Καταρρίπτονται οι προβλέψεις για την εξαφάνιση των ανδρών

Οι άνδρες μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι: τελικά δεν θα εξαφανιστούν, λένε οι επιστήμονες. Ή, για την ακρίβεια δεν θα εξαφανιστεί το χρωμόσωμα Υ που τους δίνει την ανδρική ταυτότητά τους.

Η υπόθεση της εξαφάνισης του ανδρικού χρωμοσώματος βασίστηκε σε παρατηρήσεις που έδειχναν ότι στο μακρινό εξελικτικό παρελθόν του ανθρώπου αυτό έμοιαζε με το Χ. Η ομοιότητα αφορούσε τόσο στο σχήμα (ήταν και τα δύο σχήματος Χ) όσο και στον αριθμό των χρωμοσωμάτων που μετέφεραν. Όπως συμβαίνει και με τα υπόλοιπα ζεύγη χρωμοσωμάτων, τα δυο τους ήταν σε θέση να ανταλλάσσουν γενετικό υλικό, πράγμα που βοηθούσε στην απαλλαγή τους από επιβλαβείς μεταλλάξεις.

Δραματικά συμβάντα

Πριν από περίπου 166 εκατομμύρια χρόνια όμως, κάτι πολύ κακό συνέβη: ένα τεράστιο κομμάτι του χρωμοσώματος Υ ενός προγόνου μας γύρισε ανάποδα και επανατοποθετήθηκε στο χρωμόσωμα. Όμως, αυτή η τούμπα απαγόρευε πλέον τις ανταλλαγές γενετικού υλικού και το Υ χρωμόσωμα άρχισε να συγκεντρώνει μεταλλάξεις και να χάνει γονίδια μέχρι που έφτασε να διαθέτει το σημερινό σχήμα του και να φέρει μόνο 19 από τα περίπου 800 γονίδια που είχε αρχικώς.

Υπολογίζοντας την ταχύτητα με την οποία το γονίδιο Υ απώλεσε τα γονίδιά του, οι ερευνητές είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτό θα έχανε και τα υπόλοιπα και θα εξαφανιζόταν εντελώς σε 4,6 εκατομμύρια χρόνια.

Αισιόδοξο εύρημα

Ωστόσο, η Τζένιφερ Χιουζ και οι συνεργάτες της στο Ινστιτούτου Whitehead στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης έχει διαφορετική γνώμη. Η Αμερικανίδα βιολόγος αλληλούχισε το DNA του χρωμοσώματος Υ των μακάκων, του πρωτεύοντος θηλαστικού που διαχωρίστηκε από το ανθρώπινο είδος πριν από 25 εκατομμύρια χρόνια, και διαπίστωσε ότι αυτό περιέχει 20 γονίδια.

Καθώς τα 19 από αυτά αντιστοιχούν στα 19 του ανθρώπινου Υ χρωμοσώματος, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι το ανθρώπινο ανδρικό χρωμόσωμα δεν έχασε παρά μόνο ένα γονίδιο από την εποχή που οι μακάκοι και οι άνθρωποι μοιραζόταν έναν κοινό πρόγονο.

Με άλλα λόγια, η Τζένιφερ Χιουζ και οι συνεργάτες της κατέδειξαν ότι τα τελευταία 25 εκατομμύρια χρόνια το Υ χρωμόσωμα παρέμεινε σταθερό. Σύμφωνα με την ερευνήτρια, πιθανότατα οι μεγάλες απώλειες έλαβαν χώρα αμέσως μετά το πρώτο συμβάν της αναστροφής, ενώ τα 19 γονίδια που του απέμειναν πρέπει να κωδικοποιούν για πολύ βασικές λειτουργίες και ως εκ τούτου παραμένουν και θα παραμείνουν στη θέση τους.

Ακόμη όμως και αν χαθούν, μπορεί να μην είναι το τέλος του κόσμου: ένα είδος ποντικού που ζει στην Ιαπωνία, έχει απολέσει το Χ χρωμόσωμά του αλλά συνεχίζει να επιβιώνει κανονικά!

Βήμα Science

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ