Νομοσχέδιο φέρνει ανατροπές στη λειτουργία των υποθηκοφυλακείων

«Γονατογράφημα» που θα προκαλέσει πολλά προβλήματα στη λειτουργία των υποθηκοφυλακείων και θα δυσχεράνει τις συναλλαγές στην αγορά ακινήτων χαρακτηρίζουν κύκλοι των υποθηκοφυλάκων το νομοσχέδιο που κατήρτισε ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή του υπουργείου Οικονομικών για την απλοποίηση της διαδικασίας είσπραξης των τελών που καταβάλλονται από φυσικά και νομικά πρόσωπα στα υποθηκοφυλακεία για την εγγραφή πράξεων ή την έκδοση πιστοποιητικών και αντιγράφων.

Το υπουργείο Οικονομικών υπό την πίεση της τρόικας και της Τask Force δρομολόγησε την αλλαγή του υφιστάμενου νομικού πλαισίου που ισχύει από το 1976 και το οποίο κρίθηκε πως βρίσκεται στον αντίποδα ενός σύγχρονου, σαφούς και διαφανούς θεσμικού πλαισίου, η εφαρμογή του οποίου θα ήταν ευχερής, ελέγξιμη και διασφαλιστική του δημοσίου χρήματος.

Εφαρμόζοντας την μνημιονιακή υποχρέωση του Απριλίου 2014 το υπουργείο Οικονομικών κατήρτισε το προσχέδιο νόμου με τίτλο «Tέλη εγγραφής πράξεων και χορήγησης πιστοποιητικών και αντιγράφων από τα υποθηκοφυλακεία και τρόπος καταβολής τους. Αποδόσεις σε ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ. και ΕΚΧΑ Α.Ε., αμοιβή άμισθων υποθηκοφυλάκων και τρόπος καταβολής της». Ωστόσο, από το κείμενο του νομοσχεδίου προκύπτει πως αν και η κυβέρνηση επιλύει με δημοσιονομικό όφελος το θέμα της είσπραξης των τελών που καταβάλλονται από φυσικά και νομικά πρόσωπα στα υποθηκοφυλακεία περιπλέκει ακόμη περισσότερο το καθεστώς λειτουργίας των υποθηκοφυλακείων.

Τι ισχύει σήμερα

Σήμερα ο πολίτης καταβάλλει, ανάλογα με την εγγραφή που ζητά να καταχωριστεί στα βιβλία του υποθηκοφυλακείου, τέλη, πάγια και αναλογικά προς το Δημόσιο, πάγια και αναλογικά τέλη προς το ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ., και πάγια και αναλογικά προς την Εθνικό Κτηματολόγιο ΑΕ, ενώ περαιτέρω, προκειμένου περί εγγραφής πράξεων στη περιφέρεια άμισθου υποθηκοφυλακείου, καταβάλλει τα «δικαιώματα» του άμισθου υποθηκοφύλακα προσδιοριζόμενα σε ποσοστό ή ποσό επί των παγίων και αναλογικών τελών καθώς και ΦΠΑ 23% επί των «δικαιωμάτων» αυτών. Οι αιτήσεις για την εγγραφή πράξεων και την έκδοση πιστοποιητικών και αντιγράφων καταχωρούνται σε σχετικό βιβλίο που τηρείται σε κάθε Υποθηκοφυλακείο χειρόγραφα.

Αρμόδιος να προσδιορίσει το ύψος των καταβλητέων συνολικά τελών και «δικαιωμάτων» είναι ο υποθηκοφύλακας ο οποίος τα υπολογίζει, τα εισπράττει και ακολούθως «διαμοιράζει» τα καταβληθέντα τέλη, υπέρ Δημοσίου ή τρίτων, «παρακρατώντας», προκειμένου περί άμισθων, τα υπέρ αυτού καταβληθέντα «δικαιώματα», καθιστάμενος κατ΄ αυτό τον τρόπο δημόσιος υπόλογος κατά τις διατάξεις του Κώδικα περί Δημοσίου Λογιστικού αλλά και του Συντάγματος. Αρμόδια να ελέγξει την ορθότητα της είσπραξης και τη νομιμότητα της «εκκαθάρισης» των εισπραττομένων τελών, είναι η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών Διοικητικής Υποστήριξης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Δικαιοσύνης, στην οποία διαβιβάζονται ανά τρίμηνο οι «εκκαθαρίσεις» των άμισθων υποθηκοφυλάκων και ο κατά τόπο αρμόδιος Εισαγγελέας Πρωτοδικών.

Από την πράξη διαπιστώθηκε πως η διαδικασία αυτή δεν επιτρέπει τον ευχερή έλεγχο των αιτήσεων και την αντιστοιχία τους με τα καταβληθέντα τέλη, δεν επιτρέπει την ενιαία εφαρμογή των διατάξεων, ως προς τον προσδιορισμό των τελών και δεν επιτρέπει τον έλεγχο της ορθότητας της «εκκαθαρίσεως» των εισπραττομένων τελών από τα όργανα ελέγχου.

Τι αλλάζει

Με τις διατάξεις νου νομοσχεδίου επαναθεσμοθετείται το τέλος που καταβάλλεται από τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα για την εγγραφή πράξεων στα βιβλία που τηρούνται στα υποθηκοφυλακεία (με στρογγυλοποιήσεις που επιβαρύνουν τους συναλλασομένους). Συγκεκριμένα προβλέπεται πως το τέλος οφείλεται και αποδίδεται αποκλειστικά στο Δημόσιο και καταβάλλεται άμεσα μέσω των πιστωτικών ιδρυμάτων και με την εφαρμογή σύγχρονων ηλεκτρονικών τρόπων καταβολής. Ομοίως ηλεκτρονικά καταχωρείται και η σχετική αίτηση προς την οποία η καταβολή του τέλους αντιστοιχίζεται. Επιπρόσθετα θεσμοθετείται η υποχρέωση του Δημοσίου να καταβάλει στο ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ. και την ΕΚΧΑ Α.Ε., συγκεκριμένου ύψους ποσά, υπολογιζόμενα επί των τελών που εισπράχθηκαν για την εγγραφή πράξεων και την έκδοση πιστοποιητικών και αντιγράφων σε κάθε Υποθηκοφυλακείο.

Αναφορικά με την καταβολή της αμοιβής των άμισθων υποθηκοφυλάκων το νομοσχέδιο ξεκαθαρίζει πως πλέον αυτή δεν θα καταβάλλεται από τον υποθηκοφύλακα αλλά από το Δημόσιο στο πρώτο δεκαήμερο κάθε μήνα και με βάση τα καταβληθέντα τέλη κατά τον προηγούμενο μήνα για την εγγραφή πράξεων ή την έκδοση πιστοποιητικών και αντιγράφων, από το οικείο άμισθο Υποθηκοφυλακείο.

Τα προβλήματα

Οι εκπρόσωποι των άμισθων υποθηκοφυλάκων αναφέρουν πως μπορεί με τις νέες διατάξεις να απλοποιείται η διαδικασία είσπραξης των τελών για τον πολίτη – θα διενεργείται μέσω των πιστωτικών ιδρυμάτων -, να περιέχονται άμεσα τα καταβαλλόμενα τέλη στο Δημόσιο και να διασφαλίζεται η καταβολή των νομίμων τελών για κάθε πράξη εγγραφής και κάθε πιστοποιητικό ή αντίγραφο, ωστόσο οι αλλαγές που επέρχονται με τον τρόπο που επέρχονται θέτουν ουσιαστικά προσκόμματα στην λειτουργία των άμισθων υποθηκοφυλακείων , προκαλώντας διαδικαστικά αλλά και νομικής φύσης προβλήματα.

Σημειώνεται πως σήμερα λειτουργούν πανελλαδικά 238 ειδικά άμισθα και 138 μη ειδικά άμισθα υποθηκοφυλακεία με 760 άτομα το προσωπικό.

Με το υφιστάμενο καθεστώς οι υποθηκοφύλακες των εν λόγω άμισθων υποθηκοφυλακείων πληρώνουν το προσωπικό τους -που έχει σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου – από το ταμείο του υποθηκοφυλακείου. Με τη νέα διαδικασία οι υποθηκοφύλακες θα πρέπει για να πληρώσουν το προσωπικό τους να καταβάλουν δικαιολογητικά εντός πέντε ημερών από το τέλος του μήνα της μισθοδοσίας (π.χ. για αμοιβές Σεπτεμβρίου έως τις 5 Οκτωβρίου) στο υπουργείο Δικαιοσύνης, ώστε αυτό μέσα σε διάστημα πέντε ημερών να καταβάλει τα χρήματα για τους μισθούς των υπάλληλων.

Ωστόσο, εάν για οποιοδήποτε λόγο το Δημόσιο καθυστερήσει να πληρώσει τους μισθούς των υπαλλήλων, αλλά και να καταβάλει τα χρήματα που αντιστοιχούν στις ασφαλιστικές εισφορές τους, ο υποθηκοφύλακας θα είναι έκθετος έναντι του νόμου !

Οι άμισθοι υποθηκοφύλακες υποστηρίζουν πως το καθεστώς τους περιπλέκεται ακόμη περισσότερο και σε άλλα ζητήματα και ειδικά στα φορολογικά. Ενδεικτικά παρά το γεγονός ότι η αιτιολογική έκθεση του σχετικού νομοσχεδίου ξεκαθαρίζει πως δεν θίγεται η φορολογική κατάσταση των άμισθων υποθηκοφυλάκων ως «ελεύθερων επαγγελματιών», οι οποίοι τηρούν φορολογικά στοιχεία Β΄ κατηγορίας(βιβλία εσόδων-εξόδων). Ωστόσο, βάσει του νομοσχεδίου το Δημόσιο θα πρέπει κάθε μήνα να καταβάλλει στον άμισθο υποθηκοφύλακα μαζί με την αμοιβή του και τον ΦΠΑ , με αντίστοιχη υποχρέωση του υποθηκοφύλακα να τον αποδώσει στο Δημόσιο συμψηφίζοντας τον ΦΠΑ που ο ίδιος κατέβαλλε για την αγορά αγαθών και την λήψη υπηρεσιών, αναγκαίων για την λειτουργία του άμισθου υποθηκοφυλακείου !

Θανάσης Κουκάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ