Η αρχαία Ολυμπία «ταξιδεύει» στο Βερολίνο

Το κοινό του Βερολίνου υποδέχεται η έκθεση «Ολυμπία: Μύθος, λατρεία, αγώνες» που είναι αφιερωμένη στο ιερό της Ολυμπίας, στην τοπική λατρεία και στους αθλητικούς αγώνες που αποτέλεσαν την έμπνευση για τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Σε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα εκθέσεων της γερμανικής πρωτεύουσας, ο επισκέπτης θα γνωρίσει τη θέση και τον ρόλο της Ολυμπίας στην πολιτική και πνευματική ζωή της αρχαίας Ελλάδας, θα παρακολουθήσει τη γέννηση και την καθιέρωση των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά θα έρθει και σε επαφή με το έργο των αρχαιολόγων που εδώ και δεκαετίες αφιερώνονται στην αναζήτηση απαντήσεων για τον πολιτισμό και τις αξίες που στάθηκαν αφετηρία για τον σημερινό κόσμο.

Περισσότερα από 1000 αντικείμενα, 564 εκθέματα από την Ελλάδα – πολλά εκ των οποίων ανασύρθηκαν στις πιο πρόσφατες ανασκαφές και εκτίθενται για πρώτη φορά -, συνεργασία πάνω από δέκα ευρωπαϊκών μουσείων, μεταφορά σημαντικών εκθεμάτων, συνθέτουν, μαζί με τη μοντέρνα προσέγγιση των αρχιτεκτόνων που επιμελήθηκαν την παρουσίαση, ένα ισχυρό – και πολύ ελληνικό – στίγμα στο σημερινό Βερολίνο.

«Πρόκειται για μια ανεκτίμητης αξίας πολιτιστική γέφυρα μεταξύ των δύο χωρών» δηλώνει ο Ελευθέριος Οικονόμου, επικεφαλής του παραρτήματος Βερολίνου του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού και εμπνευστής της έκθεσης, στον οποίο ανήκει και η πρώτη, φιλόδοξη, ιδέα για την έκθεση, από το 2009.

Ο ίδιος δηλώνει μάλιστα πεπεισμένος ότι σε μια εποχή τόσο δύσκολη για το προφίλ της Ελλάδας στο εξωτερικό, «μόνο μέσω του πολιτισμού μπορούμε να επιστρέψουμε στην προ κρίσης εικόνα». Τα οικονομικά, όπως λέει χαρακτηριστικά, «έχουν διευθετηθεί με τα μνημόνια».

Υπολογίζεται ότι περίπου 150.000 επισκέπτες θα δουν την Έκθεση στο Βερολίνο ως τις 7 Ιανουαρίου του 2013.

Κεντρικό σημείο της έκθεσης αποτελεί το Αρχαίο Ιερό της Ολυμπίας, που κατασκευάστηκε περί το 1000 π.Χ. προς τιμήν του θεού Διός και γνώρισε άνθηση για περισσότερα από 1500 χρόνια.

Χιλιάδες αναθηματικά αγάλματα δωρίζονταν από τους προσκυνητές της εποχής προς τιμήν του μέγιστου θεού του ελληνικού πανθέου.

Στην έκθεση παρουσιάζεται επιλογή από τις σημαντικές αυτές ανακαλύψεις των πιο πρόσφατων ανασκαφών στην περιοχή, ενώ το επιβλητικότερο, και ίσως το πιο συγκινητικό σημείο, δεν είναι άλλο από την αναπαραγωγή των δύο αετωμάτων του ναού του Διός, μήκους 30 μέτρων το καθένα, τα οποία εκτίθενται στο εντυπωσιακό υαλοσκεπές αίθριο του Martin-Gropius-Bau.

Ο άξονας συμπληρώνεται από τη λατρεία του σώματος του αθλητή και κυρίως του νικητή των Αγώνων, οι οποίοι εντάχθηκαν πολύ γρήγορα στη λατρεία του θεού.

Οι ανδριάντες των νικητών, όπου το ανδρικό αθλητικό σώμα αποθεώνεται, αποτελούσαν ακόμη και σημείο ανταγωνισμού μεταξύ των ελληνικών πόλεων της αρχαιότητας. Η αναπαράσταση όμως του Ολυμπιονίκη έμελλε να αποκτήσει κεφαλαιώδη σημασία στην εξέλιξη της ιδέας του ανθρώπου.

Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια και του Ομοσπονδιακού Προέδρου της Γερμανίας Γιοάχιμ Γκάουκ, πραγματοποιείται χάρη στην επιδότηση του Πολιτιστικού Ταμείου Πρωτεύουσας (Hauptsadtkutlurfonds) Deutscher Sparkasse und Giroverband και υποστηρίζεται οικονομικά από το Κοινωφελές Ίδρυμα Ι. Σ. Λάτση και το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη.

Για τη διοργάνωση συνεργάστηκαν οι εξής φορείς: Martin-Gropius-Bau, Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού/Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (Παράρτημα Βερολίνου), το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και η Συλλογή Αρχαιοτήτων Κρατικών Μουσείων Βερολίνου, ενώ για τη συγκέντρωση των εκθεμάτων συνεργάστηκαν μεταξύ άλλων τα Μουσεία Αρχαίας Ολυμπίας, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Νομισματικό Μουσείο, τα Μουσεία του Βατικανού, το Λούβρο, συλλογές από το Βερολίνο, την Δρέσδη, την Βόννη, το Μάιντς κ.α.

Η μουσειολογική πρόταση εκπονήθηκε από τους αρχαιολόγους καθηγητές Χανς-Γιοάχιμ Γκέρκε και Βολφ-Ντίτερ Χαϊλμάγιερ.

Την επιμέλεια του επιστημονικού καταλόγου της Έκθεσης είχαν, εκτός από τους δύο Γερμανούς αρχιτέκτονες, ο Νικόλαος Κάλτσας, η Γεωργία Χατζή και η Σούζανε Μπόχερ.

Τα λήμματα του καταλόγου που αφορούν έργα από ελληνικά μουσεία έχουν συνταχθεί από αρχαιολόγους της Ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, ενώ πολλά από τα εισαγωγικά κείμενα των ενοτήτων του καταλόγου έχουν συγγραφεί τόσο από αρχαιολόγους της ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας όσο και από καθηγητές ελληνικών πανεπιστημίων.

Τα εκθέματα συνοδεύονται από κείμενα στα ελληνικά, τα αγγλικά και τα γερμανικά, ενώ με ιδιαίτερα δημιουργικό εικαστικά τρόπο παρουσιάζονται τα σχετικά κείμενα του Παυσανία.

Τον Μάρτιο του 2013 η έκθεση θα μεταφερθεί στο Ολυμπιακό Μουσείο του Κατάρ, στη Ντόχα, όπου θα προστεθεί η αναφορά στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τελευταίος της σταθμός θα είναι η Αθήνα, στο δεύτερο εξάμηνο του 2013.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη παρουσία του αναπληρωτή υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Κώστα Τζαβάρα.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,ΑΠΕ-ΜΠΕ