Ο σκηνοθέτης Μπόμπι Ροθ εξηγεί γιατί η τηλεόραση είναι το νέο σινεμά

Ήρθε στην Αθήνα καλεσμένος του Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Ταινιών της Δράμας και έδωσε ένα masterclass στο κατάμεστο Τριανόν. Ο σκηνοθέτης Μπόμπι Ροθ, βετεράνος της αμερικανικής τηλεόρασης, δεν είναι τυχαίος: μεταξύ άλλων έχει σκηνοθετήσει επεισόδια του Prison Break, του Lost, του Grey’s Anatomy, του Agents of Shield, καθώς και ανεξάρτητες κινηματογραφικές ταινίες.

Το in.gr τον συνάντησε μία ημέρα μετά το masterclass που έδωσε στην Αθήνα -όπου παρουσίασε και αποσπάσματα από το ντοκιμαντέρ του A Director Prepares-, και τον ρώτησε γιατί πιστεύει ότι η τηλεόραση είναι καλύτερη από τον κινηματογράφο.

• Στο masterclass είπατε ότι «η τηλεόραση γίνεται καλύτερη και ίσως –ίσως- το σινεμά γίνεται χειρότερο». Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες και οι περισσότεροι έχουν να κάνουν με τα λεφτά –που είναι ένα από τα θέματα για τα οποία γνωρίζω ελάχιστα-, αλλά πιστεύω ότι έχει γίνει όλο και πιο δύσκολο για τις ταινίες να βρουν ένα κοινό, καθώς έχουν γίνει πολύ ακριβές. Το διαφημιστικό κόστος έχει φτάσει σε τρελά επίπεδα. Μία ταινία πρέπει να βγάλει τόσα χρήματα και να φτάσει σε τόσο ευρύ κοινό που –πιστεύω- ότι αυτό διαλύει το περιεχόμενό τους. Συχνά αστειεύομαι ότι το κοινό του κινηματογράφου είναι αγόρια στην εφηβεία, αλλά ίσως τελικά να μην είναι και τόσο αστείο. Πιστεύω ότι οι ταινίες δεν αντηχούν πια τις απόψεις και τις ανησυχίες των ενηλίκων. Δεν υπάρχουν αρκετοί μεγαλύτεροι άνθρωποι που να πηγαίνουν στις ταινίες και έτσι να προκύπτει κέρδος για τις εταιρείες. Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι, αυτοί που ίσως ενδιαφέρονται για τις ιδέες, είναι χαρούμενοι να μένουν σπίτι βλέποντας σειρές στην μεγάλη οθόνη της τηλεόρασής τους ή στην οθόνη του κινητού τους και ενδιαφέρονται περισσότερο για τις προσωπικές ιστορίες. Νομίζω ότι είναι ένα πολύ διαφορετικό κοινό. Το Mad Men για παράδειγμα, μία σειρά που και εγώ παρακολουθούσα, δεν είχε αρχικά στις ΗΠΑ τόσο μεγάλο κοινό. Νομίζω μόνο ένα εκατομμύριο άτομα το έβλεπαν κάθε εβδομάδα που σε μία χώρα 400 εκατομμυρίων κατοίκων δεν είναι μεγάλος αριθμός. Αλλά προσπαθούσε να προσελκύσει ένα πιο σοφιστικέ κοινό από το να προσπαθεί να κόψει εκατομμύρια εισιτήρια. Πλέον τα κανάλια δεν επιδιώκουν να κάνουν μία σειρά που θα τη δουν 25 εκατομμύρια άτομα, είναι επιτυχία και δύο εκατομμύρια αν τη δουν. Υπάρχουν πάρα πολλά τηλεοπτικά κανάλια και τόσες πολλές σειρές, καλές σειρές. Δεν μπορείς να τα δεις όλα. Με ρωτούν αν έχω δει το Bloodline ή κάποια άλλη σειρά και τώρα έχουν αρχίσει να βλέπουν μια μικρή σειρά από τη Δανία. Είναι σπουδαίο. Πλέον μπορείς να δεις μια σειρά στο itunes και το Netflix και εξαιτίας του τρόπου που βλέπει κανείς μια σειρά έχει αλλάξει και ο τρόπος που γράφεται. Για μένα η αλλαγή είναι προς το καλύτερο.

• Μεγάλοι σκηνοθέτες αρχίζουν να κάνουν σειρές (όπως ο Γούντι Άλεν για παράδειγμα), ενώ ο Στίβεν Σόντερμπεργκ είπε ότι δεν πρόκειται να ξανακάνει σινεμά και ότι θα δουλεύει μόνο στην τηλεόραση.

Αυτό που κάνει ο Στίβεν Σόντερμπεργκ στο The Knick –δεν θέλω να το πω τηλεοπτικό σόου, είναι ένα σπουδαίο οπτικό δράμα. Τον ξέρω λίγο τον Στίβεν γιατί είμαστε στην ίδια επιτροπή στο Director’s Guild και νομίζω ότι το The Knick αντικατοπτρίζει περισσότερο τις ευαισθησίες του από τη Συμμορία των 11 για παράδειγμα ή μία από αυτές τις μεγάλες ταινίες που έκανε. Χαίρομαι πολύ που τον βλέπω να κάνει μια δουλειά σαν αυτή.

• Πιστεύετε ότι πολλοί στρέφονται στην τηλεόραση επειδή τα δίκτυα είναι διατεθειμένα να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα, εκεί που το σινεμά δεν το κάνει;

Φυσικά. Πιστεύω ότι το πρόβλημα με το σινεμά είναι ότι διακυβεύονται πάρα πολλά χρήματα. Όταν δίνεις διακόσια εκατομμύρια δολάρια για να κάνεις μία ταινία, αυτή η ταινία θα πρέπει να φτάσει σε πάρα πολύ κόσμο για να βγάλει 400 και 500 εκατομμύρια δολάρια. Δεν είναι πολλές οι ιστορίες που έχουν αυτή την ικανότητα. Αντιθέτως, υπάρχουν τηλεοπτικές σειρές για παράξενα πράγματα που έχουν γίνει μεγάλες επιτυχίες. Δεν ξέρω εάν θα διάβαζα ποτέ το Game of Thrones –αν και έχω ακούσει ότι τα βιβλία είναι πολύ καλά-, αλλά έχω δει όλα τα επεισόδια της σειράς και νομίζω ότι είναι φανταστική. Δεν υπάρχει καμία ταινία που να είναι τόσο καλή. Παράλληλα, η τηλεόραση χρησιμοποιεί κάτι που είχε πάντα την ικανότητα να κάνει: να αφηγηθεί μία ιστορία σε 10, 20 ή 30 ώρες και να μπορεί να κινηθεί με διαφορετικό ρυθμό και σε διαφορετικό βάθος, πράγμα που δεν μπορείς να κάνεις με μία ταινία δύο ωρών. Για παράδειγμα το House of Cards είναι μία σειρά που βλέπω και μου αρέσει. Μπορείς να αναπτύξεις τον κεντρικό χαρακτήρα σε τρεις σεζόν και να αισθανθείς απίστευτη ικανοποίηση από τον τρόπο που τον ερμηνεύει ο Κέβιν Σπέισι. Τον χαρακτήρα της Ρόμπιν Ράιτ τον είχαμε δει για 13 ώρες πριν «αποκτήσει τη δική του φωνή», πράγμα που έγινε στη δεύτερη σεζόν. Αυτό είναι συναρπαστικό. Οι ηθοποιοί δεν κάνουν τηλεόραση γιατί δεν βρίσκουν δουλειά, το κάνουν γιατί τους δίνεται η ευκαιρία να πάνε βαθύτερα στον χαρακτήρα τους από ότι θα μπορούσαν να πάνε σε μία ταινία.

• Και όμως, στο masterclass μού δώσατε την εντύπωση ότι θα προτιμούσατε να γυρίζετε ανεξάρτητες ταινίες από το να γυρίζετε τηλεοπτικές σειρές.

Οι ταινίες μου δεν κοστίζουν σχεδόν τίποτα και συνήθως βάζω τα δικά μου λεφτά, πράγμα που μου αρέσει γιατί αυτό σημαίνει ότι μπορώ να κάνω ό,τι θέλω. Δεν έχω βρει ακόμα μια τηλεοπτική σειρά όπου θα μπορούσα να κάνω ό,τι θέλω. Και σίγουρα δεν θα μπορούσα να κάνω μία μεγάλη κινηματογραφική παραγωγή, όπου εκεί είναι βέβαιο ότι δεν κάνεις ό,τι θέλεις, κανένας δεν κάνει ό,τι θέλει. Το να κάνεις μια μικρή, ανεξάρτητη ταινία είναι συναρπαστικό, γιατί μπορείς να προσλάβεις όποιον θέλεις, μπορείς να τη γυρίσεις όποτε θέλεις και μπορεί να είναι για όποιο θέμα θέλεις. Θα μου άρεσε βέβαια να αναλάβω μία μεγάλη σειρά, αλλά –ακόμα και αν μιλάμε για το True Detective που ήταν μόνο δέκα επεισόδια- είναι μεγάλη δέσμευση, ξοδεύεις πολύ χρόνο από τη ζωή σου. Ο Νικ Πιτσολάτο, σεναριογράφος του True Detective είναι ιδιοφυΐα, αλλά δεν νομίζω ότι έχει πολύ ζωή. Ξέρω άλλους showrunner και είναι εκεί 20 ώρες την ημέρα, δεν ξέρω πώς είναι η ζωή τους ή τι αντίκτυπο έχει αυτό στους γάμους τους. Εγώ δεν θα ήθελα, πάντως, να το κάνω.

• Δουλεύετε πάνω σε σενάρια και ιδέες άλλων. Πόση ελευθερία μπορείτε να έχετε και σε περίπτωση που δεν σας αρέσει ένα σενάριο τι κάνετε;

Εάν δεν σου αρέσει το σενάριο, πρέπει να βρεις έναν τρόπο να σου αρέσει. Μπορείς να είσαι επικριτικός και να προσπαθήσεις να το αλλάξεις, αλλά θα είσαι κόντρα στο ρεύμα. Σχεδόν μπορώ να σου εγγυηθώ ότι δεν θα σε προσλάβουν ξανά και ούτε εσύ, ούτε ο showrunner θα κερδίσετε αυτό που θέλετε. Νομίζω ότι πρέπει να προσπαθήσεις σκληρά να κάνεις με αυτό το σενάριο το καλύτερο που μπορείς. Είναι απογοητευτικό να πρέπει να γυρίσεις ένα σενάριο που δεν είναι καλό, σε αντίθεση με ένα καλογραμμένο σενάριο. Δεν έχω βρει την απάντηση τι κάνεις όταν το σενάριο δεν είναι καλό. Αυτό που κάνεις είναι το καλύτερο που μπορείς, αν και ξέρεις ότι θα σε κατηγορήσουν και για το κακό σενάριο. Αυτό που κάνω εγώ είναι να πάω στους σεναριογράφους και να τους δώσω ιδέες για το πώς μπορεί να γίνει καλύτερο. Μερικές φορές αυτό το εκτιμούν, μερικές φορές όχι. Τις περισσότερες φορές κάνω αυτό που μπορώ οπτικά και με τους ηθοποιούς.

• Ποια από τις δικές σας δουλειές είναι η αγαπημένη σας και ποια η καλύτερή σας;

Από τις ταινίες μου, οι δύο καλύτερες είναι το Heartbreakers, είναι ιδιαίτερη ταινία. Ο γιος μου πιστεύει ότι το Manhood είναι η καλύτερη μου ταινία και επειδή αφορά την αδελφή μου είναι αυτή που έχει μεγάλη σημασία για μένα. Όμως, πέρασα καλύτερα στο Berkeley, επειδή σε αυτό πρωταγωνιστούσε ο γιος μου και μου άρεσε πολύ η σχέση που αναπτύξαμε.

• Και από τις σειρές;

Μου άρεσε πολύ το Prison Break, ήταν κοντά στην αισθητική μου. Η σειρά ήταν βέβαια του Πολ Σέρινγκ, αλλά το γύρισα με έναν τρόπο που με ικανοποίησε. Όταν ανέλαβα, οι παραγωγοί και οι σεναριογράφοι δεν ήξεραν ακριβώς ποιο θέλουν να είναι το look της σειράς και βοήθησα στο να διαμορφωθεί αυτό. Το Lost ήταν δύσκολο για μένα γιατί με τρόμαζε λιγάκι. Δεν ήταν δικό μου το σόου και ήθελα να κάνω καλή δουλειά για τους showrunner και επειδή ο παραγωγός ήταν παλιός μου φίλος. Έτσι, δεν το διασκέδασα όσο θα ήθελα, αλλά λάτρεψα τους ηθοποιούς. Λάτρεψα την Εβάντζελιν Λίλι, και οι άλλοι συντελεστές είναι ακόμα φίλοι μου.

• Πώς αποφασίσετε να ασχοληθείτε με τη διδασκαλία;

Αν κάνεις για αρκετό καιρό μια δουλειά, σκέφτεσαι ότι μπορείς να βοηθήσεις κάποιους ανθρώπους. Κάποιος μου ζήτησε πριν πολύ καιρό να διδάξω και μου άρεσε γιατί μου αρέσει να μιλάω. Το 2008, στη μεγάλη απεργία των σεναριογράφων, σκέφτηκα ότι δεν ξέρω τι να κάνω. Τότε σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να αρχίσω να διδάσκω. Ζήτησα συμβουλές από φίλους μου δασκάλους και με τα χρόνια αισθάνομαι ότι γίνομαι καλύτερος δάσκαλος.

Η Βαρβάρα Δούκα για το Pitching Lab

Η υπεύθυνη συντονίστρια του Pitching Lab του Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Ταινιών της Δράμας μιλά στο in.gr για την πρόσκληση στον Μπόμπι Ροθ και τα επόμενα σχέδια του Pitching Lab.

«Ο Μπόμπι ασχολήθηκε με πέντε επιλεγμένα πρότζεκτ που είχαν διακριθεί στο Pitching Lab, με τους σκηνοθέτες, τους έδωσαν συμβουλές πώς να σκέφτονται τα σχέδιά τους για να έχουν απήχηση στο κοινό. Είναι πολύ καλός εκπαιδευτής.

» Το Pitching Lab είναι μία εκπαιδευτική πλατφόρμα που έχει ως στόχο να δημιουργηθούν καλύτερα σχέδια ταινιών και καλύτερες ταινίες και να βρουν τρόπους οι κινηματογραφιστές να εκφράσουν την ιδέα τους σε περισσότερο κοινό και στη διεθνή αγορά.

» Επόμενος στόχος; Θα θέλαμε να δημιουργηθεί ένα εργαστήριο ανάπτυξης. Να μάθουμε να δουλεύουμε και να ξαναδουλεύουμε τις ιδέες. Να μην σκεφτόμαστε ότι επειδή έχουμε μια ωραία ιδέα, με ωραίες σκηνές, έχουμε τελειώσει, αλλά να δουλεύουμε πάνω σε αυτό και να έχουμε feedback. Οι Έλληνες κινηματογραφιστές δεν δέχονται εύκολα να αλλάζουν τις ιδέες τους, αλλά πρέπει να το μάθουν εάν θέλουν να βγουν έξω από τα σύνορα».

Αγγελική Στελλάκη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ