Πέθανε ο κορυφαίος βιολοντσελίστας και μαέστρος Μτσισλάβ Ροστροπόβιτς

43

Την τελευταία του πνοή άφησε την Παρασκευή, σε ηλικία 80 ετών, ο μεγάλος Ρώσος βιολοντσελίστας και μαέστρος Μτσισλάβ Ροστροπόβιτς. Συλλυπητήρια μηνύματα έφθασαν από όλο τον κόσμο. Την Κυριακή η κηδεία του μεγάλου μουσικού.

Η σορός του Μτσισλάβ Ροστροπόβιτς εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα στη μεγάλη αίθουσα του Ωδείου της Μόσχας, κάτω από τα πορτραίτα του Τσαϊκόφσκι, του Μότσαρτ, του Μπαχ και άλλων μεγάλων μουσουργών.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλ.Πούτιν υποκλίθηκε το Σάββατο μπροστά στο φέρετρο του Μστισλάβ Ροστροπόβιτς, αποτίοντας τον ύστατο φόρο τιμής στον εκλιπόντα μαζί με εκατοντάδες ακόμα ανθρώπους. Ο μαγικός ήχος από το βιολοντσέλο του Ροστροπόβιτς ηχούσε μέσα στη μεγάλη αίθουσα.

Ο Ροστροπόβιτς θα ταφεί την Κυριακή στο νεκροταφείο Νοβοντέβιτσι νοτιοδυτικά της Μόσχας. Ο τάφος του θα βρίσκεται κοντά σε εκείνους των συνθετών Ντμίτρι Σοστακόβιτς και Σεργκέι Προκόφιεφ, τους οποίους είχε γνωρίσει προσωπικά, αλλά και μεγάλων της ρωσικής λογοτεχνίας όπως ο Αντον Τσέχοφ και ο Νικολάι Γκόγκολ.

Την είδηση του θανάτου του Ροστροπόβιτς ανακοίνωσε την Παρασκευή η εκπρόσωπός του Ναταλία Ντολεζάλ, χωρίς να αναφέρει περισσότερες λεπτομέρειες. Ο διεθνούς φήμης μουσικός έπασχε από καρκίνο του πεπτικού συστήματος και στις αρχές Φεβρουαρίου είχε εισαχθεί σε νοσοκομείο του Παρισιού.

Ωστόσο, μόλις διαπιστώθηκε ότι η κατάσταση της υγείας του δεν βελτιωνόταν, η οικογένειά του αποφάσισε να μεταφερθεί σε νοσοκομείο της Μόσχας. Εκεί, στις 6 Φεβρουαρίου, τον επισκέφθηκε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν.

Πριν από ένα μήνα, στις 27 Μαρτίου, το Κρεμλίνο γιόρτασε τα 80ά γενέθλιά του. Ο κορυφαίος μαέστρος αν και παρέστη στη δεξίωση που οργανώθηκε προς τιμήν του, έδειχνε φανερά καταβεβλημένος. Σύμφωνα, μάλιστα, με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων ITAR-Tass, λίγες ημέρες αργότερα εισήχθη και πάλι στο νοσοκομείο.

Συλλυπητήρια μηνύματα

«Τεράστια απώλεια για το ρωσικό πολιτισμό» χαρακτήρισε το θάνατο του Ροστροπόβιτς ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, εκφράζοντας τα συλλυπητήριά του προς τους συγγενείς του. To Σάββατο ο Πούτιν υποκλίθηκε μπροστά στο φέρετρο του Μστισλάβ Ροστροπόβιτς, αποτίοντας τον ύστατο φόρο τιμής στον μεγάλο βιολοντσελίστα και μαέστρο.

Τη λύπη του για το θάνατο του «φίλου» του Ροστροπόβιτς εξέφρασε ο Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ, λέγοντας ότι η ζωή του Ρώσου μουσικού έδωσε ένα «μάθημα θάρρους και αρμονίας» στον κόσμο.

«Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας και η σύζυγός του πληροφορήθηκαν με πάρα πολύ μεγάλη λύπη την είδηση για την απώλεια του φίλου τους, του γίγαντα της μουσικής Μστισλάβ Ροστροπόβιτς» αναφέρεται σε ανακοίνωση της γαλλικής προεδρίας και τονίζεται:

«Η καθ ολοκλήρου αφιερωμένη στη μουσική ζωή του, την οποία διαμόρφωσε σαν ένα έργο τέχνης, έδωσε φως στην ιστορία της εποχής μας, αυτής της Ρωσίας και αυτής της ελευθερίας».

Ένας μεγάλος μουσικός

O Ο Μστισλάβ Ροστροπόβιτς υπήρξε ο μεγαλύτερος βιολοντσελίστας του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, ένας ελεύθερος άνθρωπος που αψήφησε την καταστολή του σοβιετικού καθεστώτος. Αλλωστε, δύο εικόνες συνοψίζουν την ιδεολογική του ταυτότητα:

Το αυτοσχέδιο κοντσέρτο του και η Σουίτα για βιολοντσέλο του Μπαχ, που ερμήνευσε στα ερείπια του Τείχους του Βερολίνου το 1989, και η εμφάνισή του στα οδοφράγματα για να υπερασπισθεί τη νεαρή ρωσική δημοκρατία κατά των πραξικοπηματιών στη Μόσχα το 1991.

Γιος βιολοντσελίστα, ο Μστισλάβ Ροστροπόβιτς γεννήθηκε το 1927 στο Μπακού. Αρχισε σε μικρή ηλικία μαθήματα πιάνου πριν καταλήξει στο βιολοντσέλο. Ο πατέρας του ο οποίος είχε παρακολουθήσει μαθήματα του Ισπανού Πάμπλο Καζάλς, του οποίου ο Ροστροπόβιτς θεωρείται «εγγονός στο βιολοντσέλο», τον ενθαρρύνει να φοιτήσει στο Κονσερβατουάρ της Μόσχας.

Ο Μστισλάβ Ροστροπόβιτς θα γίνει από το 1943 μαθητής στην ενορχήστρωση του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, ο οποίος και θα παραμείνει δάσκαλός του.

Το ταλέντο του αναδεικνύεται πολύ σύντομα και αρχίζει να βραβεύεται σε μουσικούς διαγωνισμούς στη Μόσχα (1945), την Πράγα (1947 και 1950) και τη Βουδαπέστη (1949). Σε ηλικία μόνο 23 ετών διακρίνεται με το σημαντικότερο βραβείο της τότε Σοβιετικής Ένωσης, το Βραβείο Στάλιν.

Το ίδιο γρήγορα θα πέσει σε δυσμένεια. Τον Σεπτέμβριο του 1970 δέχεται στο σπίτι του με τη σύζυγό του τη σοπράνο Γκαλίνα Βισνέφσκαγια, τον αντικαθεστωτικό συγγραφέα Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, άρρωστο και πάμφτωχο, για τον οποίο απευθύνει επιστολή προς τον σοβιετικό ηγέτη Λεονίντ Μπρέζνιεφ.

Αντιμετωπίζει αμέσως τα αντίποινα του καθεστώτος, αποκλείεται από τουρνέ στο εξωτερικό και του απαγορεύεται να παίζει με μεγάλες ορχήστρες. Ο Ροστροπόβιτς αυτοεξορίζεται στη Δύση στις 26 Μαΐου 1974 για «πολιτικούς λόγους» και τέσσερα χρόνια αργότερα του αφαιρείται η σοβιετική υπηκοότητα.

Αποκαθίσταται το 1990 με διάταγμα του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και επιστρέφει στη Ρωσία με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Ουάσινγκτον, την οποία διηύθυνε από το 1977 μέχρι το 1994.

Όσοι τον συνάντησαν κρατούν την εικόνα ενός ανθρώπου που του άρεσε η καλή ζωή, κοινωνικού και γεμάτου χιούμορ. Για τον ακούραστο αυτόν ταξιδευτή -το διαμέρισμά του στο Παρίσι είναι ακόμη γεμάτο ανοιχτές βαλίτσες έτοιμες για αναχώρηση- οι δεκάδες εμφανίσεις κάθε χρόνο στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν αποτελούσαν πρόβλημα. Όπως χαρακτηριστικά έλεγε, η ξεκούραση θα έλθει «αργότερα, πολύ αργότερα».

Ο Μστισλάβ Ροστροπόβιτς έθεσε τον εαυτό του και στην υπηρεσία ανθρωπιστικών υποθέσεων: υπήρξε Πρεσβευτής Καλής Θελήσεως της UNESCO και το 2006 έγινε «ειδικός εκπρόσωπος» του Προγράμματος του ΟΗΕ για το AIDS. Παράλληλα, δημιούργησε με τη σύζυγό του ίδρυμα για την εφαρμογή προγραμμάτων υγείας για τα παιδιά της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,Associated Press