Ο Γ.Αυγερόπουλος μιλά για το «Χαμένο Σήμα της Δημοκρατίας»

Λίγους μόλις μήνες μετά το ξαφνικό κλείσιμο της ΕΡΤ, ο δημοσιογράφος Γιώργος Αυγερόπουλος παρουσιάζει στις αίθουσες το ντοκιμαντέρ «Το Χαμένο Σήμα της Δημοκρατίας». Οι πρώτες εικόνες από το ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής, οι σφοδρές αντιδράσεις, η κυβερνητική κρίση είναι μερικά από τα θέματα που παρουσιάζει ο δημοσιογράφος στο ντοκιμαντέρ του. Παράλληλα, μιλά και με κάποιους από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας.

«Για μένα το κλείσιμο της ΕΡΤ είναι η πιο κραυγαλέα απόδειξη ότι η Δημοκρατία πεθαίνει στη χώρα που γεννήθηκε» λέει ο σκηνοθέτης σε συνέντευξή του στο in.gr.

Ο Γ.Αυγερόπουλος μας μιλά και για το επόμενο ντοκιμαντέρ που ετοιμάζει, μια διεθνή συμπαραγωγή με θέμα την οικονομική κρίση, ένα πρότζεκτ που μετρά ήδη τέσσερα χρόνια γυρισμάτων.

• Στο ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται εικόνες από το ραδιομέγαρο της ΕΡΤ πριν ακόμα ανακοινωθεί το κλείσιμό της. Πώς προέκυψε η απόφαση να γυριστεί ένα ντοκιμαντέρ για την ΕΡΤ, δεδομένου ότι το κλείσιμο ανακοινώθηκε τόσο ξαφνικά;

Στις 15:00 η ώρα το μεσημέρι εκείνης της μέρας έφτασε στα αυτιά μου μια έντονη φημολογία ότι κάτι σοβαρό θα γίνει με την ΕΡΤ. Ακουγόταν ακόμα και ότι θα κλείσει, κάτι που δεν χωρούσε στο δικό μου το μυαλό, γιατί για μένα και για πάρα πολλούς Έλληνες, η ΕΡΤ ήταν πάντα εκεί. Δεν περίμενα. Πήρα την κάμερα και ανέβηκα στην Αγία Παρασκευή. Στο προαύλιο υπήρχε μια ένταση, περίμεναν να ακούσουν τις ανακοινώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου. Πήγα στο control room. Κάποια στιγμή ένας εργαζόμενος μας είπε να βγούμε όλοι έξω γιατί υπήρχε πολύς κόσμος. Πήγα να φύγω και εγώ και με κράτησαν. Και μαζί με τους ανθρώπους του control room, της ΕΡΤ και τους εκατομμύρια Έλληνες, άκουσα τις απίστευτα κυνικές δηλώσεις του Σίμου Κεδίκογλου εκείνη τη μέρα. Εκείνη τη στιγμή δεν υπήρχε σκέψη να γίνει ένα ξεχωριστό ντοκιμαντέρ. Το υλικό προοριζόταν για το Αγορά, ένα ντοκιμαντέρ σχετικά με την κρίση που ετοιμάζω τα τελευταία 4 χρόνια. Για μένα το κλείσιμο της ΕΡΤ είναι από τις πιο κρίσιμες και συμβολικές στιγμές της ελληνικής κρίσης. Μετά από όσα έγιναν στη συνέχεια, μετά την διεθνή κατακραυγή, την εγχώρια κατακραυγή, την κυβερνητική κρίση έκρινα ότι αυτό θα έπρεπε να είναι ένα ξεχωριστό πρότζεκτ. Γιατί θεωρώ ότι τίθεται βαθύ ζήτημα Δημοκρατίας.

• Την άποψη αυτή την εκφράζετε και με τον τίτλο του ντοκιμαντέρ, Το Χαμένο Σήμα της Δημοκρατίας. Τελικά, τι συμβολίζει για σας το «μαύρο» στη δημόσια τηλεόραση;

Για μένα είναι η πιο κραυγαλέα απόδειξη ότι η Δημοκρατία πεθαίνει στη χώρα που γεννήθηκε. Είναι το πρώτο θύμα της κρίσης και η ενημέρωση το δεύτερο.

• Ποιο ήταν το κλίμα που επικρατούσε στο ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής την ημέρα που ανακοινώθηκε το κλείσιμο της ΕΡΤ -αλλά και τις επόμενες;

Ανάμεικτα συναισθήματα, οργή. Ήταν συγκινητική η παρουσία του κόσμου. Προξενούσε έκπληξη το γεγονός ότι έβλεπες ετερόκλητα στοιχεία. Αυτό που με συγκίνησε πιο πολύ είναι ότι κατάλαβα ότι ο κόσμος έχει ένα κριτήριο. Μπορεί να διαχωρίσει τις παθογένειες ενός συγκεκριμένου φορέα από το δημόσιο αγαθό της ενημέρωσης. Όλοι κάναμε κριτική στην ΕΡΤ και καλά κάναμε γιατί ήταν δημόσια τηλεόραση, έπρεπε να λειτουργεί σωστά. Ωστόσο, η ΕΡΤ είχε τις παθογένειες του δημόσιου τομέα. Για αυτές φταίνε οι κυβερνήσεις που πέρασαν τα τελευταία 30 χρόνια, οι οποίες θεωρούσαν την ΕΡΤ τσιφλίκι τους και τόπο όπου κάθε πολιτικός μπορούσε να εκπληρώνει τις προεκλογικές του χάρες. Αλλά η ΕΡΤ είχε και καλά στοιχεία.

• Πώς σας φάνηκε η προσπάθεια αυτοδιαχείρισης της ΕΡΤ;

Η προσπάθεια αυτή συνεχίζεται με την ΕΤ3, η οποία συνεχίζει να εκπέμπει αναλογικά και μέσω του Internet. Είναι το μεγαλύτερο πείραμα αυτοδιαχείρισης που συμβαίνει σε τέτοια κλίμακα, ίσως και σε ολόκληρο τον κόσμο. Το έχω δει ξανά στην Οαχάκα στο Μεξικό, σε μικρότερη κλίμακα, με γυναίκες ιθαγενείς που άφησαν τις κουζίνες τους και πήραν τις κάμερες και τα μικρόφωνα, μέχρι που παραστρατιωτικοί με όπλα τις σταμάτησαν. Το πείραμα της αυτοδιαχείρισης που γίνεται αυτή τη στιγμή με την ΕΤ3 είναι εντυπωσιακό.

• Αποφασίσατε να κυκλοφορήσει το ντοκιμαντέρ πριν ακόμα λήξει η υπόθεση της δημόσιας τηλεόρασης, με το ντοκιμαντέρ να βγαίνει στις αίθουσες πριν την έναρξη λειτουργίας της ΝΕΡΙΤ. Τι θέλατε να πετύχετε με αυτή την αμεσότητα στην προβολή του ντοκιμαντέρ;

Για μένα το ζήτημα έχει λήξει. Ο τρόπος με τον οποίο έκλεισε ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Ελλάδας είναι ιστορικός. Άρα δεν είχα κανέναν ενδοιασμό για το πότε θα κυκλοφορήσει το ντοκιμαντέρ. Καλύπτει μια περίοδο πέντε μηνών και τελειώνει με τα ΜΑΤ να μπαίνουν στην Αγία Παρασκευή και με την εικόνα με τις χειροπέδες στην πύλη της ΕΡΤ, μια εικόνα απίστευτα συμβολική. Πολλοί μου είπαν ότι λέω γνωστά πράγματα. Ναι, γνωστά πράγματα λέω, αλλά πάντα λέω γνωστά πράγματα. Η ταινία φτιάχτηκε για να ενημερώσει περισσότερο τον ξένο θεατή και να αποτελέσει κιβωτό μνήμης για τον Έλληνα. Αυτή η ταινία θα έχει αξία εδώ μετά από δέκα χρόνια. Στο εξωτερικό θα παρουσιαστεί ή έχει ήδη παρουσιαστεί σε 20 χώρες. Οι ξένοι θεατές μένουν με το στόμα ανοιχτό. Αυτό που τους σοκάρει περισσότερο είναι ότι σκέφτονται ότι εάν αυτό έγινε σε μια χώρα του ευρωπαϊκού Νότου, τότε μπορεί να έρθει και στην αυλή τους.

• Μια από τις «παράπλευρες» απώλειες της ΕΡΤ είναι η παραγωγή ντοκιμαντέρ και ταινιών μυθοπλασίας, καθώς οι κινηματογραφιστές αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα, κυρίως οικονομικά. Εκτιμάτε ότι ο νέος δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας θα λειτουργήσει υπέρ της στήριξης του πολιτισμού γενικότερα και του κινηματογράφου ειδικότερα;

Αυτό που συνέβη το καλοκαίρι ήταν μια καταστροφή σχεδόν ολόκληρου του οπτικοακουστικού τομέα στην Ελλάδα. Πάγωσε σχεδόν ολόκληρη η παραγωγή. Θέλω να πιστεύω ότι ο νέος ραδιοτηλεοπτικός φορέας θα σκύψει πάνω στο πρόβλημα των παραγωγών. Ποτέ δεν ισχυρίστηκα ότι η κυβέρνηση δεν έπρεπε να κλείσει την ΕΡΤ. Ας το έκανε, αλλά να είχε το νέο σχήμα έτοιμο, μελετημένο, με τα οργανογράμματά του, ώστε να συνεχίσει η δημόσια τηλεόραση να λειτουργεί αδιάλειπτα.

• Αυτή τη στιγμή ετοιμάζετε ένα ντοκιμαντέρ για την κρίση στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα ζήτημα τεράστιο. Πού αρχίζει και πού τελειώνει ένα ντοκιμαντέρ για την κρίση;

Πολύ ωραία ερώτηση. Η Αγορά, όπως θα λέγεται, είναι μια διεθνής συμπαραγωγή της δημόσιας γερμανικής, βελγικής, σουηδικής τηλεόρασης και του Al Jazeera. Εδώ και τέσσερα χρόνια παρακολουθούμε ζωές ανθρώπων από όλες τις κοινωνικές τάξεις. Παρακολουθούμε πώς επηρεάζονται από την κρίση. Σε αυτή τη μακρόχρονη παρατήρηση μπορείς να δεις τους ανθρώπους να δρουν, να αντιδρούν, να γερνούν, να υποφέρουν, να μην υποφέρουν, να καλυτερεύει ή να χειροτερεύει η ζωή τους. Καταγράφεις τη ζωή τους. Αυτός είναι ο βασικός κορμός. Παράλληλα, παρακολουθούμε το τι συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες. Συμμετέχει η ελληνική πολιτική σκηνή και πολλά πρόσωπα από τη διεθνή σκηνή (πχ. Γιούνκερ, Τρισέ). Επίσης, το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί την άνοδο του φασισμού, αλλά και την άνοδο των κινημάτων αλληλεγγύης. Το ερώτημά σου παραμένει αναπάντητο ως προς το σκέλος «Και πώς τελειώνει;» Δεν ξέρω να στην απαντήσω. Το ίδιο ακριβώς λέω στους ανθρώπους που επενδύουν στο πρότζεκτ. Ενδεχομένως οι εκλογές του Μαΐου να είναι ένα βαρόμετρο που θα μας δείξει το τι θα γίνει ή (αυτό να γίνει με τις ) εθνικές εκλογές. Είναι σίγουρα από τα πιο δύσκολα πρότζεκτ που έχω κάνει. Πιστεύω ότι θα βγει καλό, αρκεί να καταφέρω να δαμάσω το υλικό.

* Το ντοκιμαντέρ «Το Χαμένο Σήμα της Δημοκρατίας» προβάλλεται ήδη στις αίθουσες.

Αγγελική Στελλάκη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ