Δέκα χρόνια με τους Κίρσνερ στην Αργεντινή και οι γνώμες διίστανται

H 25η Μαΐου είναι στην Αργεντινή αργία, καθώς γιορτάζεται η κορύφωση της λεγόμενης «Επανάστασης του Μαΐου του 1810», που οδήγησε σε μια πρώτη μορφή τοπικής (μη ισπανικής) κυβέρνησης.

Η φετινή 25η Μαΐου έχει ξεχωριστή σημασία, αφού συμπληρώνονται 10 χρόνια από τότε που οι Κίρνσερ (ο Νέστορ αρχικά και η Κριστίνα στη συνέχεια) ήρθαν στην εξουσία.

Ήταν 25 Μαΐου 2003, όταν ο σχετικά άγνωστος στο πολιτικό κατεστημένο Νέστορ Κίρσνερ ερχόταν να αναλάβει την προεδρία της χρεοκοπημένης Αργεντινής με ένα ποσοστό μόλις 22%.

«Έχεις περισσότερους ανέργους από ψηφοφόρους» συνήθιζε να του λέει η σύζυγός του Κριστίνα Φερνάντες, η οποία εξελέγη πρόεδρος το 2007 με ποσοστό 44% και το 2011 με το σαρωτικό 54%.

Για την κυβέρνηση η δεκατία αυτή αποκαλείται década ganada (κερδισμένη δεκαετία), ενώ για την αντιπολίτευση década derrochada (σπαταλημένη δεκαετία).

Ιδού ένας μικρός απολογισμός (με τη βοήθεια της ισπανικής El Pais) για τα όσα έχουν συμβεί στη χώρα τα τελευταία δέκα χρόνια:

Στο επίπεδο της οικονομίας η Αργεντινή αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό 5,8%. Υψηλότατοι ρυθμοί σημειώνονταν όλη αυτή τη δεκαετία στις περισσότερες χώρες της Νοτίου και Κεντρικής Αμερικής, λόγω των υψηλών τιμών των πρώτων υλών στην παγκόσμια αγορά.

Η ανεργία από 17,3% το 2003 έπεσε στο 7,9% το 2012. Σημαντική πτώση παρατηρήθηκε και στη μαύρη εργασία: από 45,1% το 2003 στο 34,6% το 2012, ποσοστό που εξακολουθεί πάντως να είναι υψηλό.

Η φτώχεια από το 45,1% του 2003 έπεσε στο 21% το 2012, κυρίως χάρη στο δίχτυ κοινωνικής προστασίας που δημιούργησε η κυβέρνηση της Κριστίνα Φερνάντες με στόχο τα παιδιά, τις έγκυες γυναίκες κλπ.

Ο πληθωρισμός αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια της κυβέρνησης, αφού κανείς δεν μπορεί να πει με απόλυτη βεβαιότητα πού κυμαίνεται. Υπολογίζεται ότι κινείτο σταθερά πάνω από 10% ετησίως από το 2007, ενώ το 2012 έφτασε το 22,8%.

Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό φέρνουν συχνά την κυβέρνηση του Μπουένος Αϊρες σε αντιπαράθεση με το ΔΝΤ, ενώ πολύ πρόσφατη είναι η ιστορία του υπουργού Οικονομικών Ερνάν Λορενσίνο, ο οποίος βρέθηκε σε τόσο δύσκολη θέση από ελληνίδα δημοσιογράφο, που ζήτησε να φύγει από την εκπομπή.

• Διαβάστε το περιστατικό

Ο έλεγχος στην αγορά συναλλάγματος είναι ένα ακόμα καυτό θέμα. Το 2011 επιβλήθηκαν αυστηροί περιορισμοί στην αγορά δολαρίων, νόμισμα στο οποίο οι αργεντινοί συνήθιζαν να μετατρέπουν τα pesos για μεγαλύτερη σιγουριά.

Μεταξύ άλλων, έπεσε κατακόρυφα η αγορά ακινήτων (ιδιαίτερα στις καλές συνοικίες των πόλεων οι αγοραπωλησίες γίνονταν σε δολάρια), ενώ στη «μαύρη αγορά» το δολάριο είναι έως και 70% ακριβότερο από την επίσημη ισοτιμία. Δεν είναι λίγοι οι πολίτες που «πετάγονται» στη γειτονική Ουρουγουάη για να αγοράσουν δολάρια.

Η πλούσια σε φυσικούς πόρους Αργεντινή έχει βρεθεί τα τελευταία χρόνια αντιμέτωπη με ενεργειακό έλλειμμα. Για την κυβέρνηση, «πηγή» αυτού του ελλείμματος ήταν η τακτική που ακολουθούσε η ισπανική Repsol, βασικός μέτοχος του αργεντινού ενεργειακού (και ιστορικού) κολοσσού YPF.

Αυτός ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους το 2012 η κυβέρνηση αποφάσισε την εθνικοποίηση της YPF, διώχνοντας τους Ισπανούς από την εταιρεία.

Στην Αργεντινή οι ιδιωτικοποιήσεις έκαναν θραύση τη δεκαετία του 1990. Η τάση αυτή αντιστράφηκε την τελευταία δεκαετία με μπαράζ εθνικοποιήσεων: στον έλεγχο του Δημοσίου πέρασαν οι Αργεντινές Αερογραμμές, όπως και το σύστημα συντάξεων: το 2003 το 65% των πολίτων άνω των 65 λάμβανε σύνταξη. Σήμερα, το ποσοστό είναι 95%.

Οι άμεσες διεθνείς επενδύσεις στην Αργεντινή ήταν 1,6 δισ. δολάρια το 2003 και έφτασαν το 2012 τα 12,5 δισ. δολάρια.

Στο επίπεδο του χρέους, η Αργεντινή, όπως πλέον είναι γνωστό παγκοσμίως, πέτυχε την αναδιάρθρωση του 93% του χρέους, το οποίο από 139,3% του ΑΕΠ το 2003 βρίσκεται σήμερα στο 45,2% του ΑΕΠ.

Ωστόσο, η χώρα εξακολουθεί να βασανίζεται από αυτό το 7% των ξένων πιστωτών που δεν δέχθηκαν τα «κουρέματα» και σήμερα διεκδικούν στα δικαστήρια της Νέας Υόρκης την πλήρη αποζημίωσή τους.

Στον τομέα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Αργεντινή είναι η χώρα της Νοτίου Αμερικής με τις περισσότερες καταδίκες προσώπων που συμμετείχαν ενεργά στα εγκλήματα της δικτατορίας. Ήδη έχουν κριθεί ένοχοι και καταδικαστεί 244 πρώην στρατιωτικοί, στελέχη της αστυνομίας και άλλοι πολίτες. Οι δίκες συνεχίζονται ακόμα και σήμερα.

Επίσης, έχουν νομιμοποιηθεί οι γάμοι των ατόμων του ίδιου φύλου, ενώ το δικαίωμα ψήφου έπεσε από τα 18 στα 16 έτη (προαιρετικά).

Για την Παιδεία η Αργεντινή δαπανούσε το 2003 το 3% του ΑΕΠ, ενώ σήμερα το ποσοστό έχει φτάσει το 6%. Ο αριθμός των φοιτητών αυξήθηκε κατά 50% την τελευταία δεκαετία, ενώ το Κράτος έχει μοιράσει στα σχολεία 2,5 εκατομμύρια netbooks.

Σε πολιτικό επίπεδο, η κυβέρνηση δέχεται σχεδόν καθημερινά τα πυρά της Αντιπολίτευσης, αλλά και τα βιτριολικά σχόλια μεγάλων εκδοτικών συγκροτημάτων. Μάλιστα, η Αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση ότι πέρασε νομοσχέδια (όπως για τα ΜΜΕ και τη λειτουργία της Δικαιοσύνης) που ως μοναδικό στόχο είχαν να φιμώσουν και τις ελάχιστες φωνές αντίστασης στη χώρα.

Η Αντιπολίτευση, ωστόσο, δεν έχει καταφέρει να αρθρώσει ενιαίο πολιτικό λόγο έναντι της κυβέρνησης. Ακόμα και τις φορές που κατάφερε να επικρατήσει σε εκλογικές αναμετρήσεις (όπως το 2009) δεν συνεννοήθηκε, αφού οι διαφορές μεταξύ προσώπων και κομμάτων είναι μεγάλες.

Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα έχει βρει πρόσφορο έδαφος και στην Αργεντινή η ανάπτυξη ενός διαφορετικού κινήματος διαμαρτυρίας έναντι της κυβέρνησης: πρόκειται για τις ογκώδεις κινητοποιήσεις που διοργανώνονται μέσω των κοινωνικών δικτύων στις μεγάλες πόλεις.

Στην τελευταία από τις αυτές τις κινητοποιήσεις που έγινε στις 18 Απριλίου εμφανίστηκαν για πρώτη φορά και επώνυμα στελέχη της Αντιπολίτευσης.

Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, οι σχέσεις της Αργεντινής με τις ΗΠΑ είναι μάλλον χλιαρές, σε αντίθεση με το κλίμα της δεκαετίας του 1990, ενώ τεταμένες παραμένουν οι σχέσεις με τη Βρετανία (λόγω των Νησιών Μαλβίνας/Φώκλαντς) και την Ισπανία, εξαιτίας του κύματος εθνικοποίησεων σε βάρος ισπανικών εταιρειών.

Αντίθετα, η Αργεντινή (όπως και πολλές άλλες χώρες της περιοχής) έχει βελτιώσει θεαματικά τις σχέσεις της με την Κίνα, τις χώρες του Περσικού Κόλπου και της ΝΑ Ασίας.

Σε κάθε περίπτωση, οι πολίτες της Αργεντινής θα προσέλθουν σύντομα στις κάλπες για την ανανέωση του Κογκρέσου. Μία ακόμα ευκαιρία για να αξιολογήσουν από πρώτο χέρι αυτά τα 10 χρόνια.

Α.Ρ.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ