Υμνούν οι οπαδοί, αγανακτούν οι ενάντιοι στο «ρεσιτάλ σοκ και δέους» του Τραμπ

Υποτίθεται πως σκοπός των συνεντεύξεων Τύπου είναι να βγάζουν ειδήσεις, αλλά η πρώτη «σόλο» προεδρική συνέντευξη Τύπου του Τραμπ έγινε είδηση από μόνη της: Κρίνοντας από το πώς γίνεται αντιληπτή στην αμερικανική δημόσια σφαίρα (αλλά και στα ΜΜΕ πέραν του Ατλαντικού), ο καταλληλότερος χαρακτηρισμός για το ρεσιτάλ είναι «φοβερό» -είτε με την έννοια του εκπληκτικού για τους υποστηρικτές του Τραμπ, είτε με την έννοια του τρομακτικού για τους αντιτιθέμενους.

• Τραμπ: «Παρέλαβα χάος», Τύπος «ανέντιμος» και νέο διάταγμα

Το τι είπε ο πρόεδρος στη συνέντευξη Τύπου διάρκειας 77 (ναι, 77) λεπτών για το τι έχει κάνει στις 28 ημέρες στην εξουσία (δικαιολογείται όποιος νόμιζε πως έχει περάσει πολύ περισσότερος καιρός) έχει τουλάχιστον τόση σημασία όσο το πώς το είπε. Πηδούσε από το ένα θέμα στο άλλο χωρίς να δίνει παρά ελάχιστες πληροφορίες, όμως η βάση της συνέντευξής του ήταν ενιαία: Από τη μία τα… συγχαρητήρια στον ίδιο για την «εκπληκτική» (great) δουλειά που κάνει και από την άλλη η επίθεση στον ανέντιμο Τύπο που τον «θάβει».

Για την σχέση του Τραμπ με τον Τύπο έχουν χυθεί τόνοι μελανιού, αλλά το κεντρικό από τη συνέντευξη είναι η λειτουργία της στο αμερικανικό κοινό. Καθώς αυτό είναι αδύνατο να μετρηθεί με βεβαιότητα (αλλά μπορεί να προσεγγιστεί με πολλές επιφυλάξεις), οι υποθέσεις για τον σκοπό που είχε ο Τραμπ μπορούν να ελεγχθούν μόνο από το πώς κινήθηκε ο ίδιος στη συνέντευξη.

Και η υπόθεση που φαίνεται πιο βάσιμη είναι ότι ο Τραμπ σκόπευε να δώσει τροφή στο κοινό των υποστηρικτών του, επικεντρωνόμενος στο να δώσει την εικόνα μία «μαχητικής, αυθεντικής» προσωπικότητας που τα πηγαίνει εκπληκτικά (great) στο κυβερνητικό έργο παρά τις επιθέσεις από τα ΜΜΕ, ενώ παράλληλα συνειδητά θα διατηρούσε ζωντανή την οργή όσων διαφωνούν μαζί του.

Αν αυτό ήταν το επιδιωκόμενο, μία γρήγορη ματιά στο πεδίο των αμερικανικών κοινωνικών δικτύων (ομολογουμένως ανεξάντλητο, οπότε κάθε συμπέρασμα πρέπει να αντλείται με επιφύλαξη) θα δικαιώσει τον Τραμπ. «Επιτέλους κάποιος που παλεύει για τον αμερικανικό λαό» γράφει ένας χρήστης στο Twitter, «μην σβήσεις την φωτιά, άσ’την να καίει μέχρι να μείνει μόνο στάχτη» συμφωνεί άλλος προφανώς υποστηρικτής.

Εξίσου κατηγορηματικές οι αποτιμήσεις και από την άλλη πλευρά: «Βγάλαμε έναν ηλίθιο στο ανώτατο αξίωμα» συμπεραίνει ένας χρήστης του Facebook, «ο εντεκάχρονος γιος μου μιλάει καλύτερα από αυτόν τον σαχλαμάρα» γράφει άλλος.

Η μεθοδολογική αξία αναρτήσεων χρηστών στο Twitter είναι σαφώς μικρή, όμως γεγονός παραμένει πως η συντριπτική πλειονότητα όσων μπορεί κανείς να εντοπίσει βρίσκονται ή στον έναν ή στον άλλο πόλο -δύσκολα θα συναντήσει κανείς σχόλια που να αποτιμούν ψύχραιμα ή αδιάφορα τη συνέντευξη του Τραμπ.

Συνέντευξη – παράσταση, περφόρμανς

Δεύτερος δείκτης, που επίσης είναι προβληματικός και ειδικά όταν μιλά κανείς για τον Τραμπ, είναι το πώς καλύπτουν τα ΜΜΕ τη συνέντευξη -δεν είναι μόνο παγίδα επειδή τα «ανέντιμα ΜΜΕ» στοχοποιήθηκαν από τον Τραμπ, αλλά και επειδή (όπως έχει φανεί ειδικά εδώ) η προσέγγισή τους δεν ταυτίζεται απαραίτητα με εκείνη του κοινού. Ακόμη κι έτσι όμως, θέτουν τους όρους της συζήτησης.

Οπότε, ιδού: «Εριστική συνέντευξη Τύπου που προέβαλε την αντισυμβατική και χωρίς κανέναν περιορισμό προεδρία του» βλέπουν οι New York Times, στην οποία «κυριάρχησε η εξαιρετικά ωμή και οργισμένη υπεράσπιση και της κυβέρνησής του και του χαρακτήρα του» -καίριο είναι ότι κάθε υποστηρικτής του Τραμπ θα προσυπέγραφε απολύτως αυτήν την αποτίμηση.

«Σε μία ασυνάρτητη παράσταση, ο Τραμπ δείχνει στους υποστηρικτές του ποιος είναι το αφεντικό» γράφει η Washington Post, που συνοψίζει τη συνέντευξη λέγοντας πως «κατσάδιασε φανταστικούς εχθρούς, κατηγόρησε όσους κάνουν διαρροές, κατακεραύνωσε τα ΜΜΕ και απάλλαξε τον εαυτόν του από οποιαδήποτε ευθύνη».

Αντιθέτως όμως, το Breitbart -το οποίο έχτισε ο Στιβ Μπάνον και έχει γίνει η «φωνή» του Τραμπ- μιλά για… «πολύ αποτελεσματική» συνέντευξη Τύπου, επικαλούμενο και την αποτίμηση του ακραία συντηρητικού ραδιοφωνικού παραγωγού Ρας Λίμπο.

Στην Ευρώπη, ο βρετανικός Guardian γράφει πως η συνέντευξη «έγινε ένα από τα εντονότερα πολιτικά θεάματα των τελευταίων χρόνων» με τον Τραμπ «να απαιτεί να μάθει αν οι ερωτήσεις θα ήταν φιλικές και παρουσιάζοντας τις αναφορές για τις σχέσεις του με τη Ρωσία ταυτόχρονα ως ψεύτικες και ως αποτέλεσμα διαρροών». «Επίθεση με μένος» και «ξέσπασμα εναντίον των ΜΜΕ» είδε η γαλλική Monde. «Στη δίνη ενός προέδρου σόουμαν» βλέπει τις ΗΠΑ η γερμανική FAZ ενώ το Spiegel καταλήγει πως «χρειάζεται ένας γιατρός επειγόντως».

Στον ίδιο τόνο όμως κινούνται και οι αντιδράσεις των πολιτικών στην Ουάσινγκτον: Πέραν των Δημοκρατικών, ακόμη και Ρεπουμπλικανοί εμφανίζονται ενοχλημένοι.

«Υπάρχουν συνθήκες εκστρατείας και συνθήκες διακυβέρνησης» σχολίασε ο ρεπουμπλικανός βουλευτής Μάικ Σίμπσον, που προφανώς θα ήθελε τον Τραμπ να λειτουργούσε στο δεύτερο κατά τη συνέντευξη. «Πρέπει να του πούμε πως οι τηλεοπτικές εκπομπές τελείωσαν και τώρα πρέπει να αλλάξει» είπε ο ρεπουμπλικανός κυβερνήτης του Μέιν Πολ Λεπάτζ.

Έπειτα από τα πολλά που άφησαν άφωνους τους ρεπόρτερ που ήταν στην αίθουσα, ο Τραμπ έκλεισε με την εξής δήλωση: «Ζούμε σε μία διχασμένη χώρα. Θα προσπαθήσω, θα κάνω ό,τι μπορώ, για να το διορθώσω, σας ευχαριστώ όλους» είπε φεύγοντας.

Αν τέτοιος ήταν ο σκοπός του και με την συνέντευξη Τύπου, τότε έχει μάλλον πολύ ιδιαίτερη αντίληψη του τι σημαίνουν συμφιλιωτικοί τόνοι: Η συνέντευξή του φαίνεται τελικά να ήταν παράσταση, περφόρμανς, τόσο για να τραφεί το πιο αφοσιωμένο του κοινό που θέλει έναν πρόεδρο που μοιράζει πυρά δεξιά και αριστερά όσο και να δώσει τροφή στους υπόλοιπους που εξοργίζονται με το τι τον βλέπουν να αντιπροσωπεύει.

Βασίλης Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ