Τι κρύβουν τα Stress Tests των τραπεζών

Σημείο καμπής για το πανευρωπαϊκό αλλά και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα είναι η Κυριακή, 26 Οκτωβρίου. Τότε, όπως ανακοινώθηκε και επίσημα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ανακοινώσει τα αποτελέσματα των στρες τεστ, επιδιώκοντας να βάλει τέλος στις όποιες ανησυχίες για το χρηματοπιστωτικό σύστημα στην Ευρωζώνη.

Η ενδελεχής εξέταση των τραπεζών από την ΕΚΤ είναι βασικό μέλημα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Από τη μία χρειάστηκε να δώσουν πλήθος πληροφοριών στις εποπτικές αρχές και από την άλλη διότι υπάρχουν φόβοι ότι κάποιες από αυτές δεν θα ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις.

Ανακοινώνοντας τα αποτελέσματα του ελέγχου την Κυριακή, η ΕΚΤ ευελπιστεί να ελαχιστοποιήσει την αναταραχή που θα προκληθεί στην αγορά αν ο έλεγχός της αποκαλύψει σημαντικές ανάγκες κεφαλαιοποίησης για κάποια μεγάλη τράπεζα.

Σε κάθε περίπτωση όμως, επιδίωξη της «άσκησης» είναι να αποκαλύψει τους όποιος «σκελετούς στη ντουλάπα» έχουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Και με τον τρόπο αυτό να διαλύσει τις αμφιβολίες που υπάρχουν για το χρηματοπιστωτικό σύστημα στην Ευρωζώνη, λόγω των οποίων ο διατραπεζικός δανεισμός έχει μειωθεί κατακόρυφα.

Σημειώνεται ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες οι τράπεζες πέρασαν από αντίστοιχο έλεγχο το 2009 και στη συνέχεια αντιμετώπισαν ταχύτερα την απροθυμία μεταξύ τους δανεισμού.

Εξάλλου, η έλλειψη ρευστότητας αποτελεί το βασικό πρόβλημα για την ανάκαμψη των οικονομιών στον ευρωπαϊκό νότο, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος.

Στο πνεύμα αυτό, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι δήλωσε ότι ο έλεγχος θα «αυξήσει την εμπιστοσύνη στον τραπεζικό τομέα της Ευρωζώνης», προβλέποντας παράλληλα ότι ο διατραπεζικός δανεισμός θα αυξηθεί από το επόμενο έτος.

Μάλιστα, ξεκαθάρισε ότι η ΕΚΤ δεν θα διστάσει να επιβάλλει σκληρούς όρους στις τράπεζες που δεν θα πληρούν τα κριτήρια, ή ακόμη και να τις κλείσει.

Η σκληρή γλώσσα του Μάριο Ντράγκι έρχεται ως απάντηση στους επικριτές των προηγούμενων τεστ αντοχής, τα οποία αποδείχθηκαν ιδιαίτερα ήπια. Χαρακτηριστικό επιχείρημα των επικριτών είναι η γαλλο-βελγική τράπεζα Dexia, η οποία, ενώ είχε περάσει τα τεστ το 2011, χρειάστηκε κρατική διάσωση και τώρα βρίσκεται στα χέρια των κυβερνήσεων των δύο χωρών.

Έτσι, ακόμη και σήμερα, πολλοί οικονομολόγοι εκφράζουν το σκεπτικισμό τους για τη σημασία που θα δώσουν οι αγορές στα stress tests.

Ο έλεγχος στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχει δύο σκέλη και για τη διενέργειά του έχουν συνεργαστεί οι κατά τόπους Κεντρικές Τράπεζες, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή αλλά και ιδιώτες ελεγκτές.

Στο πρώτο σκέλος, το οποίο έχει ολοκληρωθεί, χωρίς όμως να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα, ελέγχονται οι ισολογισμοί και τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Συνολικά «στο μικροσόπιο» βρέθηκαν 130 ευρωπαϊκές συστημικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων και των τεσσάρων ελληνικών (Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Eurobank) καθώς και οι τράπεζες της Λιθουανίας που μπαίνει στην Ευρωζώνη από τις αρχές του 2015. Στόχος του ελέγχου είναι να αποκαλυφθούν επισφάλειες και κακά δάνεια, τα οποία κρύβουν οι τράπεζες.

Στο δεύτερο σκέλος, στα καθεαυτό stress tests, ελέγχεται κατά πόσο οι τράπεζες μπορούν να ανταπεξέλθουν σε μια πιθανή κρίση, όπως για παράδειγμα παρατεταμένη ύφεση ή αναταραχή στις παγκόσμιες αγορές. Μάλιστα, υπάρχουν δύο σενάρια, το βασικό και το δυσμενές, με το δεύτερο να αποτυπώνει συνθήκες βαθιάς ευρωπαϊκής κρίσης.

Αν αποδειχθεί ότι κάποιες από τις τράπεζες αντιμετωπίζουν προβλήματα, θα κληθούν να αυξήσουν το μετοχικό τους κεφάλαιο. Πάντως μόνο από τον φόβο των τεστ αντοχής, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έσπευσαν να πραγματοποιήσουν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Από πέρυσι το καλοκαίρι έχουν αντλήσει συνολικά σχεδόν 203 δις. ευρώ.

Με την ολοκλήρωση των ελέγχων αυτών ανοίγει ο δρόμος για το πέρασμα των ευρωπαϊκών τραπεζών στην εποπτεία της ΕΚΤ, κάτι που θα συμβεί στις 4 Νοεμβρίου. Έτσι, πέραν των τοπικών Κεντρικών Τραπεζών, ο τελικός έλεγχος του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα ανήκει στην ΕΚΤ ώστε να αποφευχθούν περιπτώσεις τοπικής επιείκειας.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ