Γ.Γεωργόπουλος και Ζ.Μαυροειδής μιλούν για την «ατέλειωτη» περιπέτεια του να κάνεις σινεμά

Ο Γιώργος και ο Ζαχαρίας είναι δύο νέοι κινηματογραφιστές. Το να σκεφτούν, να γυρίσουν και να προβάλλουν τις ταινίες τους –το Tungsten και τον Ξεναγό, αντίστοιχα- αποδείχθηκε μια πολύ μεγάλη περιπέτεια. «Το να προβληθεί η ταινία με αξιοπρεπείς όρους είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει μια ανεξάρτητη παραγωγή» λέει ο Ζαχαρίας Μαυροειδής, ενώ ο Γιώργος Γεωργόπουλος τονίζει ότι «από την αρχή μέχρι το τέλος ήταν δύσκολα».

Σε αυτή τη δυσκολία, αποφάσισαν να στηριχτούν στις δικές τους δυνάμεις τους και ο ένας στον άλλο και να προβάλλουν σε κοινή διανομή τις ταινίες τους (οι οποίες θα παίζονται από αυτή την εβδομάδα στο Αστορ και τον Μικρόκοσμο).

Στο επίκαιρο Tungsten της οικονομικής κρίσης, δύο έφηβοι, ένας ελεγκτής εισιτηρίων, ένας μετανιωμένος άνδρας ψάχνουν να διορθώσουν τα λάθη τους και έρχονται σε σύγκρουση με τους εαυτούς τους και τους γύρω τους, την ώρα που η Αθήνα «υποφέρει» από γενικό μπλακ-άουτ.

Από την άλλη, ο Ξεναγός είναι μια χαριτωμένη αθηναϊκή κομεντί, στην οποία ένας Θεσσαλονικιός ξεναγός αρχιτεκτόνων, κατεβαίνει στην Αθήνα, αναθεωρώντας την προσωπική του πορεία και διαδρομή.

Και μπορεί οι δύο ταινίες να διαφέρουν πολύ σε ύφος και στυλ, ωστόσο οι δύο σκηνοθέτες βρήκαν πολλά που τους ενώνουν…

• Το Tungsten είναι πιο σκοτεινό, απαισιόδοξο, ενώ ο Ξεναγός είναι πιο ανάλαφρος και χαρούμενος. Αν και διαφορετικού ύφους, αποφασίσατε να προβάλλετε μαζί τις ταινίες σας. Τι είναι αυτό που τις συνδέει;

Γιώργος Γεωργόπουλος: Αυτό που ουσιαστικά τις ενώνει είναι η πόλη και το πώς έχει χρησιμοποιηθεί το περιβάλλον ως αντανάκλαση αυτού που συμβαίνει στους ήρωές μας. Το περιβάλλον αυτό είναι η Αθήνα με τις διαφορετικές όψεις της.
Ζαχαρίας Μαυροειδής: Είναι σαν να έχουμε τον ίδιο ηθοποιό που στη μία ταινία παίζει πολύ δραματικό και στην άλλη πολύ κωμικό ρόλο. Και στις δύο, όμως, ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός. Οι ταινίες συνδέονται και στο πώς έγιναν: χωρίς λεφτά, με βοήθεια από άλλους, είναι και οι δύο πρώτες μεγάλου μήκους…

• Πώς θα χαρακτηρίζατε με τρεις λέξεις την Αθήνα;

Γ.Γ.: Εγώ με δύο θα τη χαρακτήριζα χαοτική και γοητευτική συνάμα.
Ζ.Μ.: Το συνάμα είναι η τρίτη;
Γ.Γ.: Ναι. Την οποία μπορείς να χρησιμοποιήσεις και εσύ αν θέλεις (γέλια)
Ζ.Μ.: Εγώ θα έλεγα ότι είναι μια πόλη με αντιφάσεις και ανεξάντλητη.
Γ.Γ.: Συνάμα (γέλια).

• Θα μου δώσετε μερικές οδηγίες επιβίωσης στην Αθήνα;

Γ.Γ.: Δύσκολο. Από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις. Η Αθήνα, πάντως, πέραν όλων των προβλημάτων που έχει, της χαοτικότητας, των αντιφάσεων, σε μερικά πράγματα υπερτερεί σε σχέση με άλλες πόλεις. Είναι λιγότερο επικίνδυνη, νομίζω. Σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες υπάρχουν περιοχές που απλά δεν περνάς. Αυτό στην Αθήνα δεν υπάρχει. Σε αυτό το επίπεδο η επιβίωση είναι σχετικά εύκολη. Μπορεί να δυσκολεύει σιγά σιγά, αλλά είναι καλύτερα τα πράγματα. Στα υπόλοιπα ζητήματα: οικονομικά, δημιουργικά, επαγγελματικά, αν είχα τις οδηγίες θα τις είχα χρησιμοποιήσει πρώτος. Αλλά δεν τις έχω.
Ζ.Μ.: Εγώ πιστεύω ότι αυτό έχει να κάνει και με την καθημερινότητα του καθενός. Εάν για παράδειγμα κάνεις μια συγκεκριμένη διαδρομή κάθε μέρα, αυτό είναι πολύ διαφορετικό από το να είσαι ελεύθερος επαγγελματίας και να μπορείς να εργάζεσαι και από το σπίτι. Νομίζω, δηλαδή, ότι οι μεταφορές, το πώς μετακινείται κανείς, είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Το ποδήλατο σε συνδυασμό με μετρό είναι μια καλή λύση. Η Αθήνα είναι μια πόλη όπου συμβαίνουν πολλά πράγματα. Χρειάζεται χρόνο και φαντασία για να εμπλουτίσεις την καθημερινότητα σου. Χρειάζεται ψάξιμο η Αθήνα.

• Μπορείτε να μας εξιστορήσετε τις «περιπέτειές» σας ως νέοι κινηματογραφιστές;

Z.M.: Πόση ώρα έχεις; Και χαρτομάντιλα, επίσης;
Γ.Γ.: Όχι απλά ενός νέου δημιουργού, αλλά ενός νέου δημιουργού που προσπαθεί να κάνει την ταινία του χωρίς χρήματα και οικονομική υποστήριξη. Από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις; Όλα. Από την αρχή μέχρι το τέλος είναι δύσκολα. Από την πρώτη σου επαφή για να βρεις ηθοποιούς, συνεργείο, εξοπλισμό, μέχρι τη διανομή, όλα είναι μια ατελείωτη περιπέτεια. Αυτό που χρειάζεται να έχεις, είναι ανθρώπους που να πιστεύουν σε αυτό που κάνεις. Να το νιώσουν λίγο δικό τους και οι ηθοποιοί και το συνεργείο. Όταν ξεκινάς δεν πας με την ιδέα «η ταινία του Γιώργου Γεωργόπουλου» ή «η ταινία του Ζαχαρία Μαυροειδή», αλλά με ένα πιο συλλογικό κόνσεπτ του τύπου «η ταινία μας».
Ζ.Μ.: Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισα εγώ ήταν προς το τέλος, πριν τη «συνάντηση» με τον Γιώργο. Κι αυτό γιατί μέχρι εκείνο το σημείο υπήρχαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που δούλευαν για την ταινία. Αλλά κάποια στιγμή, όταν τελειώνεις τα γυρίσματα και η ταινία είναι πια έτοιμη, εκεί συνήθως υπάρχει ένα γραφείο στελεχωμένο, που έχει γραμματέα, λογιστή, φωτοτυπικό, μοντέρ, μια σειρά από πράγματα που μοιάζουν απλά, αλλά όταν δεν τα έχεις, πελαγώνεις. Όταν φτάνεις στη διανομή, εκεί πια είναι πολύ δύσκολο να περάσεις το φράγμα και να μπεις σε μια αίθουσα με αξιοπρεπείς όρους: δηλαδή να μην παιχτεί η ταινία σου για μια εβδομάδα αρχές Ιουνίου σε ένα χειμερινό που ετοιμάζεται να κλείσει. Το να προβληθεί η ταινία με αξιοπρεπείς όρους είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει μια ανεξάρτητη παραγωγή. Και είμαστε ευτυχείς που ενώσαμε τις δυνάμεις μας.

• Απογοητευτήκατε από όλα αυτά;

Γ.Γ.: Προσωπικά, δεν απογοητεύτηκα γιατί δεν περίμενα κάτι διαφορετικό. Μπορεί να φτιάχνεις μια ταινία με στοργή, αγάπη και όλα αυτά που χρειάζεται μια ταινία ανεξάρτητη, αλλά στο επίπεδο της διανομής μιλάμε πλέον για εμπόριο. Το εμπόριο είναι αδυσώπητο. Όσο δημιουργικό και να είναι το να κάνεις μια ταινία, αυτή καταλήγει στο ράφι σαν προϊόν και έτσι αντιμετωπίζεται από τον διανομέα και πέρα. Θα ήμουν αφελής αν περίμενα κάτι διαφορετικό. Εμείς βρήκαμε έναν τρόπο να αντεπεξέλθουμε σε αυτή τη μάστιγα που είναι το εμπόριο για το σινεμά.
Ζ.Μ.: Δεν θεωρώ ότι μας συνέβη κάτι πρωτοφανές. Άπειρες ταινίες έχουν προβλήματα να βρουν διανομή.

• Θα μου κάνετε και ένα σχόλιο για το ελληνικό σινεμά;

Γ.Γ.: Ήμουν πάντα φαν του ελληνικού σινεμά. Ένας από τους λόγους που έγινα σκηνοθέτης ήταν ότι πάντα μου άρεσαν οι ελληνικές ταινίες –όλων των δεκαετιών. Δεν γεννήθηκε τώρα ελληνικό σινεμά από το μηδέν. Θα πάει όπως πήγαινε πάντα: με πολύ μεγάλες δυσκολίες, αλλά ταινίες θα γίνονται. Όπως γίνονται παντού στον κόσμο. Απλά ανά περιόδους θα είναι περισσότερες και καλύτερες, σε άλλες περιόδους λιγότερες ή χειρότερες. Τώρα διανύουμε μια καλή και δημιουργική περίοδο.
Ζ.Μ.: Από τη μία (βοηθά) η ψηφιακή τεχνολογία που έχει κάνει το γύρισμα πιο εύκολο, από την άλλη το γεγονός ότι οι νέοι σκηνοθέτες που έχουν ταξιδέψει πολύ σε διεθνή Φεστιβάλ, έχουν εκτεθεί στον διεθνή στίβο του σινεμά, έχουν μία άλλη κινηματογραφική αντιμετώπιση. Πιστεύω ότι η συλλογικότητα υπάρχει στο σινεμά. Παλαιότερα δεν θεωρώ ότι υπήρχε. Υπήρχε μια πιο έντονη ιεραρχία.
Γ.Γ.: Και ανταγωνισμός…

• Τη συλλογικότητα αυτή την εννοείς και σε πρακτικό επίπεδο;

Ζ.Μ.: Σαφέστατα. Εμένα για παράδειγμα με βοήθησαν πολύ ο Άγγελος Φραντζής και ο Πάνος Κούτρας. Αλλά και άλλα άτομα που είναι στον χώρο. Ή στο Wasted Youth παίζουν τουλάχιστον δύο σκηνοθέτες. Έτσι έχουν γίνει οι ταινίες που βγαίνουν τα τελευταία χρόνια. Με μια πραγματική αλληλοβοήθεια.

• Γιώργο, τι σημαίνει το Tungsten του τίτλου;

Γ.Γ.: Είναι ένα υλικό που είναι φτηνό και σκληρό, το οποίο είναι αυτό από το οποίο φτιάχνονται τα πηνία στους λαμπτήρες πυρακτώσεως και χρησιμοποιείται λόγω των ιδιοτήτων του υλικού, που λειτουργούν ως παραλληλισμός για αυτό που συμβαίνει στην ταινία.

• Φοβήθηκες καθόλου το ασπρόμαυρο και το έντονο κοντράστ;

Γ.Γ.: Για την υφή της εικόνας κάναμε πολλές δοκιμές με τον Ανδρόνικο που έκανε τη φωτογραφία, προκειμένου να αποφασίσουμε. Ήταν αποτέλεσμα και αισθητικών εφαρμογών και αναγκαιότητας. Αισθητικών εφαρμογών γιατί το ασπρόμαυρο μας βοήθησε να αναδείξουμε το σκοτάδι και στη διάρκεια της ημέρας και να δώσουμε ένα απειλητικό ύφος στην πόλη. Αλλά και ανάγκη γιατί η διαχείριση του χρώματος είναι πολύ σημαντική και εμείς με τα ελάχιστα μέσα που διαθέταμε θα ήταν πολύ δύσκολο να χρησιμοποιήσουμε το χρώμα εκφραστικά. Το ασπρόμαυρο και το έντονο κοντράστ μου έλυναν κάπως τα χέρια.

• Ζαχαρία, η ταινία σου έχει σχέση και με την αρχιτεκτονική. Πώς βρήκες τους χώρους που κινηματογράφησες;

Ζ.Μ.: Τους είχα βρει από πριν. Είχε προηγηθεί location scouting.

• Αγαπημένα κτίρια στην Αθήνα;

Γ.Γ.: Μην πεις την Ακρόπολη. Ή τον Παρθενώνα.
Ζ.Μ.: Δεν έχω ένα συγκεκριμένο. Αλλά υπάρχουν πολλά που μου φαίνονται πολύ όμορφα. Κάποιες πολυκατοικίες του μεσοπολέμου στην Κυψέλη, κάποιες εργατικές κατοικίες σαν αυτές που εμφανίζονται στο Tungsten.
Γ.Γ.: Σου αρέσουν αυτές; Τι περίεργο και αυτό!
Ζ.Μ.: Και κάποια βιομηχανικά κτίρια. Η Αθήνα έχει φοβερή αρχιτεκτονική ποικιλία που δεν εξαντλείται στα μνημεία της Ακρόπολης και στις αδιάφορες πολυκατοικίες του τσιμέντου που την κάνουν πολύ όμορφη.

Αγγελική Στελλάκη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ