Αφιέρωμα στον σέρβο σκηνοθέτη Ζέλιμιρ Ζίλνικ από το 55ο ΦΚΘ

Ένα αφιέρωμα στον σέρβο κινηματογραφιστή Ζέλιμιρ Ζίλνικ πραγματοποιεί το 55ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ο σκηνοθέτης θα βρεθεί στην πόλη για να παρουσιάσει τις ταινίες του στο κοινό.

Όπως αναφέρει το Φεστιβάλ, το σινεμά του Ζέλιμιρ Ζίλνικ εξερευνά την ανθρώπινη κατάσταση, με ταινίες που εστιάζουν στο απόκληρο στοιχείο, στις πιο ευαίσθητες ομάδες, σε όσους δεν έχουν φωνή ή τους την στερούν βίαια. Ανήκει στους πρωτοπόρους του δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ, με επιρροές που εκτείνονται από τους Ζαν Ρους και Κρις Μαρκέρ, μέχρι τον Γκλάουμπερ Ρόσα και τον Βιτόριο ντε Σίκα.

«Οι θεατές θα έχουν μια σπάνια ευκαιρία να γνωρίσουν το έργο ενός τολμηρού δημιουργού που δε δίστασε ποτέ να πάει ενάντια στο κατεστημένο, όποιο πρόσωπο κι αν είχε» αναφέρει το Φεστιβάλ.

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει έξι μεγάλου μήκους και επτά μικρού μήκους ταινίες που παρουσιάζουν τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές στην πορεία του σκηνοθέτη.

Γεννημένος το 1942, σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Νις της Σερβίας, ο Ζίλνικ στράφηκε πολύ νωρίς στον κινηματογράφο και σε νεαρή ηλικία συνεργάστηκε με τον Ντούσαν Μακαβέγιεφ στην ταινία Love Affair or the Case of the Missing Switchboard Operator. Το 1969 απέσπασε τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου για το ντεμπούτο του Πρώιμα έργα, ταινία ορόσημο του γιουγκοσλάβικου Μαύρου Κύματος, εμπνευσμένη από τα γραπτά του Καρλ Μαρξ. Παραδόξως, το βραβείο δεν του έφερε καταξίωση, αντίθετα, δημιούργησε τέτοια διαμάχη που οδήγησε στην αποπομπή των ανεξάρτητων ταινιών της περιόδου από το καθεστώς, ενώ ο ίδιος κατέφυγε στη Γερμανία.

Επέστρεψε στην Γιουγκοσλαβία στα τέλη του ’70, ακολουθώντας με τον φακό του τις δραματικές πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές, εστιάζοντας όλο και περισσότερο στις εμπειρίες των προσφύγων και των μεταναστών στην Ευρώπη. Η ταινία του Έτσι δενότανε το ατσάλι (1988), με οδηγό έναν μεταλλουργό που ονειρεύεται μια καλύτερη ζωή, αποτελεί δείγμα καυστικής κωμωδίας και ταυτόχρονα ένα αιχμηρό σχόλιο πάνω στην κατάρρευση του σοσιαλισμού.

Το 1995 υπογράφει το Πισινός από μάρμαρο (βραβείο Teddy στο Φεστιβάλ Βερολίνου), μια κριτική πάνω στην προπαγάνδα του πολέμου και τα πατριαρχικά χαρακτηριστικά του συστήματος, η οποία μιλά ανοιχτά για θέματα σεξουαλικής ταυτότητας σε μια φοβισμένη και συντηρητική κοινωνία.

Στο δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ Ευρώπη φρούριο (2000), ασκεί έντονη κριτική στη μεταναστευτική πολιτική της Ευρώπης, ενώ με την τριλογία του με ήρωα τον Κένεντι, γινόμαστε μάρτυρες των επιδράσεων της πολιτικής αυτής απέναντι στους Ρομά.

Όπως αναφέρει το Φεστιβάλ, το σινεμά του Ζίλνικ, διαθέτει έναν ωμό ρεαλισμό και την ίδια στιγμή τη θαρραλέα ματιά ενός auteur που μετουσιώνει το κινηματογραφικό του έργο, σε δράση, διαμαρτυρία, αγώνα, συναίσθημα.

Ματιές στα Βαλκάνια

Οικογένεια, βία, απώλεια, νεότητα, τραύματα του παρελθόντος και κοινωνίες που κρέμονται από μια λεπτή αβέβαιη κλωστή βρίσκονται αυτή τη χρονιά στο μικροσκόπιο των βαλκάνιων δημιουργών. Το βαλκανικό σινεμά τροφοδοτεί φέτος έναν διάλογο που εκτείνεται από το άτομο για να φτάσει στο σύνολο. Και αντίστροφα. Πώς το άτομο ενσωματώνεται στο σύνολο; Πώς μια κοινωνία είναι δεκτική στην ατομικότητα; Ή τη διαφορετικότητα;

Και πώς σβήνει η ελπίδα μπροστά στην κοινωνική και την οικονομική κατάρρευση; Σκηνοθέτες νέοι και καταξιωμένοι υπογράφουν φέτος τις ταινίες του βαλκανικού προγράμματος, ανάμεσά τους και οι πολυβραβευμένοι Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν, Κορνέλιου Πορουμπόιου και Κουτλούγ Αταμάν.

Η βραβευμένη με Χρυσό Φοίνικα Χειμερία Νάρκη του τούρκου σκηνοθέτη Νούρι Μπίλγκε Τσεϊλάν θα προβληθεί στην Θεσσαλονίκη. Ο συμπατριώτης του Κουτλούγκ Αταμάν στην ταινία Ο αμνός απεικονίζει τη ζωή σε μία φτωχή περιοχή της Τουρκίας.

Στο τμήμα θα προβληθεί η ταινία του ρουμάνου Κορνέλιου Πορομπόιου, Το δεύτερο παιχνίδι για έναν αγώνα ποδοσφαίρου, αλλά και σχόλιο στην κοινωνική και πολιτική διαφθορά στη χώρα του.

Από τη Σερβία έρχεται η ταινία Βάρβαροι (ειδική μνεία στο Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι) του Ιβάν Ικίτς, ένα δράμα ενηλικίωσης με φόντο τα γεγονότα της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας του Κοσόβου.

Η ταινία της ελβετίδας δημιουργού -με ρίζες από την Κροατία- Αντρέα Στάκα, Ίαση – Η ζωή μιας άλλης αποτελεί ένα θρίλερ φαντασμάτων και απώλειας.

Στο τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια θα προβληθούν επίσης οι ταινίες: Τρία παράθυρα και ένας απαγχονισμός από το Κόσοβο, Ο θεριστής από την Κροατία, Αυτοί είναι οι κανόνες από την Κροατία, το Βικτόρια από τη Βουλγαρία, Σίβας από την Τουρκία, Όπερ έδει δείξαι από την Ρουμανία.

Παράλληλα, θα προβληθούν μικρού μήκους βαλκανικές ταινίες.

Το Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί από τις 31 Οκτωβρίου έως τις 9 Νοεμβρίου.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ