Υπαναχωρεί η ΕΕ στο θέμα του φόρου Τόμπιν, με δραστική μείωσή του

Τα κράτη της ΕΕ εξετάζουν τη δραστική περικοπή, σε σύγκριση με την αρχική τους πρόταση, του σχεδιαζόμενου φόρου χρηματοοικονομικών συναλλαγών, επιβάλλοντας μία πολύ μικρή επιβάρυνση στις αγοραπωλησίες μετοχών και αφήνοντας για αργότερα την επέκτασή της σε άλλα προϊόντα, αποκαλύπτει το Reuters.

Αν και δεν έχει υποβληθεί, συμπληρώνει το πρακτορείο, ακόμα καμία επίσημη πρόταση, η όποια αναθεώρηση θα αποτελέσει σημαντική νίκη των τραπεζών που άσκησαν αφόρητη πίεση για να αλλάξει το σχέδιο, σκοπός του οποίου ήταν να επωμιστούν και αυτές μέρος του κόστους της κρίσης.

Σε κάθε περίπτωση, τονίζει το Reuters, η κίνηση αυτή αντικατοπτρίζει σημαντικά πρακτικά προβλήματα στην συλλογή του φόρου, αλλά και την πολιτική διάσταση που υπάρχει για το θέμα.

Το Λονδίνο έχει ήδη προσφύγει στη δικαιοσύνη, ενώ σε ορισμένες χώρες της ευρωζώνης υπάρχει έντονη ανησυχία για την στήριξη της κίνησης.

Ο επανασχεδιασμός του φόρου θα αποφέρει μόλις το ένα δέκατο των εσόδων από ό,τι είχε αρχικά σχεδιαστεί, είπαν αξιωματούχοι που εργάστηκαν για την υλοποίησή του.

«Η όλη προσπάθεια θα πρέπει να αλλάξει σημαντικά», είπε ένας από τους αξιωματούχους, που παρακολουθεί στενά τις διαπραγματεύσεις για τον φόρο, που συμφωνήθηκε πέρυσι τον Οκτώβριο και σχεδιάστηκε ως κείμενο από την Κομισιόν.

«Δεν πρόκειται να προχωρήσει με την υπάρχουσα μορφή» συμπλήρωσε.

Τα βήματα υποχώρησης

Η πρόταση των Ευρωπαίων πολιτικών για την επιβολή του φόρου επί των συναλλαγών ουσιαστικά επανέφερε την από 40 ετών ιδέα του Αμερικανού οικονομολόγου James Tobin και σε συμβολικό επίπεδο δήλωνε την αποφασιστικότητα των Ευρωπαίων πολιτικών να αναγκάσουν τις τράπεζες να πληρώσουν για την κρίση που αυτές προκάλεσαν.

Αξιωματούχοι των Βρυξελλών ανέμεναν αρχικά έσοδα ύψους 35 δισ. ευρώ ετησίως από τον φόρο επί των συναλλαγών.

Ο συντελεστής τώρα θα μειωθεί στο 0,01% από 0,1% στο αρχικό σχέδιο. Θα επιβληθεί δε σταδιακά και όχι από το 2014 όπως προβλεπόταν σε μετοχές, ομόλογα και παράγωγα.

Το 2014 θα επιβαρυνθούν οι συναλλαγές επί μετοχών και μετά από δύο έτη οι συναλλαγές επί των ομολόγων, αποφέροντας μόλις 3,5 δισ. ευρώ, είπε ένας από τους αξιωματούχους.

Εάν ωστόσο υπάρξει πρόβλημα, όπως η μαζική μετανάστευση των συναλλαγών από τους χρηματιστές σε άλλες περιοχές για να αποφύγουν τον φόρο, ίσως δεν επιβληθεί καθόλου.

«Μπορεί να εισαχθεί τμηματικά», είπε ο αξιωματούχος. «Ξεκινάμε με τον χαμηλότερο συντελεστή (0,01%) και τον αυξάνουμε λίγο, λίγο».

Η όποια τελική απόφαση εναπόκειται στις χώρες-μέλη που έχουν ταχθεί υπέρ της επιβολής φόρου και θα ληφθεί σε λίγους μήνες. Επί παραδείγματι, είναι απίθανο να υποστηριχθεί δημοσίως μια περικοπή του φόρου πριν τις εκλογές του Σεπτεμβρίου στη Γερμανία, καθώς ο συνασπισμός της καγκελαρίου Μέρκελ έχει δεσμευτεί για την επιβολή του έναντι των ψηφοφόρων της.

«Υπάρχει ακόμα αρκετή τεχνική δουλειά που πρέπει να γίνει για την πρόταση», είπε εκπρόσωπος του Ευρωπαίου Επιτρόπου αρμόδιου για την φορολογική πολιτική.

«Ανάλογα με την ταχύτητα των εργασιών από εδώ και πέρα, είναι εφικτό ο κοινός φόρος να επιβληθεί το 2014, όχι όμως πιθανότατα τον Ιανουάριο του 2014».

Διάσταση απόψεων στις χώρες του ευρώ

Πριν από επτά μήνες, η Γερμανία, η Γαλλία και άλλες εννέα χώρες -Ιταλία, Ισπανία, Αυστρία, Πορτογαλία, Βέλγιο, Εσθονία, Ελλάδα, Σλοβακία και Σλοβενία- συμφώνησαν να προωθήσουν την επιβολή φόρου, έχοντας αποτύχει να πείσουν και τα 27 κράτη-μέλη να προσυπογράψουν μια τέτοια κίνηση.

Κάποιες υπερχρεωμένες χώρες είχαν ήδη αρχίσει να υπολογίζουν στο νέο έσοδο, έναν καλοδεχούμενο φόρο την ώρα που οι οικονομίες που βρίσκονται σε ύφεση και η αύξηση της ανεργίας πλήττει τα δημόσια έσοδα.

Αλλά σε ένα κόσμο που δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ μπορούν να κινηθούν πολύ εύκολα, ακόμα και όσοι τίθενται υπέρ του φόρου διστάζουν.

Πρεσβευτής από χώρα της ευρωζώνης που συμμετέχει στις συνομιλίες για την πρόταση είπε ότι εξασθενεί ο αρχικός ενθουσιασμός, καθώς οι κυβερνήσεις συνειδητοποιούν τις πιθανές παγίδες.

«Εάν είναι κάτι ξεκάθαρο, είναι ότι ο φόρος των χρηματοοικονομικών συναλλαγών δεν θα προχωρήσει τόσο γρήγορα όσο αναμενόταν αρχικά», είπε.

Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και ο Daniel Gros, ο επικεφαλής του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής στις Βρυξέλλες.

«Όπως είναι τώρα σχεδιασμένο, δεν βγάζει νόημα», είπε. Ο ίδιος τίθεται υπέρ ενός πιο άμεσου φόρου πωλήσεων στις τράπεζες.

Σημαντικοί παράγοντες των χρηματοοικονομικών αγορών έχουν επίσης εκφράσει ξεκάθαρα τις ανησυχίες τους για το κόστος και την πιθανή αποσταθεροποίηση που θα μπορούσε να προκαλέσει.

«Θα με κατέπλησσε εάν πέρναγε με την τωρινή του μορφή», είπε στο Reuters τον περασμένο μήνα ο Remco Lenterman, πρόεδρος της FIA European Principal Traders Association.

«Θα έφθανα να πω ότι εάν τον περάσουν και τον εφαρμόσουν στην τωρινή του μορφή, θα αναγκάζονταν να τον ακυρώσουν μέσα σε 3 έως 6 μήνες καθώς οι αγορές θα γίνονταν τόσο δυσλειτουργικές που θα έπρεπε να τον αποσύρουν».

Όπως έχουν τα πράγματα, υπάρχουν ακόμα πολλά ζητήματα να λυθούν, όπως ο τρόπος είσπραξής του φόρου, καθώς και εάν θα πρέπει να επιβληθεί ανάλογα με το πού βρίσκεται ο πωλητής ή ο αγοραστής ή που εκδόθηκε ο τίτλος επί του οποίου γίνεται η συναλλαγή.

Με την τωρινή του μορφή, εάν είτε ο πωλητής είτε ο αγοραστής βρίσκονται σε μια από τις συμμετέχουσες χώρες, ο φόρος μπορεί να επιβληθεί ακόμα και αν η συναλλαγή γίνει αλλού, για παράδειγμα στο Λονδίνο.

Το Λουξεμβούργο και η Βρετανία φοβούνται ότι κάτι τέτοιο θα πλήξει τις συναλλαγές στα δικά τους χρηματοοικονομικά κέντρα και θα μπορούσε να τους επιβαρύνει με τη διαδικασία είσπραξης των φόρων, ακόμα και εάν δεν εμπλέκονται άμεσα σε αυτό.

Διαφωνίες υπάρχουν ακόμα και εντός της ευρωζώνης. Η Ιταλία και η Γαλλία έχουν εκφράσει ανησυχίες για την επέκταση του φόρου πέρα από τις μετοχές σε κρατικά ομόλογα, καθώς και οι δύο θεωρούν ότι κάτι τέτοιο θα αποθάρρυνε πιθανούς αγοραστές ομολόγων.

Επιπλέον, υπάρχει ασάφεια ως προς το πώς θα επιβληθεί ο φόρος στις συναλλαγές σύνθετων παραγώγων -μια αγορά που εκτιμάται σε τρισεκατομμύρια ευρώ- ή πώς θα αποτραπεί η φυγή επενδυτών σε περιοχές που δεν επιβάλουν τέτοιο φόρο.

«Ο κίνδυνος είναι ότι εάν κάποιες χώρες δεν συμμετέχουν, θα υπάρξει κάποια μετακίνηση δραστηριοτήτων από τις χώρες με φόρο σε χώρες χωρίς φόρο», είπε αξιωματούχος, με γνώση του τρόπου σκέψης της γαλλικής κυβέρνησης.

«Αυτή η προσέγγιση βήμα-βήμα μπορεί να έχει νόημα» πρόσθεσε.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ