«Δούρειος ίππος» η Ελλάδα, για ανατροπή κεκτημένων στην ΕΕ λέει η Κοινωνική Συμφωνία

Τι προβλέψατε ότι πάει να γίνει και κρατήσατε αυτή τη στάση για τα εργασιακά θέματα και καταψηφίσατε τα μέτρα; Από την εμπειρία σας ως υπουργός Απασχόλησης και τις διαπραγματεύσεις σας με την τρόικα ποια είναι η εκτίμησή σας για τους βαθύτερους στόχους της τελευταίαςσε ό,τι αφορά την ανεργία και την αγορά εργασίας, και κατά πόσο είναι εφικτό να σταματήσει η ελληνική πλευρά τα σχέδια της και να της μεταπείσει; Αφήσατε αιχμές για αδύναμη υπεράσπιση από την ελληνικήπλευρά των «κόκκινων γραμμών» που έθετε η Ελλάδα στα εργασιακά.

Ήταν από την αρχή φανερό ότι η Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε ως «δούρειος ίππος» για την πλήρη ανατροπή εργασιακών και κοινωνικών κεκτημένων στην Ευρώπη. Αυτό το σχέδιο από την αρχή το είχα εντοπίσει και επισημάνει. Ως Υπουργός Εργασίας κατάφερα, ύστερα από σκληρή – είναι η αλήθεια – διαπραγμάτευση και τεκμηρίωση, να μην επιτρέψω την κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και τη μείωση του κατώτατου μισθού. Αυτή τη γραμμή, δυστυχώς, όταν έφυγα από το υπουργείο, δεν την υπερασπίστηκε η Κυβέρνηση, αποδεχόμενη αμαχητί τις απαιτήσεις της τρόικας.

Όταν καταψήφισα το άρθρο 37 – θα θυμάστε – έλεγα ότι η τρόικα δεν θα σταματήσει σε αυτό, αλλά θα επιβάλλει τελικά και μείωση του κατώτατου μισθού παραβιάζοντας την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας. Ο κ. Βενιζέλος, τότε, διαβεβαίωνε ότι δεν θα γίνει καμία μείωση. Λίγους μήνες μετά τελικά επιβεβαιώθηκα.

Επομένως, από την αρχή ήταν ξεκάθαρο τι πήγαινε να γίνει, και γι’ αυτό έπρεπε να συνεχίσουμε τη σκληρή διαπραγμάτευση τόσο με τεχνική επάρκεια, όσο και με πολιτικά επιχειρήματα, τονίζοντας ότι η συνταγή της τρόικας βάζει, ουσιαστικά, στο στόχαστρο το Ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Τα τελευταία βίαια μέτρα (μείωση κατώτατου μισθού, πλήρης αποδυνάμωση των κλαδικών συμβάσεων κά) παρουσιάστηκαν και ως μέτρα για τη μείωση ή έστω την ανάσχεση της ανεργίας. Επιχείρημα που διατύπωσε η κυβέρνηση είναι ότι χωρίς αυτά που έκανε η ανεργία θα ήταν σε πολύ υψηλότερα επίπεδα. Ευσταθεί ο ισχυρισμός;

Βλέπετε εσείς να ισχύει; Η ανεργία έχει εκτοξευθεί πάνω από 20%. Στους νέους, 1 στους 2 είναι άνεργοι. Τα μέτρα αυτά οδηγούν σε ραγδαία μείωση μισθών και συρρίκνωση εισοδημάτων και βαθαίνουν την ύφεση, με αποτέλεσμα η ανεργία όχι να μειώνεται, αλλά να εκτοξεύεται στα ύψη.

Κυρίως όμως τα μέτρα παρουσιάστηκαν ως αναγκαία για την ενίσχυση μακροπρόθεσμα της ανταγωνιστικότητας. Παρότι οι μελέτες από αυτή του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ μέχρι του ΙΟΒΕ και άλλων ινστιτούτων αποδεικνύουν ότι το κόστος εργασίας δεν ευθύνεται ή έχει ελάχιστη ευθύνη για την χαμηλή ανταγωνιστικότητα, η κυβέρνηση επιμένει. Που βρίσκεται η αλήθεια, θα ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα μέσω του περιορισμού του κόστους εργασίας;

Το κόστος εργασίας είναι ένας μόνο από τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα. Προσέξτε όμως, το κόστος εργασίας δεν συνδέεται μόνο με τους μισθούς, αλλά περιλαμβάνει και το μη μισθολογικό κόστος, δηλαδή τις ασφαλιστικές εισφορές και τη φορολογία που επιβαρύνουν εργοδότες και εργαζόμενους. Εκεί είναι το πρόβλημα. Ξέρετε ότι η Ελλάδα είναι μέσα στην πρώτη δεκάδα των πιο ακριβών χωρών του ΟΟΣΑ με βάση το μη μισθολογικό κόστος εργασίας;

Αντίθετα, οι μισθοί των εργαζομένων είναι πολύ χαμηλοί. Το συνολικό κόστος εργασίας στη χώρα μας είναι περίπου διπλάσιο του καθαρού μισθού που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι. Ακόμα, όμως, και για επιχειρήσεις που είναι αναγκαίο να προσαρμόσουν το μισθολογικό τους κόστους, είχα, ως Υπουργός Εργασίας, δώσει τη δυνατότητα να μπορεί αυτό να γίνει, μέσω των ειδικών επιχειρησιακών συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

Άρα, η μειωμένη ανταγωνιστικότητα δεν οφείλεται ούτε στο επίπεδο μισθών του ιδιωτικού τομέα, που είναι όπως σας είπα σχετικά χαμηλό, ούτε βέβαια στο καθεστώς των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Τόσο ο κ. Βενιζέλος, όσο και ο κ. Σαμαράς αποδέχθηκαν πλήρως τη νεοφιλελεύθερη συνταγή της τρόικας, να απορρυθμιστούν οι εργασιακές σχέσεις – στο όνομα δήθεν της χαμένης ανταγωνιστικότητας – με μοναδικό σκοπό, ουσιαστικά, την υλοποίηση της πολιτικής «εσωτερικής υποτίμησης», δηλαδή της δραματικής συρρίκνωσης της παραγωγής, των εισοδημάτων και του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

Ερώτημα που τίθεται είναι ακόμη τι είδους ανταγωνιστικότητα επιδιώκεται; Ποιας επιχειρηματικής φιλοσοφίας και πρακτικής επενδυτές καλούνται στην Ελλάδα;

Καταρχήν έχει σημασία να κατανοήσουμε που οφείλεται το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας στη χώρα μας. Αυτό καθρεφτίζεται, διαχρονικά, στις χαμηλές εξαγωγικές επιδόσεις, στη μεγάλη εισαγωγική διείσδυση και στη μειωμένη παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής.

Για χώρες, όπως η Ελλάδα, ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας δεν μπορεί – όπως σας είπα – να γίνει με πολιτική «εσωτερικής υποτίμησης». Το στοίχημα για τη χώρα μας δεν είναι να συναγωνίζεται τους μισθούς της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας ή της Εσθονίας. Οι πιο ανταγωνιστικές χώρες, όπως για παράδειγμα η Γερμανία, δεν είναι χώρες χαμηλών μισθών.

Αντίθετα, το ζητούμενο είναι να ανακτήσουμε την ανταγωνιστικότητα, ώστε να αναδειχθούν νέες, δυναμικές μορφές παραγωγής, να αναδιαρθρωθεί και να μετασχηματισθεί το παραγωγικό σύστημα, να δημιουργήσουμε όρους για βιώσιμη ανάπτυξη και νέες θέσεις εργασίας. Να αξιοποιήσουμε, στη βάση αυτή, όλα τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα.

Επένδυση, επομένως, στην καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες τόσο στον πρωτογενή τομέα, όσο και στην μεταποίηση και τις υπηρεσίες είναι η λύση. Αυτή είναι η πολιτική ανταγωνιστικότητας που προσελκύει, σε όλες τις χώρες, παραγωγικές επενδύσεις. Αυτή την πολιτική μπορούμε κι εμείς να υπηρετήσουμε.

Πολλές ελπίδες για ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας εναποτίθενται στην απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων και στα έργα μέσω ΕΣΠΑ. Μπορούν αυτά να συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της ανεργίας; Βλέπετε να έχει αλλάξει κάτι στο σχεδιασμό τους που να εγγυάται ότι θα έχουν καλύτερο αποτέλεσμα από τα αντίστοιχα προγράμματα που εφαρμόστηκαν στο παρελθόν;

Οι πόροι του ΕΣΠΑ είναι ένα πολύ ισχυρό όπλο. Αρκεί να ξέρεις πώς να το χρησιμοποιήσεις, ακόμα και σε συνθήκες ύφεσης.

Στο Υπουργείο Εργασίας καταφέραμε, ύστερα από διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να εξασφαλίσουμε σχεδόν 300.000 για τη δημιουργία 100.000 θέσεων εργασίας! Αντί τα προγράμματα αυτά να «τρέξουν» όσο πιο γρήγορα γίνεται, όταν έφυγα από το υπουργείο υπήρξαν αδικαιολόγητες καθυστερήσεις και τώρα αρχίζουν να υλοποιούνται.

Επίσης, είναι αναγκαίο οι κοινοτικοί πόροι να αξιοποιηθούν προς την κατεύθυνση προγραμμάτων επαγγελματικής ειδίκευσης, κατάρτισης, επανακατάρτισης και απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας. Για να μπορέσουν οι σημερινοί άνεργοι να εξοπλισθούν με εφόδια και να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας και αξιοποίησης του παραγωγικού δυναμικού.

Επομένως, ο σωστός σχεδιασμός είναι το κλειδί, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων και να μπει ένα ανάχωμα στην ανεργία.

Για να είμαστε όμως ειλικρινείς, τα προγράμματα αυτά μόνο να συγκρατήσουν μπορούν την ανεργία. Αυτό που προέχει είναι να ανακοπεί το κύμα ύφεσης στο οποίο έχουμε μπει εξαιτίας του Μνημονίου. Να σταματήσει ο κατήφορος μισθών και συντάξεων και η φοροεπιδρομή που μειώνουν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και οδηγούν σε κλείσιμο χιλιάδες επιχειρήσεις.

Εκ μέρους της Κοινωνικής Συμφωνίας απάντησε η πρόεδρος Λούκα Κατσέλη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ