Οι μισές επιστημονικές δημοσιεύσεις «είναι λανθασμένες»

36

Περίπου το 50% των δημοσιευμένων επιστημονικών εργασιών καταλήγουν σε λανθασμένα συμπεράσματα, προκύπτει από στατιστική ανάλυση στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Ο σχεδιασμός των πειραμάτων και η μεροληψία των ερευνητών περιορίζουν την αξιοπιστία των μελετών στους περισσότερους τομείς του επιστητού.

«Θα πρέπει να θεωρούμε ότι τα περισσότερα επιστημονικά ευρήματα θα καταρριφθούν» σχολιάζει στο New Scientist o Ιωάννης Ιωανίδης, επιδημιολόγος της Ιατρικής Σχολής στα Ιωάννινα. «Ορισμένα θα αναπαραχθούν και θα επιβεβαιωθούν. Η διαδικασία της επιβεβαίωσης είναι πιο σημαντική από την πρώτη ανακάλυψη» τονίζει.

Στη δική του δημοσίευση, ο Δρ Ιωαννίδης δεν αποδεικνύει ότι οποιαδήποτε συγκεκριμένη μελέτη είναι λανθασμένη. Χρησιμοποιεί στατιστικά εργαλεία για να καταδείξει ότι μια πληθώρα εμποδίων στην ερευνητική πρακτική αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα μια τυχαία επιλεγμένη εργασία να είναι ψευδής.

Μεγαλύτερη πιθανότητα σφάλματος υπάρχει στις μελέτες που βασίζονται σε μικρό δείγμα δείγμα, αλλά ακόμα και μεγάλα, καλοσχεδιασμένα πειράματα δεν αποκλείεται να οδηγήσουν σε λανθασμένα αποτελέσματα.

Προβλήματα ανακύπτουν επίσης σε μελέτες που εξετάζουν ανεπαίσθητα φαινόμενα -για παράδειγμα, η δοκιμή ενός φαρμάκου που είναι αποτελεσματικό μόνο στο 10% των ασθενών- καθώς και στις περιπτώσεις που το πειραματικό πρωτόκολλο είναι ασαφές και οι επιστήμονες μπορούν να «μαγειρέψουν» τα αποτελέσματα εκ των υστέρων.

Ένας ακόμα σχετικός παράγοντας είναι η λεγόμενη επιλεκτική δημοσίευση, δηλαδή η απόκρυψη των αρνητικών αποτελεσμάτων. πιθανότητα σφάλματος, προσθέτει ο Ιωαννίδης, είναι μεγαλύτερη σε επιστημονικούς τομείς όπου υπάρχει έντονος ανταγωνισμός.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το συμπέρασμα μιας μελέτης θεωρείται αληθές αν είναι στατιστικά σημαντικό, δηλαδή η πιθανότητα τα αποτελέσματα να οφείλονται μόνο στην τύχη πρέπει να είναι κάτω από 5%.

Όπως πάντως σχολιάζουν στο New Scientist ανεξάρτητοι ειδικοί, οι περισσότεροι επιστήμονες κατανοούν τους περιορισμούς των επιστημονικών δημοσιεύσεων και σπανίως εκλαμβάνουν τα συμπεράσματά τους δεδομένα.

Η τελευταία έρευνα δημοσιεύεται στη νέα διαδικτυακή επιθεώρηση Public Library of Science Medicine.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ