Γερμανία: πρότυπο για τη Γαλλία ή εχθρός της;

Η γαλλική κυβέρνηση θέλει να μιμηθεί τον γερμανικό μεταρρυθμιστικό οίστρο, αλλά πέφτει πάνω σε μεγάλες αντιστάσεις, απεργίες και διαδηλώσεις. Πού εντοπίζεται το πρόβλημα; Μήπως στην ίδια τη Γερμανία;

H διένεξη κυβέρνησης και συνδικάτων στη Γαλλία με φόντο τον εργασιακό νόμο είναι ενδεικτική για τη ραθυμία σχετικά με την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων. Η ανεργία ανέρχεται σε διπλάσιο ποσοστό από ότι στη Γερμανία, το χρέος είναι υψηλό και παρά κάποιες σπασμωδικές προσπάθειες λιτότητας η χώρα δεν μπορεί να τηρήσει τις επιταγές του Συμφώνου Σταθερότητας, γιατί η οικονομία βρίσκεται εν υπνώσει.

Ολάντ, ο γάλλος Σρέντερ;

Στα μάτια πολλών Γάλλων η Γερμανία φαντάζει ως η χώρα των οικονομικών θαυμάτων, την οποία θα πρέπει να μιμηθούν. Επ’ αυτού υπάρχουν δύο εντελώς διαφορετικές απόψεις για το τί πρέπει να γίνει. Ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ ονειρεύεται ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων κατά το πρότυπο του, επίσης σοσιαλδημοκράτη, πρώην καγκελαρίου της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ με την ατζέντα 2010. «Είστε ο γάλλος Γκέρχαρντ Σρέντερ»; τον ρώτησε πριν λίγες μέρες ένας δημοσιογράφος. Και ο Ολάντ απάντησε: «Προτιμώ να μείνω στην κοινή μνήμη ως ένας πρόεδρος που υλοποίησε μεταρρυθμίσεις, ακόμη κι αν ήταν αντιλαϊκές». Πόσο ελάχιστα δημοφιλής είναι ο γάλλος πρόεδρος είναι πασίδηλο, αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στις δημοσκοπήσεις. Οι απεργίες και οι διαδηλώσεις των τελευταίων εβδομάδων αποδεικνύουν πόσο ακανθώδης είναι ο δρόμος των μεταρρυθμίσεων στη Γαλλία.

«Αλλά παρόλα αυτά, αυτό ακριβώς χρειάζεται ο Ολάντ», υποστηρίζει η Ιζαμπέλ Μπουρζουά από το ερευνητικό κέντρο CIRA στο Πανεπιστήμιο Κλερζί –Ποντουάζ. «Χρειαζόμαστε μεταρρυθμίσεις, γιατί διαφορετικά η χρεοκοπία είναι αναπόφευκτη, όπως συνέβαινε παλαιότερα στη Γερμανία» επιμένει η Μπουρζουά, μιλώντας στη Deutsche Welle. «Οι ασφαλιστικές εισφορές ανεργίας, ασθένειας και σύνταξης χρειάζονται σταθερή βάση. Η συμμετοχή των ασφαλισμένων θα πρέπει να αυξηθεί και η διάρκεια καταβολής του επιδόματος ανεργίας να μειωθεί». Ο τρόπος είναι δοκιμασμένος. Και η Γερμανία θεωρούνταν ο «ασθενής της Ευρώπης» με ηψηλό ποσοστό ανεργίας και δημοσιονομικά προβλήματα. Αλλά τα γερμανικά συνδικάτα στήριξαν τις μεταρρυθμίσεις και αποδέχθηκαν το πάγωμα των μισθών και ημερομισθίων.

«Γελοίες αυξήσεις αποδοχών»

Η άποψη ότι η Γαλλία θα πρέπει να μιμηθεί τη Γερμανία είναι πολύ διαδεδομένη. Ωστόσο, υπάρχει μια εντελώς διαφορετική ανάγνωση της πραγματικότητας που υποστηρίζει ότι η Γαλλία πάσχει από υψηλή ανεργία, γιατί η Γερμανία έχει «εξάγει» τη δική της ανεργία. Αυτό είναι ένα επιχείρημα που προβάλει η αριστερή εφημερίδα του Βερολίνου TAZ: «Αρχές του 2000 η Γερμανία έχει εν γνώσει της χαράξει πολιτική παγώματος μισθών και ημερομισθίων που θα μπορούσε να το αποκαλέσει κανείς και ντάμπινγκ μισθών» επισημαίνει στη DW ο γερμανός οικονομολόγος Χάινερ Φλάσμπεκ. «Δια αυτού του μέσου κατάφερε η Γερμανία, την εποχή που ξεκινούσε η νομισματική ένωση, να φτάσει σε εξαιρετικά ανταγωνιστική θέση εκκίνησης», υποστηρίζει ο ίδιος. Ενώ εκείνα τα χρόνια οι πραγματικοί μισθοί έπεσαν στη Γερμανία κατά 6%, σε άλλες χώρες αυξάνονταν σημαντικά, στη Γαλλία εν προκειμένω οι αυξήσεις έφτασαν σχεδόν στο 10%. Το αποτέλεσμα ήταν η εκτόξευση των εξαγωγών, που γιορτάστηκε στη Γερμανία ως επιτυχία.

«Ο γερμανικός μονόδρομος ενίσχυσε και μιαν εξέλιξη, που αποδίδεται μόνο στους Γερμανούς», υποστηρίζει ο Φλάσμπεκ. Η αδυναμία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να επιτύχει πληθωρισμό γύρω στο 2%, οφείλεται στη άρνηση των Γερμανών να αυξήσουν μισθούς και ημερομίσθια. «Η αύξηση των πραγματικών μισθών, τελευταία κατά 2,4%, είναι γελοία και δεν επαρκεί για την επίτευξη αποδεκτών ποσοστών πληθωρισμού», επιμένει ο γερμανός οικονομολόγος. «Η μηδενική πολιτική επιτοκίων του Ντράγκι δεν γίνεται επειδή ο άνθρωπος τρελάθηκε, αλλά επειδή παρέμειναν καθηλωμένες οι αποδοχές στη Γερμανία, και κατά συνέπεια, και σε άλλες χώρες».

Εχθρικά στερεότυπα

Πρέπει να ειπωθεί ότι ο Φλάσμπεκ δεν εκπροσωπεί την πλειονότητα των οικονομολόγων, μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Επειδή η οικονομική κατάσταση στη Γερμανία είναι καλύτερη από ότι στις περισσότερες χώρες του ευρώ, συχνά προβάλλεται ως χώρα πρότυπο. Μόνο όταν η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία και άλλες χώρες κάνουν τα μαθήματά τους, τότε θα καλυτερεύσει η κατάσταση σε όλη την ευρωζώνη- αυτό είναι το επιχείρημα που ακούγεται από την αρχή της κρίσης. Ο Φλάσμπεκ το τοποθετεί ως εξής: «Είναι ένα φυσικό ανακλαστικό το να υποστηρίζει κανείς ότι οι επιτυχημένοι τα έκαναν όλα στην εντέλεια και οι λιγότερο επιτυχημένοι θα πρέπει να τους μιμηθούν. Όμως, σε αυτήν την περίπτωση, οι επιτυχημένοι έκαναν κάτι λάθος που δεν έπρεπε να κάνουν, δηλαδή να μεταφέρουν τα προβλήματά τους στις πλάτες των υπολοίπων. Διότι, εάν οι χώρες του ευρώ από την έναρξη της νομισματικής ένωσης συμπεριφέρόνταν όπως η Γερμανία, θα καταγράφαμε από τότε αποπληθωρισμό και χαμηλά επιτοκία».

Στη Γαλλία πάντως, η αριστερή πτέρυγα των κυβερνώντων Σοσιαλιστών αρνείται να αποδεχθεί το γερμανικό πρότυπο ως σωτήριο. «Η Γερμανία συνδέεται με εχθρικά στερεότυπα», παρατηρεί η Ιζαμπέλ Μπουρζουά. Η ερευνήτρια στο CIRAK βγάζει το συμπέρασμα ότι οι Σοσιαλιστές θα πρέπει να διασπαστούν για να προχωρήσει επιτέλους η χώρα σε μεταρρυθμίσεις. Το συμπέρασμα του Φλάσμπεκ είναι ωστόσο διαφορετικό: εάν οι Γερμανοί δεν κάνουν πίσω, τότε η ευρωζώνη θα οδηγηθεί στην αποτυχία.

Αντρέας Μπέκερ/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Deutsche Welle