Τι επιδιώκει η Τουρκία λέγοντας το «ναι» στη συμμαχία κατά των τζιχαντιστών

Μετά από εβδομάδες δισταγμών, η Άγκυρα είναι πλέον έτοιμη να παίξει ενεργό ρόλο στη «συμμαχία προθύμων» κατά της τζιχαντιστικής ISIS στη Συρία και το Ιράκ. Η πρόταση που πηγαίνει στην τουρκική Εθνοσυνέλευση δεν θέτει μόνο στη διάθεση των συμμάχων τις βάσεις στο τουρκικό έδαφος, αλλά -προχωρώντας ακόμη παραπέρα- αφήνει ανοικτή ακόμη και την αποστολή δυνάμεων στη συριακή επικράτεια. Η Τουρκία αναγκάζεται να δράσει καθώς η σύγκρουση βγαίνει εκτός ελέγχου και απειλεί να πυροδοτήσει το Κουρδικό, αποσκοπώντας μέχρι και σε σχηματισμό ζώνης ασφαλείας.

Οι φλόγες του πολέμου έχουν κυριολεκτικά φτάσει μερικά μέτρα από τα σύνορα της Τουρκίας: Το Αΐν αλ Αράμπ -ή στα κουρδικά Κομπανί- φαίνεται με τα κιάλια από την τουρκική πλευρά ενώ πολιορκείται από την ISIS. Η θάλασσα προσφύγων που έχει κατακλύσει τη μεθόριο φέρνει στα όριά τους τις δυνατότητες υποδοχής των τοπικών υπηρεσιών.

Έτσι, η Άγκυρα εμφανίζεται έτοιμη περάσει από την ανθρωπιστική βοήθεια στην παραχώρηση των βάσεών της. Επιπλέον, κινείται και προς το βήμα της αποστολής στρατιωτικών δυνάμεων (με ανανέωση και συγχώνευση των ήδη υπάρχοντων κοινοβουλευτικών εγκρίσεων για αντιμετώπιση κινδύνων από Συρία και Ιράκ). Τέλος, και εξίσου κρίσιμο, δεν αποκλείεται η δημιουργία ζώνης ασφαλείας για τους πρόσφυγες στη βόρεια Συρία και ευρύτερης ζώνης ασφαλείας με απαγόρευση πτήσεων.

Κι όμως, όταν ο αμερικανός ΥΠΕΞ Τζον Κέρι στην Τζέντα «πουλούσε» την στρατηγική του Λευκού Οίκου για δράσεις και στη Συρία κατά των τζιχαντιστών (λίγο πριν αυτή πάρει σάρκα και οστά με τις επιδρομές), η Άγκυρα σιωπούσε ενώ άλλες δέκα χώρες της περιοχές έλεγαν το «παρών».

Η Τουρκία είχε από νωρίς δηλώσει πρόθυμη για αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας. Επισήμως, η δικαιολογία για μη περαιτέρω ανάμειξη ήταν η ομηρία των 49 Τούρκων που είχαν πιάσει στη Μοσούλη οι τζιχαντιστές κατά την προέλασή τους το καλοκαίρι. Οι 49 απελευθερώθηκαν πριν από μερικές ημέρες (το πώς αυτό επιτεύχθηκε είναι ακόμη άγνωστο).

Όμως ήταν η επίμονη πίεση στην Άγκυρα που φαίνεται ότι τελικά λυγίζει την Άγκυρα -πίεση τόσο από τις δυτικές κυβερνήσεις, και κυρίως την Ουάσινγκτον, αλλά και από τις περιστάσεις.

Η Τουρκία είχε από την αρχή του συριακού εμφυλίου πάρει θέση εναντίον του Άσαντ και ανεχόταν όλες τις ομάδες που μάχονταν εναντίον της Δαμασκού. Η υπαναχώρησή της συνιστούσε πρόκληση, έστω κι αν περιοριζόταν στην κήρυξη πολέμου στους τζιχαντιστές.

Μέχρι πρότινος, η διέλευση μαχητών εναντίον του Άσαντ γινόταν σχεδόν ανεμπόδιστα και ανάμεσά τους βρίσκονταν και τζιχαντιστές. Η Άγκυρα πάντοτε το υποβάθμιζε, αλλά αυτό είναι που κάνει ακόμη και σήμερα αρκετούς Κούρδους εκατέρωθεν της συροτουρκικής μεθορίου να απορρίπτουν ως υποκριτική την πρόθεσή της να συνδράμει στη μάχη κατά της ISIS.

Αμείλικτες όμως είναι και οι περιστάσεις. Η Άγκυρα απηύθυνε έκκληση στη διεθνή κοινότητα για βοήθεια στην υποδοχή των χιλιάδων προσφύγων που φεύγουν από τις ωμότητες της ISIS.

Το ενδεχόμενο ζώνης ασφαλείας, με απαγόρευση πτήσεων είναι, όπως επισημαίνει η Milliyet, επιδίωξη της τουρκικής κυβέρνησης. Η Τουρκία λέει το «ναι» όχι μόνο, υποστηρίζει η εφημερίδα, για να διαφυλάξει το κύρος της απέναντι στους συμμάχους της, αλλά και επειδή γνωρίζει ότι δεν μπορεί να θέσει υπό έλεγχο την τεταμένη ζώνη στη βόρεια Συρία -κουρδική, ως επί το πλείστον- εκτός των πλαισίων μίας πολυεθνικής στρατηγικής.

Η συμμετοχή της Άγκυρας στη διαμόρφωση της περιοχής στα νότια σύνορά της θεωρείται ότι μπορεί να επιτευχθεί μόνο έτσι. Λεπτομέρεια δεν είναι ότι σε αυτή τη ζώνη κυριαρχεί ο κουρδικός πληθυσμός.

To κουρδικό ΡΚΚ έχει καλέσει στα όπλα για την υπεράσπιση του Κομπανί, αλλά τους Κούρδους τουρκικής υπηκοότητας είχαν εμποδίσει οι συνοριοφύλακες να περάσουν στη Συρία για να πολεμήσουν -αποδυνάμωση της ISIS με απουσία της Τουρκίας, θα ενίσχυε τους Κούρδους και θα έθετε σε κίνδυνο τις ισορροπίες υπό τις οποίες, στο εσωτερικό, συνεχίζεται με δυσκολία η «διαδικασία ειρήνευσης».

Βασίλης Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ