Η ΕΚΤ εξετάζει λύση για επιμήκυνση του χρέους, με ανταλλαγή ομολόγων

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εξετάζει την ιδέα να συμμετέχουν οι ιδιώτες επενδυτές στο νέο πακέτο βοήθειας στην Ελλάδα, ανοίγοντας δυνητικά τον δρόμο για την ανταλλαγή των ομολόγων τους, με νέα ομόλογα μεγαλύτερης διάρκειας, σύμφωνα με ανάλυση του πρακτορείου Reuters.

Προκειμένου μάλιστα να «παρακάμψει» τους οίκους αξιολόγησης, το νέο σενάριο που εξετάζει είναι οι οίκοι να κηρύξουν την Ελλάδα σε καθεστώς μερικής ή «επιλεκτικής» χρεοκοπίας, κάτι που θα ελαχιστοποιούσε τις επιπτώσεις στις χρηματαγορές και στον ισολογισμό της ίδιας της ΕΚΤ.

Κι αυτό γιατί μια τέτοια λύση θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα, ελαχιστοποιώντας τον χρόνο που χρειάζεται να παραμείνει η Ελλάδα σε καθεστώς χρεοκοπίας και διασφαλίζοντας τις αγορές ότι η Αθήνα δεν διατρέχει κίνδυνο να προχωρήσει σε αθέτηση όλων των υποχρεώσεων της.

Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, οι οίκοι αξιολόγησης θα προχωρούσαν σε άρση του χαρακτηρισμού περιορισμένης χρεοκοπίας της Ελλάδας μέσα σε ορισμένες εβδομάδες, αφού θα είχαν ελέγξει τις συμφωνίες ανταλλαγής ομολόγων των ιδιωτών και θα είχαν αποφασίσει ότι πρόκειται για εθελοντικές συναλλαγές.

Ειδικότερα, το δημοσίευμα του πρακτορείου, με τίτλο: «»Μερική χρεοκοπία» ανοίγει το δρόμο για ανταλλαγή ομολόγων», αναφέρει ότι η ΕΚΤ συμφιλιώνεται σιγά-σιγά με την ιδέα να επιμεριστεί και στους ιδιώτες ομολογιούχους το βάρος ενός νέου πακέτου διάσωσης για την Ελλάδα, ανοίγοντας το δρόμο σε μια πιθανή ανταλλαγή χρέους, παρά τις αρχικές της αντιρρήσεις σε οποιοδήποτε είδος αναδιάρθρωσης.

Η ΕΚΤ συνεχίζει να απορρίπτει την περικοπή στο κεφάλαιο του ελληνικού χρέους, το λεγόμενο «κούρεμα» ή «haircut», που θα συνεπαγόταν μια χρεοκοπία με την πλήρη έννοια του όρου.

Τώρα όμως, ενισχύονται οι ενδείξεις ότι εξετάζει σενάριο, σύμφωνα με το οποίο οι οίκοι αξιολόγησης κηρύσσουν την Ελλάδα σε καθεστώς περιορισμένης ή «επιλεκτικής» (selective) χρεοκοπίας, κάτι που θα ελαχιστοποιούσε τις επιπτώσεις στις χρηματαγορές και στον ισολογισμό της ίδιας της ΕΚΤ (η ΕΚΤ εκτιμάται ότι έχει στο χαρτοφυλάκιό της ελληνικά ομόλογα ύψους περίπου 45 δισ. ευρώ).

Εάν η ΕΚΤ αποφασίσει να υποστηρίξει αυτό το σενάριο, επισημαίνουν οι αναλυτές, θα ξεπεραστεί ένα μεγάλο εμπόδιο για την επίτευξη συμφωνίας ανάμεσα στους διεθνείς δανειστές για ένα νέο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, δεδομένης της γερμανικής στάσης.

Άλλωστε την απαίτηση του Βερολίνου για συμμετοχή ιδιωτών, επανέλαβε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β.Σόιμπλε στην πρόσφατη επιστολή του, με την οποία πρότεινε στην ΕΚΤ, το ΔΝΤ και τα κράτη της ευρωζώνης την λύση ανταλλαγής των ελληνικών ομολόγων με νέα ομόλογα, μεγαλύτερης κατά επτά χρόνια διάρκειας.

Αυτό θα έδινε στην Αθήνα άλλα επτά χρόνια για να μειώσει το υπέρογκο χρέος της, ύψους 340 δισ. ευρώ.

H EKT, σημειώνει το δημοσίευμα, δεν έχει απαντήσει ακόμη δημοσίως στην πρόταση, αλλά την ίδια μέρα που ο Σόιμπλε έστειλε την επιστολή, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ δήλωσε ότι θα ήταν διατεθειμένος να δεχτεί ένα σχέδιο που θα καλούσε τις ευρωπαϊκές τράπεζες να διατηρήσουν αμετάβλητη την έκθεσή τους στο ελληνικό χρέος.

«Αυτό δεν είναι χρεοκοπία, η ΕΚΤ θα το θεωρούσε πρέπον», είπε.

Το μεγάλο πρόβλημα της ανταλλαγής ομολόγων είναι η πιθανότητα να ωθήσει τους οίκους αξιολόγησης να κηρύξουν χρεωκοπημένη την Ελλάδα, επισημαίνει το δημοσίευμα.

Οι οίκοι έχουν δηλώσει ότι ακόμα και αν παρουσιαστεί ως «εθελοντική» η ανταλλαγή, μάλλον θα κηρύξουν τη χώρα σε κατάσταση πτώχευσης, αφού η όλη διαδικασία θα εμπεριέχει στοιχεία εξαναγκασμού: αν συμμετάσχουν οι ιδιώτες, θα το κάνουν μόνο και μόνο για να αποφύγουν ακόμα μεγαλύτερες ζημίες στην περίπτωση που μείνουν απ’ εξω, έχουν πει.

Mια χρεοκοπία, προσθέτουν οι αναλυτές του Reuters, θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τις αγορές και να οδηγήσει σε περαιτέρω υποβαθμίσεις άλλων χωρών της ευρωζώνης.

Αξιωματούχοι της ΕΚΤ έχουν επανειλημμένα αναφερθεί στον κίνδυνο αναταραχής στις αγορές που θα συνεπαγόταν μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

Η λύση της επιλεκτικής χρεοκοπίας

Μια περιορισμένης έκτασης, ωστόσο, χρεοκοπία, θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα, σύμφωνα με το δημοσίευμα, ελαχιστοποιώντας το χρόνο που θα παρέμενε η Ελλάδα σε καθεστώς πτώχευσης και καθησυχάζοντας τις αγορές ότι η Ελλάδα δεν θα κηρύξει στάση πληρωμών για το σύνολο του χρέους.

Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, σύσσωμοι οι επενδυτές θα κληθούν να ανταλλάξουν τα παλιά τους ομόλογα με καινούρια. Αυτό θα ήταν περισσότερο διαφανές από το να καλούνται μεμονωμένοι επενδυτές να μετακυλήσουν το χρέος τους με τη λήξη των ομολόγων που διακρατούν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.

Παράλληλα, η ΕΕ και το ΔΝΤ θα ανακοινώσουν και δεύτερο πακέτο βοήθειας για την Ελλάδα, ουσιαστικά προς αντικατάσταση των 110 δισ. ευρώ που αποφασίστηκαν πέρυσι το Μάιο.

Πάντα σύμφωνα με το σενάριο αυτό, η Standard & Poor’s δεν θα αξιολογούσε την κατάσταση της Ελλάδας ως πλήρη, αλλά ως «επιλεκτική» χρεοκοπία.

Ο ορισμός της «επιλεκτικής χρεοκοπίας» για την S&P είναι η κατάσταση στην οποία «ο οφειλέτης έχει επιλέξει να χρεοκοπήσει για μια συγκεκριμένη σειρά ή κατηγορία υποχρεώσεων, συνεχίζοντας όμως να εξυπηρετεί εγκαίρως τις υποχρεώσεις του σε άλλες κατηγορίες».

Η Fitch έχει και αυτή μια ανάλογη κατηγορία «περιορισμένης (restricted) χρεοκοπίας».

Στην συνέχεια οι οίκοι θα αναμενόταν, εντός λίγων εβδομάδων, να άρουν την αξιολόγηση της «περιορισμένης» χρεοκοπίας, εφόσον κρίνουν ότι η ανταλλαγή των ομολόγων θα έχει γίνει πράγματι σε εθελοντική βάση.

Όταν η Ουρουγουάη αντάλλαξε το χρέος της το 2003, υποβαθμίστηκε από την S&P στην κατηγορία «επιλεκτική χρεοκοπία», κατάφερε όμως να επιστρέψει στις αγορές την ίδια μόλις χρονιά, τονίζει το δημοσίευμα.

Σύμφωνα πάντα με το Reuters, η λύση αυτή θα μπορούσε να παρακάμψει πολλές δυσκολίες, εφόσον βέβαια συνεργαστούν οι οίκοι αξιολόγησης.

Η ΕΕ θέλει να αποφύγει ένα «πιστωτικό επεισόδιο» που θα είχε ως αποτέλεσμα να ενεργοποιηθούν τα ασφάλιστρα κινδύνου έναντι χρεοκοπίας της Ελλάδας (CDS), εν μέρει για να μην ανταμειφθούν όσοι κερδοσκόποι έχουν ποντάρει στη χρεοκοπία της Ελλάδας.

Αρμόδιο όργανο για να αποφασίσει πότε υπάρχει πιστωτικό επεισόδιο και πότε όχι είναι η Διεθνής Ένωση Συμφωνιών Ανταλλαγής και Παραγώγων (International Swaps and Derivatives Association – ISDA), και σύμφωνα με τους κανόνες της ISDA, η ανταλλαγή ομολόγων με νέα χρεόγραφα που εκδίδονται με διαφορετικούς όρους, δεν συνιστά πιστωτικό επεισόδιο.

Η ΕΚΤ, που από πέρυσι έχει αγοράσει ελληνικά ομόλογα αξίας 45 δισ ευρώ σε μια προσπάθεια να καθησυχάσει τις αγορές, θέλει να αποφύγει μια αναδιάρθρωση που θα την ανάγκαζε να εγγράψει ζημίες και να ζητήσει από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης νέα χρηματοδότηση για να αναπληρώσει το μετοχικό της κεφάλαιο.

Μία πλήρης χρεοκοπία της Ελλάδας θα επέβαλλε ανυπολόγιστες ζημίες για την ΕΚΤ.

Αυτό δεν θα συνέβαινε, όμως, στην περίπτωση μιας περιορισμένης, προσωρινής χρεοκοπίας.

Η ΕΚΤ έχει δηλώσει ότι η απάντησή της σε μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα ήταν να διακόψει την παροχή ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες. Κάτι παρόμοιο θα συνέβαινε και με την ανταλλαγή χρέους, γιατί το πιθανότερο είναι η ΕΚΤ να απαγορεύσει έπειτα την χρήση των ελληνικών ομολόγων ως εξασφάλιση στις πράξεις αναχρηματοδότησης.

Στην περίπτωση αυτή, ωστόσο, οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούσαν να στηριχτούν από τον Μηχανισμό Έκτακτης Ρευστότητας (Emergency Liquidity Assistance – ΕLA). Χρήση του μηχανισμού αυτού έχει ήδη κάνει η κεντρική τράπεζα της Ιρλανδίας για να στηρίξει τις ιρλανδικές τράπεζες, σύμφωνα με επίσημη πηγή της ΕΕ.

Μια τέτοια παρέμβαση θα μπορούσε να κρατήσει ζωντανές τις ελληνικές τράπεζες μέχρις ότου βγει η χώρα από το καθεστώς περιορισμένης χρεοκοπίας, κάτι που θα επέτρεπε στην ΕΚΤ να αποδεχθεί και πάλι τα ελληνικά ομόλογα ως εξασφάλιση.

Πείθοντας του ιδιώτες

Ένα ακόμα πρόβλημα με την εθελοντική ανταλλαγή ομολόγων είναι να πειστούν να συμμετάσχουν σε αυτήν οι ιδιώτες επενδυτές.

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ συζητούν διάφορα κίνητρα, όπως η παροχή εγγυήσεων μαζί με τα νέα ομόλογα που θα εκδοθούν.

Η ΕΚΤ θα μπορούσε να σπρώξει τις τράπεζες να συμμετάσχουν αν βγάλει τα «παλιά» ελληνικά ομόλογα από την λίστα των αξιογράφων, που δέχεται ως εξασφάλιση στις πράξεις αναχρηματοδότησης.

Αν οι οίκοι αξιολόγησης θεωρήσουν εξαναγκαστική μία τέτοια μέθοδο, η ΕΚΤ θα μπορούσε να υιοθετήσει μια ηπιότερη εκδοχή, εφαρμόζοντας π.χ. μικρότερη απομείωση αξίας στα νέα ελληνικά ομόλογα που θα εκδοθούν από αυτήν που ισχύει για τα παλιά.

«Η ΕΚΤ παραμένει το κλειδί σε όλα αυτά», σχολίασε ο Frederik Ducrozet, επικεφαλής οικονομολόγος στο τμήμα σταθερού εισοδήματος της Credit Agricole, στο Reuters.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ