Το αινιγματικό πρόσωπο της Μέρκελ έχει ρίζες στην Ανατολική Γερμανία

Ένα απόγευμα, καθώς η κρίση της Ευρωζώνης οξυνόταν και πάλι ύστερα από τις καλοκαιρινές διακοπές, η καγκελάριος Μέρκελ μετέβη στον Μόλδοβα σε μια προσπάθεια να επεκτείνει την ευρωπαϊκή «οικογένεια». Παιδιά που πρόσφεραν τριαντάφυλλα, παραδοσιακά κοστούμια, τιμητική φρουρά, όλα ήταν όπως έπρεπε για την υποδοχή του υψηλού επισκέπτη. Και θύμιζαν έντονα την κομμουνιστική εποχή.

Αλλά ήταν ο 21ος αιώνας. Κι αν η Γερμανίδα καγκελάριος, που έχει εξελιχθεί στην ισχυρότερη Γερμανίδα από τότε που η Αικατερίνη η Μεγάλη κυβερνούσε τη Ρωσία, αισθάνθηκε μια ειρωνεία, την κράτησε για τον εαυτό της. Δεν μπορεί όμως παρά να θυμήθηκε τα νιάτα της στην κομμουνιστική Ανατολική Γερμανία, όπου η μυστικοπάθεια και η κυριαρχία της μετριότητας συνέβαλαν χωρίς αμφιβολία στην πτώση της.

Οι επικριτές της καγκελαρίου της καταλογίζουν ότι είναι υπερβολικά πραγματίστρια και στερείται οράματος. Το μόνο που την ενδιαφέρει, λένε, είναι να έχει τους ψηφοφόρους με το μέλλον της καθώς μπαίνει σε μια εκλογική χρονιά. Στην πραγματικότητα, λόγω των σπουδών της στον τομέα της φυσικής, η Μέρκελ αντιλαμβάνεται ότι η Ευρώπη γερνά. Και ότι για να παραμείνει ανταγωνιστική, άρα αξιόπιστη, πρέπει να ξεπεράσει τα οικονομικά και νομισματικά της προβλήματα. Κατά την άποψή της, η λύση είναι «περισσότερη Ευρώπη» -αλλά αυτό δεν σημαίνει τα ίδια πράγματα για όλους τους ηγέτες της ηπείρου.

Στην επίσκεψή της στον Μόλδοβα, που έγινε τον περασμένο Αύγουστο, η Μέρκελ επιδίωκε να διευρύνει την αγορά των γερμανικών εξαγωγών. Ταυτόχρονα, όμως, γνωρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιστοιχεί μόλις στο 8-9% του πληθυσμού του πλανήτη. Το ΑΕΠ της είναι το 25% του παγκόσμιου. Αλλά οι κοινωνικές της δαπάνες φτάνουν το 50%.

«Αν δεν δώσουμε προσοχή σε αυτά που γίνονται», είπε σε μια ομάδα τραπεζιτών, δικηγόρων και διανοουμένων που προσεκλήθησαν τον περασμένο μήνα από την Deutsche Bank για να συζητήσουν το μέλλον της Γερμανίας, «δεν θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε το βιοτικό μας επίπεδο».

«Είστε σίγουροι», ρώτησε τους συνομιλητές της στην ίδια συνάντηση, «ότι σε 20 χρόνια θα έχουμε ακόμη μια αυτοκινητοβιομηχανία; Η ότι η BASF θα είναι ακόμη η μεγαλύτερη εταιρεία στον κλάδο της;» Επισημαίνοντας ότι στις χρηματοπιστωτικές αγορές τα ισχυρά μέσα ενημέρωσης και οι οίκοι αξιολόγησης είναι αγγλοσαξονικοί, κάλεσε το κοινό να φανταστεί ένα κοντινό μέλλον όπου τα παιδιά στη Γερμανία θα μιλούν άπταιστα αγγλικά και θα είναι εξοικειωμένα με την κινεζική κουλτούρα.

Στην πολιτική της σταδιοδρομία, αυτή η τάση να αμφισβητεί τις συμβάσεις έχει βοηθήσει τη Μέρκελ να σπάει τα ιδεολογικά ταμπού. Ως επιστήμονας, «δεν έχει όρια στη σκέψη της», λέει ο Βόλφγκανγκ Νόβακ, ένας πρώην σύμβουλος του Γκέρχαρντ Σρέντερ.

Η Ίβλιν Ρολ, μια δημοσιογράφος που εντόπισε εγκαίρως τις πολιτικές δυνατότητες της Μέρκελ και έχει περάσει πολλές ώρες μαζί της, αποδίδει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία της στο επιστημονικό της μυαλό. Για τους άνδρες που διοικούσαν νωρίτερα το χριστιανοδημοκρατικό κόμμα, που στην πλειοψηφία τους ήταν δικηγόροι, υπάρχει σωστό και λάθος. Αν ένας δικηγόρος δεν τεκμηριώσει καλά την υπόθεσή του, χάνει. Η Μέρκελ, αντίθετα, αντιμετωπίζει μια αποτυχία με επιστημονικό τρόπο: μια ανακάλυψη που δείχνει τι δεν πηγαίνει καλά.

Η προσοχή που δείχνει η καγκελάριος, και σύμφωνα με τους επικριτές της έχει καθυστερήσει την εξεύρεση λύσης στην κρίση της Ευρωζώνης, απορρέει από την πεποίθησή της ότι ένας δρόμος χαράσσεται μόνο όταν είναι σίγουρο ότι θα οδηγήσει σε ένα επιτυχές αποτέλεσμα.

Όσο την άκουγε, τόσο η Ρολ ανακάλυπτε τις ρίζες της αινιγματικής έκφρασής της. «Ναι», είπε μια μέρα η Μέρκελ, «έχω διδαχθεί από την εποχή που στην Ανατολική Γερμανία μαθαίναμε να κρατάμε το στόμα μας κλειστό. Η στρατηγική αυτή ήταν απαραίτητη για την επιβίωσή μας. Κι αυτό συμβαίνει ακόμη».

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,ΑΠΕ-ΜΠΕ