάτι που δεν μπορούμε να αποκλείουμε για το μέλλον: «Αν κοιτάξει κανείς το μέγεθος των αλλαγών που περιμένουμε λόγω της κλιματικής αλλαγής, και την αλλαγή του τοπίου και της χρήσης γης με την αύξηση του [ανθρώπινου] πληθυσμού, υποβάλλουμε τα είδη στις ίδιες περίπου πιέσεις, αλλά σε πολύ πιο σύντομο χρονικό πλαίσιο» αναφέρει ο Δρ ΜακΝτόναλντ στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Και η ομοιότητα ανάμεσα στις μεταβολές του τότε και του σήμερα «είναι κατά κάποιο τρόπο τρομακτική» επισημαίνει.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ