Eπιστρέφει η ταινία του 1924 που είδε την άνοδο του ναζισμού

Ήταν 1924. Η Ευρώπη προσπαθούσε ακόμα να συνέλθει από τον Μεγάλο Πόλεμο (1914-1918), το ναζιστικό κόμμα της Γερμανίας ήταν παράνομο και ο Χίτλερ έγραφε τον Αγώνα του στη φυλακή. Μια αυστριακή ταινία όμως προφήτευε τα μελλούμενα.

Πρόκειται για την ταινία του βωβού κινηματογράφου Die Stadt ohne Juden (Η πόλη χωρίς Εβραίους) που έκανε πρεμιέρα στους κινηματογράφους της Βιέννης το 1924. Την σκηνοθέτησε ο Χανς Καρλ Μπρεσλάουερ (1888-1965).

Στη δοκιμαζόμενη από τον πληθωρισμό Βιέννη, οι κάτοικοι ψάχνουν να βρουν τι πάει στραβά. Μέχρι που έρχεται η απόφαση-λύση: «Να απελαθούν όλοι οι Εβραίοι».

Και ενώ αρχικά όλοι χάρηκαν με την απόφαση, σύντομα διαπίστωσαν ότι τα θέατρα χρεοκόπησαν, η εμπορική δραστηριότητα πήρε την κάτω βόλτα, η πόλη μαράζωσε. Και άλλαξαν άποψη.

Η ταινία βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του αυστριακού συγγραφέα και δημοσιογράφου Ούγκο Μπετάουερ (1872-1925). Ο δημιουργός δολοφονήθηκε από τους ναζί που ποτέ δεν είδαν με καλό μάτι το βιβλίο. To έργο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1922 και επανεκδόθηκε το 1988 και το 1996.

Η ταινία εξαφανίστηκε για δεκαετίες. Τον Οκτώβριο του 2015 ανακαλύφθηκε εντελώς τυχαία μια κόπια στο Παρίσι και αμέσως ξεκίνησε διαδικτυακή εκστρατεία συγκέντρωσης χρημάτων για την αποκατάστασή της.

Συνολικά συγκεντρώθηκαν 75.500 δολάρια με χρήματα να φτάνουν κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή (η προθεσμία ήταν μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου) από τις ΗΠΑ, αλλά και την Αυστρία, ιδίως μετά την ήττα του υποψηφίου της ακροδεξιάς στις προεδρικές εκλογές.

«Το μήνυμα που θέλουμε να στείλουμε είναι ότι η ταινία δεν έχει να κάνει μόνο με το παρελθόν. Αποτελεί ένα ισχυρό αντι-ναζιστικό μήνυμα» λέει στον Guardian ο Νικολάους Βόστρι, διευθυντικό στέλεχος της Αυστριακής Ταινιοθήκης.

Και οι ειρωνείες της ζωής: Ο Εβραίος πρωταγωνιστής της ταινίας, Γιοχάνες Ρίμαν (1888-1959), αργότερα έγινε μέλος του ναζιστικού κόμματος. Μέχρι και παραστάσεις έδωσε στο Άουσβιτς.

Ο διάσημος Αυστριακός ηθοποιός Χανς Μόζερ (1880-1964), διώκτης των Εβραίων στην ταινία, αναγκάστηκε να αποχωριστεί για αρκετά χρόνια τη γυναίκα του Μπλάνκα, επειδή ήταν Εβραία…

Απόστολος Ρουμπάνης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ