Πρόγραμμα QE 500 δισ. θα «απογοήτευε τις αγορές», το βλέμμα στους όρους

Πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης 500 δισ. ευρώ θα απογοήτευε ελαφρώς τις αγορές, ενώ το 1 τρισ. θα ήταν πολύ ισχυρό, τονίζει ο συνδιευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank, Ανσου Γιάιν, ενώ η προσοχή των οικονομικών παραγόντων διεθνώς είναι στραμμένη στην ανακοίνωση του QE από την ΕΚΤ την Πέμπτη. Οι αγορές προεξοφλούν πρόγραμμα ύψους 750 δισ. ευρώ, λέει ο ίδιος, ωστόσο οι ενστάσεις του Βερολίνου μπορεί να ματαιώσουν και τις δικές τους προσδοκίες.

Με ιδιαίτερη αγωνία αναμένονται και οι όροι που θα τεθούν, δεδομένων των έντονων αντιρρήσεων της Γερμανίας. Ενδεικτικό ότι μέχρι την ύστατη στιγμή η Μέρκελ απευθύνει καλυμμένες συστάσεις στον Μ.Ντράγκι να μην στείλει λανθασμένα μηνύματα που θα υπονομεύσουν την προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Στην Αθήνα η αγωνία είναι μεγαλύτερη, καθώς υπάρχει φόβος η Ελλάδα να εξαιρεθεί -τουλάχιστον στη φάση αυτή- από το πρόγραμμα, «χάνοντας» έως και 16 δισ. ευρώ, καθώς με βάση τα όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα γνωστά για το πρόγραμμα QE, θα μπορούσαν να αγοραστούν ελληνικά κρατικά ομόλογα ύψους περίπου 16 δισ. ευρώ, εκτίμηση που εξέφρασε χθες, Τρίτη, και ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης.

Λίγες ώρες πριν την ανακοίνωση των αποφάσεων της ΕΚΤ, αν και η Μέρκελ υποβαθμίζει το θέμα και επιμένει ότι «η ΕΚΤ δεν έχει λάβει καμία απόφαση ακόμη», συζητήσεις εξακολουθούν να γίνονται για τα ειδικά χαρακτηριστικά του προγράμματος, όπως το ακριβές ύψος του προγράμματος, ο τρόπος που θα κατανεμηθεί στις χώρες της ευρωζώνης, εάν θα υπάρξουν εξαιρέσεις από το πρόγραμμα, εάν θα αγοράζει τα κρατικά ομόλογα μόνο η ΕΚΤ ή μόνο οι εθνικές κεντρικές τράπεζες (όπως ζητά η Γερμανία προκειμένου να αποφύγει την αμοιβαιοποίηση των κινδύνων) ή εάν υπάρξει συνδυασμός με αγορές από τους δύο.

Deutsche Bank: Αγορές 750 δισ. ευρώ προεξοφλούν οι αγορές

Η αναμενόμενη ανακοίνωση ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ την Πέμπτη θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στις τράπεζες και θα μπορούσε να καταστρέψει το επιτοκιακά περιθώρια, είπε την Τετάρτη ο συνδιευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank.

Οι επενδυτές αναμένουν ότι η ΕΚΤ θα ανακοινώσει πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (quantitative easing ή QE) την Πέμπτη, αγοράζοντας κρατικά ομόλογα για να αναχαιτίσει τον αποπληθωρισμό.

«Οι αγορές θα σου πουν ότι τα 500 δισ. θα είναι ελαφρώς απογοητευτικά, οι εκτιμήσεις είναι για 750 δισ., το 1 τρισ. θα δημιουργήσει ισχυρές ανοδικές προσδοκίες», είπε ο Άνσου Γιάιν, συνδιευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank από το Νταβός.

Ο Γιάιν πρόσθεσε: «Το QE σημαίνει σταθερότητα για την Ευρώπη και ένα καλύτερο περιβάλλον αναφορικά με τις προβλέψεις για επισφάλειες στις πιστώσεις, λιγότερες χρεοκοπίες και ένα σταθερό τοπίο το οποίο πρέπει να είναι καλό για τις τράπεζες».

«Εξίσου σημαίνει, πολύ χαμηλά επιτόκια και πραγματική καταστροφή για τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια. Θα είναι μία τεράστια πρόκληση», είπε προσθέτοντας ότι θα υποφέρουν οι καλύτεροι κλάδοι των τραπεζικών εργασιών όπως είναι οι καταθέσεις.

Συστάσεις Μέρκελ και στο παρά πέντε

Μία ημέρα πριν την ανακοίνωση του QE από την ΕΚΤ, η καγκελάριος της Γερμανίας, σπεύδει να επαναλάβει ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λαμβάνει αποφάσεις με πλήρη ανεξαρτησία, ωστόσο τονίζει για άλλη μια φορά πως θεωρεί σημαντικό το κεντρικό πιστωτικό ίδρυμα της ευρωζώνης να αποφύγει να στείλει μηνύματα που θα υπονομεύσουν την προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

«Η ΕΚΤ δεν έχει λάβει καμιά απόφαση ακόμη», επισήμανε η Μέρκελ σε συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο ερωτηθείσα σχετικά με τις προσδοκίες πως η κεντρική ευρωτράπεζα πρόκειται να ανακοινώσει αύριο, Πέμπτη, εκτενές πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων. «Υπάρχει πάρα πολλή σεναριολογία» σχετικά με αυτό, τόνισε.

«Το δεύτερο είναι πως η ΕΚΤ είναι ανεξάρτητη. Μπορώ μόνο να επαναλάβω αυτό που είπα το απόγευμα της Δευτέρας, ότι… είναι σημαντικό για μένα, ως πολιτικό, να αποφευχθεί να σταλεί οποιοδήποτε μήνυμα το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι εξασθενεί την ανάγκη για διαρθρωτικές αλλαγές και για στενότερη οικονομικοπολιτική συνεργασία στις χώρες της ευρωζώνης».

«Αυτό πρέπει να αποφευχθεί οπωσδήποτε. Θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε για όλα τα υπόλοιπα», πρόσθεσε η Μέρκελ.

Οι αντιρρήσεις και τα ανοικτά θέματα

Σκοπός του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (Quantitative Εasing – QE), την εφαρμογή και τους όρους του οποίου η ΕΚΤ θα συγκεκριμενοποιήσει αύριο, Πέμπτη, είναι η σταδιακή αύξηση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη προς το 2% και η ενίσχυση της εξασθενημένης οικονομίας της περιοχής.

Το μέτρο αυτό θεωρείται ως αναπόφευκτο, αφού η ΕΚΤ έχει εξαντλήσει τη δυνατότητα μείωσης των επιτοκίων της, με το βασικό της επιτόκιο να είναι ουσιαστικά μηδενικό (0,05%).

Η πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης που εξετάζει η ΕΚΤ συνίσταται στη μαζική αγορά ομολόγων (κρατικών, τραπεζικών ή επιχειρηματικών) μέσω ισόποσης δημιουργίας χρήματος, με στόχο την αύξηση της ρευστότητας των τραπεζών και τη μείωση των αποδόσεων των ομολόγων και των επιτοκίων, ώστε να αυξηθεί η οικονομική δραστηριότητα.

Πολιτική QE ακολούθησαν, για να αντιμετωπίσουν την κρίση, οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Ιαπωνίας. Η τελευταία, μάλιστα, σταμάτησε μόλις τον περασμένο Νοέμβριο ένα πρόγραμμα μαζικών αγορών ομολόγων (κρατικών και ιδιωτικών).

Η ΕΚΤ είναι η τελευταία από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες που θα αποφασίσει για πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης, λόγω των αντιδράσεων που υπάρχουν στην πολιτική αυτή από τη γερμανική κεντρική τράπεζα (Bundesbank) και τις κεντρικές τράπεζες ορισμένων χωρών της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.

Οι αντιδράσεις της Bundesbank και της Γερμανίας γενικότερα υπάρχουν και σήμερα που ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη έγινε αρνητικός (-0,2% τον Δεκέμβριο) και για τον λόγο αυτόν οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο πρόεδρος της ΕΚΤ κ. Ντράγκι έχει κάνει ορισμένες παραχωρήσεις όσον αφορά τον σχεδιασμό του προγράμματος και τις συζήτησε στη συνάντηση που είχε την περασμένη εβδομάδα με την καγκελάριο Μέρκελ.

Ο κ. Ντράγκι και ορισμένα άλλα μέλη του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ έχουν φροντίσει τον τελευταίο μήνα να προετοιμάσουν το έδαφος στις αγορές για την απόφαση που θα ληφθεί αύριο, Πέμπτη. Για τον λόγο αυτόν, το 93% των οικονομολόγων, που απάντησαν σε έρευνα του πρακτορείου Bloomberg, θεωρούν ότι θα ανακοινωθεί αύριο από τη Φρανκφούρτη ένα πρόγραμμα αγορών ομολόγων που θα φθάνει τα 550 δισ. ευρώ.

Ο ίδιος ο κ. Ντράγκι έχει κάνει σαφές ότι στόχος του είναι να αυξηθεί ο ισολογισμός της ΕΚΤ κατά 1 τρισ. ευρώ, με τη δημιουργία αντίστοιχης ρευστότητας. Και, επειδή, η μόνη μεγάλη αγορά ομολόγων είναι αυτή των κρατικών τίτλων, το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ δεν μπορεί παρά να βασισθεί κυρίως στους τίτλους αυτούς. Οι αντιρρήσεις, όμως, της Γερμανίας μπορεί να περιορίσουν το πρόγραμμα κοντά στα 500 δισ. ευρώ.

Αν και η βασική ιδέα του προγράμματος που αναμένεται να ανακοινώσει αύριο η ΕΚΤ είναι γνωστή, δεν είναι γνωστό τι θα αποφασισθεί για τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του προγράμματος.

Πρώτον, με ποιον τρόπο θα κατανεμηθεί το συνολικό ύψος του προγράμματος σε κάθε χώρα της Ευρωζώνης. Το πιθανότερο σενάριο είναι η κατανομή να γίνει με βάση τη συμμετοχή κάθε χώρας στο κεφάλαιο της ΕΚΤ. Στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου η συμμετοχή της είναι περίπου 3%, αυτό θα σήμαινε κατ’ αρχήν τη δυνατότητα αγοράς ελληνικών ομολόγων έως το ποσό των περίπου 16 δισ. ευρώ, όπως δήλωσε χθες ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης.

Για την περίπτωση της Ελλάδας, δεν είναι σαφές, αν θα περιλαμβάνεται στην ενδεχόμενη αυριανή απόφαση, καθώς δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel ανέφερε ότι τα ελληνικά ομόλογα θα εξαιρεθούν στη φάση αυτή.

Σε κάθε περίπτωση, η ΕΚΤ έχει κάνει σαφές ότι θα δίνει ρευστότητα στην Ελλάδα, όσο η χώρα παραμένει σε πρόγραμμα.

Σύμφωνα με πληροφορίες του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel, εξετάζεται και ο περιορισμός ότι οι αγορές ομολόγων σε κάθε χώρα δεν θα μπορούν να υπερβαίνουν το 25% του χρέους της.

Δεύτερον, δεν είναι γνωστό αν οι αγορές θα γίνουν μόνο από την ΕΚΤ ή μόνο από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες ή θα προβλέπεται ένας συνδυασμός. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Γερμανία ζήτησε οι αγορές να γίνονται μόνο από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, οι οποίες θα φέρουν και τον κίνδυνο απώλειας κεφαλαίων σε περίπτωση μη αποπληρωμής των ομολόγων που έχουν αγοράσει.

Η Γερμανία θέλει με τον τρόπο αυτό να αποφύγει την αμοιβαιοποίηση των κινδύνων, καθώς σε περίπτωση αγοράς των ομολόγων από την ΕΚΤ, το κόστος σε περίπτωση μη αποπληρωμής ομολόγων διαχέεται αναλογικά σε όλες τις εθνικές κεντρικές τράπεζες και συνεπώς και σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης.

Σενάριο που είχε εξετασθεί ήταν να αγοράζει η ΕΚΤ μόνο ομόλογα από χώρες που έχουν την υψηλότερη πιστοληπτική διαβάθμιση (ΑΑΑ) και τα υπόλοιπα να τα αγοράζουν συνολικά ή μέρος τους οι εθνικές κεντρικές τράπεζες.

Η κατάργηση της αρχής της αμοιβαιότητας, με την οποία λειτουργεί η ΕΚΤ έχει επικριθεί από πολλές άλλες χώρες, αλλά φαίνεται ως ένας συμβιβασμός που έπρεπε να κάνει ο κ. Ντράγκι για να πάρει το «πράσινο φως» από τη Γερμανία.

A.T

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,ΑΠΕ/Reuters