Έκθεση με πορτρέτα φιλοξενεί το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης

Σειρά πορτρέτων παρουσιάζει η έκθεση φωτογραφίας «Facing Mirrors/Απέναντι στον καθρέφτη», η οποία περιλαμβάνει έργα των Γιάσερ Αλγουάν, Γκίλμπερτ Χέιγκ, Γιουσέφ Ναμπίλ, Χρερ Σαρκισιάν, Ραέντ Γιασίν. Η έκθεση παρουσιάζεται έως τις 3 Νοεμβρίου στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του προγράμματος «Θεσσαλονίκη: Σταυροδρόμι Πολιτισμών» και των φιλοξενούμενων δράσεων της 3 Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης.

Έχοντας ως βασική θεματική την έννοια του πορτρέτου, η έκθεση επιχειρεί να εξετάσει τις διαφορετικές προσεγγίσεις στην απεικόνιση ενός προσώπου σε ένα πορτρέτο.

Παρουσιάζοντας πορτρέτα κατασκευασμένα ή όχι, τα περίπου 130 έργα της έκθεσης δίνουν στο θεατή την ευκαιρία να κατανοήσει ότι ένα πορτρέτο δεν είναι απλώς ένα τυχαίο στιγμιότυπο, αλλά η απεικόνιση μιας πολυεπίπεδης κατάστασης.

Κοινωνικά, πολιτισμικά ή συμβολικά, τα επίπεδα αυτά μπορεί να αναπτύσσονται με διάφορους τρόπους, προσκαλώντας έτσι τον καθένα από μας να αντικρίσει έναν καθρέφτη και να δει το πρόσωπο που φωτογραφίζεται, τον ίδιο του τον εαυτό.

Ένας αόρατος καθρέφτης υπάρχει στις εικόνες του Γιασέρ Αλγουάν στη σειρά Mirror Image (2011). «Παίζοντας» με τις έννοιες του καθρέφτη και του αντικατοπτρισμού, ο φωτογράφος ενώνει στις ασπρόμαυρες εικόνες του πορτρέτα διαφορετικών ανθρώπων, διαφορετικές στιγμές της καθημερινότητας, τυχαία και σκηνοθετημένα στιγμιότυπα, για να δημιουργήσει ένα ιδιαίτερο καθρέφτισμα: αυτό που μοιάζει ίδιο και από τις δύο πλευρές, είναι στην ουσία πολύ διαφορετικό.

«Η ανωνυμία είναι η καθημερινή ζωή. Σκόπευα να αποτρέψω την κακοτυχία και την πραγματικότητα, αποσπώντας ένα πράγμα από την καθημερινή ζωή». Αυτό λέει για τα έργα του ο Γκίλμπερτ Χέιγκ. Πρόκειται για ασπρόμαυρα πορτρέτα ανδρών ηλικίας 25-70 ετών, χωρίς όνομα, χωρίς προσδιορισμό του χώρου στον οποίο βρίσκονται. Με τη σειρά Anonymes (2002) ο φωτογράφος αποτίει φόρο τιμής στην ανωνυμία, θέτοντας ταυτόχρονα ερωτήματα για φαινόμενα όπως η παγκοσμιοποίηση και το star-system.

Στα έργα της σειράς Ici et maintenant (Εδώ και τώρα) (2005), επίσης του Γκίλμπερτ Χέιγκ, απεικονίζονται πολίτες του Λιβάνου, ηλικίας 18-30 ετών. Φωτογραφημένα όλα με την ίδια στάση, κοιτάζοντας κατευθείαν προς τον φωτογραφικό φακό, χωρίς να χαμογελούν, τα πορτρέτα αυτά θέτουν ερωτήματα για τις έννοιες της παγκοσμιοποίησης και της ταυτότητας.

Χρησιμοποιώντας την τεχνική της επιχρωμάτωσης των φωτογραφιών στη σειρά You Never Left (2010), ο Γιουσέφ Ναμπίλ παρουσιάζει πορτρέτα αντρών και γυναικών της Μέσης Ανατολής, αλλά και εικόνες–στιγμιότυπα από το ομώνυμο και πρώτο του φιλμ (διάρκειας 8’) με τους ηθοποιούς Φανί Αρντάν και Ταχάρ Ραχίμ, το οποίο θα προβάλλεται επίσης στην έκθεση.

Με τα έργα του, ο Γιουσούφ Ναμπίλ επιστρέφει στα χαρακτηριστικά της χρυσής εποχής του αιγυπτιακού κινηματογράφου (τους σταρ πρωταγωνιστές, το Technicolor, τον τύπο του φιλμ) δημιουργώντας αλληγορικές εικόνες ενός «άλλου τόπου», που αποτελούν μια μεταφορά της χαμένης Αιγύπτου.

Την ανωνυμία της θρησκείας επιχειρεί να προσεγγίσει ο Χρερ Σαρκισιάν στη σειρά Zebiba (2007). Όπως λέει ο ίδιος ο δημιουργός, τα έργα του απεικονίζουν πορτρέτα θεοσεβούμενων ανθρώπων στην Αίγυπτο, που έχουν όλοι το «Zebiba» ή αλλιώς το σημάδι της προσευχής στο μέτωπό τους. Το σημάδι αυτό προκαλείται καθώς κάποιος γονατίζει στο χαλάκι της προσευχής, το λεγόμενο και «Mussallah» (Πέτρα του Θεού) και αγγίζει με το μέτωπό του το έδαφος. Κατά κάποιον τρόπο, ο προσκυνητής φιλοδοξεί να αποσυνδέσει τον εαυτό του από τον επίγειο πολιτισμό. Παραδόξως όμως, η επιθυμία του να γίνει αόρατος όταν αντικρίζει τον Θεό, τον καθιστά περισσότερο ορατό στο κοινωνικό του περιβάλλον, αφού έχει ένα ολοφάνερο σημάδι στο πρόσωπό του.

Τα αντιθετικά γεγονότα και το πλαίσιο που περιέβαλε τη δολοφονία του πατέρα του εξερευνά η σειρά Who Killed the King of Disco (2010-2011) του Ραέντ Γιασίν. Η σειρά αποτελείται από Polaroid στιγμιότυπα αιγυπτιακών ταινιών της δεκαετίας του ’70 και συνοδεύεται από ένα σύντομο βίντεο που διηγείται μια φανταστική ιστορία για τον διάσημο Αιγύπτιο ηθοποιό Μαχμούντ Γιασίν, συνθέτοντας μια προσωπική αφήγηση απώλειας και βίας.

Τα 18 στιγμιότυπα έχουν επιλεγεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να αναμειγνύονται και να εκτίθενται με όποια σειρά κρίνεται κάθε φορά καταλληλότερη.

Ιδωμένες από μόνες τους, οι εικόνες μπορεί να μοιάζουν «αθώες», αλλά τοποθετημένες σε μια αλληλουχία υπαινίσσονται μια ατμόσφαιρα προδοσίας και μυστηρίου.

Η έκθεση φιλοξενείται στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α, Λιμάνι) και διαρκεί έως τις 3 Νοεμβρίου. Τα εγκαίνιά της θα γίνουν την Παρασκευή 7 Οκτωβρίου στις 20:00 το βράδυ.

Τον σχεδιασμό και την οργάνωση της έκθεσης έχουν αναλάβει οι Βαγγέλης Ιωακειμίδης, Αλεξάνδρα Αθανασιάδου.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ