Κύρκος: «Δεν επιτρέπεται η Μεσόγειος να γίνεται νεκροταφείο προσφύγων»

Εν όψει μίας μεγάλης μάχης βρίσκεται αυτήν την εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Ενωση: την Τετάρτη, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ θα καταθέσει ένα φιλόδοξο σχέδιο δράσης, το οποίο θα περιλαμβάνει την ανακατανομή των προσφύγων βάσει ποσοστώσεων που θα προκύπτουν από το ΑΕΠ, τον πληθυσμό, το ποσοστό ανεργίας και τον αριθμό των προσφύγων που είναι εγκατεστημένοι σε κάθε χώρα.

Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Σουηδία και η Αυστρία, οι οποίες δέχονται μεγάλο αριθμό μεταναστών, στηρίζουν το σχέδιο δράσης προκειμένου να υπάρξει μία καλύτερη και δικαιότερη κατανομή. Για να εγκριθεί ωστόσο το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα πρέπει να εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη του συνόλου των 28 χωρών – μελών της Ένωσης. Μάλλον αβέβαιο, αν όχι ανέφικτο: η Βρετανία έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να το αποδεχτεί, ενώ ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν έχει επίσης δείξει τις προθέσεις του χαρακτηρίζοντας το σχέδιο της Κομισιόν παρανοϊκή ιδέα.

Μία ημέρα πριν από την επίσημη ανακοίνωση της νέας ατζέντας της Κομισιόν για τη μετανάστευση, ο ευρωβουλευτής του Ποταμιού και μέλος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου Μίλτος Κύρκος μιλάει στο in.gr για το σχέδιο Γιούνκερ, τα προγράμματα διάσωσης, την έως σήμερα ολιγωρία της ΕΕ, τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να παρακαμφθεί το Δουβλίνο.

Νέα ατζέντα της Κομισιόν για τη μετανάστευση στις 13 Μαΐου. Να περιμένουμε κάτι νέο;

Σίγουρα. Ο πρόεδρος Γιούνκερ ήταν κατηγορηματικός πως η δουλειά Αβραμόπουλου και Timmermans θα είναι προς την κατεύθυνση της συνολικής αντιμετώπισης.

Πόσα πράγματα επί της ουσίας αλλάζουν από το «σχέδιο των 10 σημείων» που ανακοίνωσε η Κομισιόν, στις 20 Απριλίου, στον απόηχο της μεγαλύτερης μέχρι σήμερα τραγωδίας στη Μεσόγειο με τους περισσότερους από 800 νεκρούς;

Δεν έχουμε δει ακόμη το σχέδιο της Κομισιόν αλλά μετά από τον λόγο Γιούνκερ πιστεύω πως το σχέδιο των 10 σημείων (που εγκρίθηκε από τους υπουργούς Εξωτερικών και Εσωτερικών των κρατών-μελών) θα ωχριά μπροστά στην επίσημη πρόταση της Επιτροπής. Ήταν φανερό πως τα 10 σημεία χρησιμοποιήθηκαν για εκτόνωση της πίεσης που ασκούσαν οι απλοί άνθρωποι που έβλεπαν τα πτώματα να επιπλέουν

Σαφής διαχωρισμός προσφύγων – μεταναστών. Τι σημαίνει πρακτικά για τους ίδιους και τι για τις χώρες υποδοχής;

Οι πρώτοι διαμοιράζονται στις χώρες που συμμετέχουν στο σχέδιο αλληλεγγύης. Τους δεύτερους τους αφορά η συζήτηση για το ότι σε λίγα χρόνια το 30% των ευρωπαίων πολιτών θα είναι πάνω από τα 65. Στην αναμονή της ενιαίας μεταναστευτικής πολιτικής θα αναφερθούν και τρόποι ώστε κάποιοι από τους παράτυπους μετανάστες να επιστρέφουν στις χώρες εκκίνησης τους.

Ενίσχυση της Τουρκίας;

Όχι αποκλειστικά. Και άλλες χώρες δέχονται εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και τους προσφέρουν στέγη και τροφή. Εξασφαλίζοντας ανθρώπινες συνθήκες στους πρόσφυγες στη Νοτιοανατολική Τουρκία απαλλασσόμαστε από το βάρος να τους τις προσφέρουμε εμείς. Και είναι και πιο κοντά στο σπίτι τους, όπου ελπίζουμε να επιστρέψουν όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Οπότε ναι, ενίσχυση όλων των ανθρωπιστικών προγραμμάτων.

Οικονομική ενίσχυση στον Λίβανο, αύξηση της συνοριοφυλακής. Δεν προβλέπονταν; Δεν αποδείχθηκαν ημίμετρα;

Ημίμετρα; Ναι, θα μπορούσαμε να προσφέρουμε περισσότερα στους πρόσφυγες που ζουν στο Λίβανο, ο οποίος είναι μια τόσο μικρή χώρα. Να το κάνουμε ακόμη πιο οργανωμένα. Η συνοριοφυλακή δεν αυξήθηκε με σχέδιο, κάθε χώρα έχει τα δικά της προγράμματα. Και δεν συζητάμε φρούρια και φυλακές αλλά σωτηρία των ανθρώπων και εκλογικευμένη μεταναστευτική ροή που θα επιτρέψει σε χιλιάδες οικονομικούς μετανάστες να ενταχθούν στη νόμιμη εργασία και θα αποτρέψει χιλιάδες άλλους από το να πέσουν στα δίχτυα των δουλεμπόρων.

Mare Nostrum versus Τρίτων και Ποσειδών. Από ένα πρόγραμμα έρευνας και διάσωσης σε ένα πρόγραμμα επιτήρησης των συνόρων. Το μεταναστευτικό δεν αντιμετωπίζεται ως θέμα ανθρώπινης ανάγκης αλλά εγκληματικότητας. Προς τα πού γέρνει η δική σας ζυγαριά; Προς μία Ευρώπη-φρούριο ή μία Ευρώπη-δρόμο, νόμιμο δρόμο για τους μετανάστες;

Ο Τρίτωνας είναι Mare Nostrum light, μέσα στα ιταλικά χωρικά ύδατα. Δεν μου φαίνεται πως το Ελληνικό Λιμενικό κάνει περιπολία μέχρι την Αίγυπτο. Τρίτωνας και Ποσειδώνας σώζουν ζωές, το ερώτημα είναι τί γίνεται μετά με τους ανθρώπους. Η Ευρώπη-φρούριο θα είναι η κατάληξη εάν η Ευρώπη δεν δώσει σημασία στην ανασφάλεια των κατοίκων της για το μέλλον. Ευρώπη με ανοιχτά σύνορα και ασφαλείς λεωφόρους για τα 320 εκατομμύρια ανθρώπων που λογίζονται αυτή τη στιγμή ως οικονομικοί μετανάστες είναι η ασφαλής λεωφόρος για το πρώτο.

Αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο. Ό,τι και να είναι το σχέδιο για τη μετέπειτα πορεία αυτών των ανθρώπων, εάν έστω και ένας βρεθεί στη θάλασσα πρέπει να διασωθεί. Δεν επιτρέπεται η Μεσόγειος να γίνεται νεκροταφείο. Το εάν κάποιοι είναι πρόσφυγες από πολεμικές ζώνες και θα διαμοιραστούν στις ευρωπαϊκές χώρες με κάποια αναλογία ή κάποιοι άλλοι μπορεί να επιστρέψουν στις χώρες εκκίνησης ως παράτυπα εισελθόντες, είναι ένα επόμενο βήμα συζήτησης, αφού έχει εξασφαλιστεί η διάσωση.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς διερωτήθηκε πόσοι περισσότεροι άνθρωποι θα πρέπει να πνιγούν έως ότου να αναλάβουμε δράση στην Ευρώπη. Και ο ΟΗΕ χαρακτήρισε τη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ κοντόφθαλμη, με βραχυπρόθεσμες πολιτικές κινήσεις που υποθάλπονται στις ξενοφοβικές λαϊκίστικες κινήσεις που έχουν δηλητηριάσει την κοινή γνώμη. Γιατί καθυστερεί η ΕΕ να αναλάβει δράση;

Γιατί όπως ξέρετε και στη δική μας χώρα υπερισχύουν οι φωνές που είναι ενάντια στην ομοσπονδιοποίηση της Ευρώπης, που είναι ενάντια μιας κοινής εξωτερικής πολιτικής ή πολιτικής Άμυνας ή δημοσιονομικής πολιτικής. Κρατάμε μόνοι μας την Ευρώπη μικρή, και μετά μάς φταίει όταν κυριαρχείται από γραφειοκράτες ή εθνικιστές ηγέτες.

Αναθεώρηση της Συνθήκης Δουβλίνο ΙΙ, κάτι που θα έδινε κατευθείαν μία ανάσα σε Ιταλία και Ελλάδα, τις δύο χώρες της Νότιας Ευρώπης με τη μεγαλύτερη εισροή μεταναστών. Πόσο μακριά βρισκόμαστε;

Αρκετά. Όμως υπάρχουν τρόποι να παρακαμφθεί το Δουβλίνο με πρωτοβουλίες αλληλεγγύης, και αυτούς ελπίζω να μας δείξει η Κομισιόν.

Φως στο τούνελ βλέπετε;

Όχι σύντομα. Ποιος ηγέτης κράτους-μέλους θα παραδώσει την εξουσία σε υπερεθνικές δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις; Το φοβικό χαρτί του εθνικισμού και της απώλειας της «εθνικής κυριαρχίας» είναι πάντα πολύ ισχυρό. Αλλά αναγκαία βήματα θα γίνουν και ελπίζω στο μέλλον.

Την περασμένη εβδομάδα, συνεδρίασε στις Βρυξέλλες η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου για την κατάσταση στη Μεσόγειο. Στη συνεδρίαση συμμετείχε και η πρόεδρος της Βουλής με μία ομιλία κυρίως ανθρωποκεντρική. Ποια είναι η θέση των ευρωβουλευτών της κυβέρνησης στα μέτρα της Κομισιόν; Συμφωνεί ή διαφωνεί στην ανάγκη μίας λιγότερο «ελκυστικής» Ευρώπης για τους μετανάστες;

Δεν μπορώ να μιλήσω για την κυβέρνηση, εξάλλου και η πρόεδρος αρνήθηκε να το κάνει όταν ερωτήθηκε. Αλλά και εδώ θα υπάρξει προσγείωση στην πραγματικότητα.

Η Ευρώπη γερνάει. Εχει ανάγκη από νέα και φθηνά εργατικά χέρια. Εξακολουθεί όμως να είναι μία Ευρώπη σε κρίση. Πόσο ρεαλιστική μπορεί να είναι η αξιοποίηση των μεταναστών σε μία όλο και πιο δεξιά Ευρώπη που τους φοβάται;

Όταν δημοσιεύτηκε επίσημη έρευνα που έδειχνε πως η Βρετανία από τους μετανάστες της έχει κερδίσει πολύ περισσότερα χρήματα σε εισφορές και οικονομική ανάπτυξη από όσα έχει δώσει σε επιδόματα, η αντιμεταναστευτική υστερία δέχθηκε μεγάλο πλήγμα. Για σκεφτείτε: όσοι φωνάζουν για τους ξένους στη χώρα μας, έχουν σκεφτεί ποιος θα πληρώσει τις συντάξεις των ιδίων; Ξέρουν τι ποσά θα προσέφεραν στα Ταμεία οι εργάτες φράουλας της Μανωλάδας ή οι Αλβανοί εργάτες γης εάν ήταν νόμιμοι; Αλλά δυστυχώς πιστεύουμε ακόμη πως τις συντάξεις θα τις πληρώσει ο Αγιος Βασίλης και κανείς, από την προηγούμενη ή την τωρινή κυβέρνηση, δεν κάνει τον κόπο να μας δείξει τις μελέτες βιωσιμότητας.

Συνέντευξη: Μάρω Βακαλοπούλου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ