Λύση στο μυστήριο της εγκεφαλίτιδας που σκότωσε ένα εκατομμύριο ανθρώπους το 1920

36

Δυο νεαροί Λονδρέζοι γιατροί φαίνεται ότι διαλεύκαναν την πιο μυστηριώδη επιδημία του 20ού αιώνα. Προτείνουν μια εξήγηση για την «ληθαργική εγκεφαλίτιδα», μια ασθένεια που σκότωσε ένα εκατομμύριο ανθρώπους τη δεκαετία του 1920 και άφησε εκατομμύρια ακόμα παράλυτους σαν ζωντανά αγάλματα.

Η επιδημία οφειλόταν σε ένα σπάνιο στέλεχος στρεπτόκοκκου.

Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες δεν είχαν ιδέα τι μπορεί να είχε προκαλέσει τα κρούσματα και η υπόθεση είχε σχεδόν ξεχαστεί. Μέχρι που η εγκεφαλίτιδα ξαναεμφανίστηκε. Σποραδικά, ασθενείς παρουσιάζονταν με έντονη φλεγμονή στον εγκέφαλο, που τους άφηνε ανήμπορους να κινηθούν και να μιλήσουν. Κάποιοι συνέρχονταν έπειτα από μήνες, άλλοι έμεναν με σοβαρές αναπηρίες.

Οι πρώτοι που κατάλαβαν ότι πίσω από τα νέα κρούσματα κρυβόταν η ληθαργική εγκεφαλίτιδα ήταν ο Ράσελ Ντέιλ και ο συνάδελφός του Αντριου Τσερτς του Νοσοκομείου Great Ormond Street, οι οποίοι κατάφεραν να συλλέξουν στοιχεία για 20 πρόσφατες περιπτώσεις στη Βρετανία.

Οι δύο ερευνητές παρατήρησαν ότι οι περισσότεροι ασθενείς είχαν παρουσιάσει φλεγμονή στο λαιμό πριν νοσήσουν με εγκεφαλίτιδα. Αρχισαν λοιπόν να ψάχνουν για ενδείξεις βακτηριογενούς λοίμωξης και ειδικά από στρεπτόκοκκο, ένα βακτήριο που προκαλεί συχνά πονόλαιμο.

«Ήταν εκπληκτικό και πολύ συναρπαστικό όταν ήρθαν τα πρώτα αποτελέσματα» σχολιάζει στο BBC ο Δρ Τσερτς. «Πήραμε το πρώτο, το δεύτερο και μετά το δέκατο […] και όλοι οι ασθενείς έδιναν το ίδιο αποτέλεσμα» συνεχίζει.

Οι νεαροί γιατροί ανακάλυψαν ότι η λοίμωξη οφειλόταν σε κάποιο στέλεχος στρεπτόκοκκου που είχε μεταλλαχθεί και προσέβαλλε και τον εγκέφαλο.

Φαίνεται ότι σε ορισμένους ανθρώπους το βακτήριο υπερδιεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα, κάνοντάς το να επιτεθεί το ίδιο στο νευρικό σύστημα.

Οι δυο ερευνητές επιχείρησαν στη συνέχεια να συνδέσουν το στρεπτόκοκκο με την επιδημία που σάρωσε τον κόσμο τη δεκαετία του 20. Σε ιατρικά αρχεία της εποχής, πράγματι ανακάλυψαν δυο εντυπωσιακές ενδείξεις: Πρώτον, πολλά από τα τότε θύματα είχαν παρουσιάσει πονόλαιμο πριν παραλύσουν και δεύτερον, σε μια περίπτωση υπήρχε αναφορά στο βακτήριο διπλόκοκκκο. Διπλόκοκκκος ονομαζόταν τότε μια μορφή στρεπτόκοκκου.

Φαίνεται ότι λοιπόν ότι οι Ντέιλ και Τσέρτς κατάφεραν να λύσουν το μυστήριο της εγκεφαλίτιδας, που διήρκεσε πάνω και ογδόντα χρόνια. Οριστικές αποδείξεις, πάντως, ίσως δεν υπάρξουν ποτέ.

Τουλάχιστον οι επιστήμονες ίσως μπορέσουν τώρα να βρουν μια θεραπεία για τον μεταλλαγμένο στρεπτόκκοκο που προκαλεί ληθαργική εγκεφαλίτιδα.

Η έρευνα έχει δημοσιευθεί σε επιστημονική επίθεώρηση και παρουσιάζεται στη σειρά ντοκιμαντέρ Medical Mysteries του BBC.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ