«Παράθυρο» επαναφοράς των συνοριακών ελέγχων εντός Σένγκεν ανοίγει η Κομισιόν

Πρόταση που επιτρέπει στα κράτη-μέλη της ζώνης Σένγκεν να επαναφέρουν υπό αυστηρές προϋποθέσεις και μόνο για πέντε ημέρες τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα σε περίπτωση μαζικής εισόδου παράνομων μεταναστών υπέβαλε η Κομισιόν.

Ωστόσο η επαναφορά θα γίνεται σε ευρωπαϊκό και όχι σε διακυβερνητικό επίπεδο (όπως συμβαίνει σήμερα) ενώ οι έλεγχοι θα διατηρούνται και πέραν των πέντε ημερών με απόφαση που θα απαιτεί ειδική πλειοψηφία των κρατών-μελών και αιτιολογημένη έκθεση.

Το σχέδιο ουσιαστικά δίνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση τη δυνατότητα να αναστείλει υπό προϋποθέσεις τη συμμετοχή στη ζώνη Σένγκεν για χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα μετανάστευσης, όπως η Ελλάδα.

Οι προτάσεις της Κομισιόν μεταθέτουν όμως τον κύριο άξονα λήψης αποφάσεων από τις εθνικές κυβερνήσεις στις Βρυξέλλες, γεγονός που έχει προκαλέσει τη συντονισμένη αντίδραση της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας.

Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία μία χώρα-μέλος της Συνθήκης Σένγκεν μπορεί να επαναφέρει προσωρινά τους ελέγχους στα σύνορα μόνο εφόσον υπάρχει αποδεδειγμένη απειλή για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλειά της από προβλέψιμα ή μη γεγονότα, όπως αφενός μία σημαντική αθλητική διοργάνωση και αφετέρου ένα μαζικό κύμα μεταναστών.

Στο νέο πακέτο προτάσεων που κατέθεσε η Κομισιόν επεκτείνει την εφαρμογή του μέτρου και για τις χώρες που δέχονται μεταναστευτικές πιέσεις. Θέτει, πάντως, προϋποθέσεις αυστηρότερες σε σχέση με όσα ζητούσαν χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, με το νέο καθεστώς που προτείνεται, οι αποφάσεις γιατην επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα θα λαμβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο -και όχι διακυβερνητικό επίπεδο- βάσει πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα υποστηρίζεται από ειδική πλειοψηφία των εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών.

Ειδικότερα, ένα κράτος-μέλος που κινδυνεύει από την μαζική είσοδο παράνομων μεταναστών μπορεί καταρχήν από μόνο του να αποφασίσει την επαναφορά των ελέγχων για διάστημα πέντε ημερών.

Για τη διατήρηση του μέτρου θα πρέπει να υποβληθεί αιτιολογημένη έκθεση στην Κομισιόν. Κατά γενικό κανόνα, στην περίπτωση αυτή, θα μπορούσε να επιτραπεί η πραγματοποίηση ελέγχων σε καθορισμένα συνοριακά σημεία για ανανεώσιμη περίοδο 30 ημερών.

Επί της ουσίας η Κομισιόν προσπαθεί να περιορίσει το αυθαίρετο κλείσιμο των συνόρων.

Ταυτόχρονα, όμως, κράτη-μέλη μπορούν να δουν τους συνοριακούς ελέγχους με τους γείτονές τους να επιστρέφουν εφόσον αποτυγχάνουν να ελέγξουν τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σε περίπτωση, δηλαδή, σημαντικών ανεπαρκειών όσον αφορά την εφαρμογή των κανόνων Σένγκεν, π.χ. εάν ένα κράτος μέλος δεν είναι σε θέση να προστατεύσει επαρκώς μέρος των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, μπορούν να ληφθούν μέτρα για τη στήριξή του, όπως τεχνική και χρηματοδοτική στήριξη από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη, την Frontex ή άλλες υπηρεσίες, όπως η Εuropol ή η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για θέματα Ασύλου (EASO).

Εάν, ωστόσο, παρά τα μέτρα στήριξης, δεν αντιμετωπιστούν οι σοβαρές ανεπάρκειες, τότε μπορεί να ληφθεί απόφαση που θα επιτρέπει την προσωρινή επαναφορά των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα.

Προβλέπεται ότι οποιοδήποτε τέτοιο έσχατο μέτρο θα πρέπει να λαμβάνεται σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να αποφεύγονται μονομερείς αποφάσεις από μεμονωμένα κράτη μέλη και να ακολουθείται μια συλλογική προσέγγιση για την προστασία των κοινών μας συμφερόντων, υποστηρίζει η Επιτροπή.

Οι προτάσεις αυτές θα υποβληθούν σε εξέταση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Υπουργών, σύμφωνα με τη νομοθετική διαδικασία της συναπόφασης.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ