Ακόμα ένα γονίδιο φαίνεται να επηρεάζει τη διάρκεια του ύπνου

Πάλι δεν ξυπνήσατε εγκαίρως; Φροντίστε τουλάχιστον η δικαιολογία σας να είναι πειστική: διεθνής μελέτη στην Ευρώπη εντόπισε ένα γονίδιο του οποίου οι φορείς -είτε άνθρωποι είτε μύγες-κοιμούνται στατιστικά μισή ώρα περισσότερο.

«Η τάση για περισσότερο ή λιγότερο ύπνο εμφανίζεται συχνά σε μέλη της ίδιας οικογένειας παρά το γεγονός ότι η ποσότητα ύπνου που χρειαζόμαστε επηρεάζεται από την ηλικία, το γεωγραφικό πλάτος, την εποχή και τους κιρκαδικούς ρυθμούς [το βιολογικό ρολόι]» αναφέρει ο Δρ Τζιμ Ουίλσον του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.

«Αυτά τα νέα στοιχεία ίναι σημαντικά για την κατανόηση της συμπεριφοράς του ύπνου και των επιδράσεών της» επισημαίνει.

Σάρωση στο γονιδίωμα

Σε συνεργασία με συναδέλφους του στο Πανεπιστήμιο «Λούντβιχ Μαξιμίλιανς» του Μονάχου, ο Ουίλσον ρώτησε 4.000 εθελοντές από επτά ευρωπαϊκές χώρες πόσες ώρες κοιμούνται όταν δεν έχουν δουλειά την επόμενη μέρα και δεν βάζουν ξυπνητήρι.

Οι απαντήσεις αντιστοιχήθηκαν με τα αποτελέσματα γενετικών αναλύσεων σε όλο το εύρος του γονιδιώματος των εθελοντών.

Η ανάλυση αποκάλυψε το ρόλο μιας ποικιλίας του γονιδίου ABCC9 που σχετίζεται στατιστικά με μισή ώρα λιγότερο ύπνο την ημέρα.

Η συγκεκριμένη ποικιλία του γονιδίου, ή αλληλόμορφο, απαντάται στο ένα πέμπτο των Ευρωπαίων, αναφέρει η ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Molecular Pshychiatry.

Νυσταλέες μύγες

To γονίδιο ABCC9 φαίνεται ότι είναι εξελικτικά αρχαίο, αφού διαπιστώθηκε ότι επηρεάζει με τον ίδιο τρόπο τη διάρκεια του ύπνου στη μύγα των φρούτων Drosophila.

Η διαπίστωση αυτή ενισχύει την αξιοπιστία των ευρημάτων στον άνθρωπο.

Όπως εξηγούν οι ερευνητές, το ABCC9 περιέχει την πληροφορία για τη σύνθεση μιας πρωτεΐνης, η οποία αποτελεί εξάρτημα ενός μηχανισμού που αντιλαμβάνεται τα επίπεδα ενέργειας στα κύτταρα.

Το ενδιαφέρον είναι ότι ο μηχανισμός αυτός -ένας υποδοχέας ιόντων καλίου- έχει συνδεθεί σε παλαιότερες έρευνες με την καρδιοπάθεια και τον διαβήτη. «Επομένως», λένε οι ερευνητές, η σχέση ανάμεσα στη διάρκεια του ύπνου και τα συμπτώματα του μεταβολικού συνδρόμου μπορούν να εξηγηθούν εν μέρει από έναν κοινό μοριακό μηχανισμό».

Πολλοί παράγοντες

Το ABCC9 έρχεται εξάλλου να προστεθεί σε αρκετά άλλα γονίδια που έχουν βρεθεί να επηρεάζουν τον ύπνο: το γονίδιο που μειώνει την ανάγκη για ύπνο κατά δύο ώρες, το γονίδιο που χαρίζει αντοχή στην αϋπνία, το γονίδιο που κάνει τους φορείς να κοιμούνται με τις κότες και το γονίδιο που καθορίζει το πότε νυστάζουμε.

Τα γονίδια αυτά, πιθανώς σε συνδυασμό και με περιβαλλοντικούς παράγοντες, ίσως εξηγούν γιατί οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς την ανάγκη τους για ύπνο: Ο Ναπολέων και η Μάργκαρετ Θάτσερ λέγεται ότι αρκούνταν σε τέσσερις ώρες κάθε βράδυ, ενώ ο Αϊνστάιν δεν ένιωθε φρέσκος με λιγότερο από 11 ώρες.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ