H ΕΕ ανακαλεί πατέντες για γονίδια που σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού

36

Τα ευρωπαϊκά ιατρικά κέντρα που πραγματοποιούν γενετικές εξετάσεις για τυχόν μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 και BRCA2, που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του μαστού, δεν είναι πλέον υποχρεωμένα να αγοράζουν την άδεια χρήσης από την αμερικανική Myriad Genetics. Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών (EPO) ανακάλεσε τα σχετικά διπλώματα ευρεσιτεχνίας, καταδεικνύοντας τη διαφορετική στάση ΕΕ και ΗΠΑ στο θέμα της κατοχύρωσης γονιδίων.

Μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA1 και BRCA2, οι οποίες αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στο μαστό, απαντώνται περίπου στο 5% του γυναικείου πληθυσμού.

Όπως αναφέρει το NewScientist.com, η ΕΡΟ ανακάλεσε την πατέντα για το BRCA2 το Φεβρουάριο, όταν διαπιστώθηκε ότι το φιλανθρωπικό ερευνητικό ίδρυμα Cancer Research UK είχε καταθέσει πρώτο αίτηση πατέντας για το ίδιο γονίδιο.

Το δίπλωμα για το BRCA1 ανακλήθηκε την περασμένη Τρίτη, πιθανώς επειδή το ερευνητικό έργο στο οποίο αναφερόταν η αίτηση δεν κρίθηκε «εφευρετικό». Οι ευρεσιτεχνίες πρέπει να είναι πρωτότυπες για να θεωρηθούν τέτοιες και να κατοχυρωθούν με διπλώματα. Πάντως η Myriad Genetics έχει τώρα το δικαίωμα να εφεσιβάλλει την απόφαση.

Η ανάκληση των διπλωμάτων «επιδεικνύει τη διαφορά ανάμεσα στην προστασία των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Ενδέχεται να δημιουργεί προηγούμενο» σχολιάζει ο Ρίτσαρντ Σάλιβαν, επικεφαλής των κλινικών προγραμμάτων του Cancer Research UK.

Εκτός του ότι μειώνει το κόστος των γενετικών εξετάσεων για τα BRCA1 και 2, η απόφαση της EPO ίσως αυξάνει την πίεση που δέχεται το Γραφείο Ευρεσιτεχνιών και Εμπορικών Σημάτων των ΗΠΑ να μην εκδίδει διπλώματα για «προφανείς» ανακαλύψεις.

Ερευνητές που ήταν αντίθετοι στην εκχώρηση πατέντας για το BRCA1 ανακάλυψαν ότι η αλληλουχία του γονιδίου στην αρχική αίτηση της Myriad Genetics το 1994 διέφερε σε δέκα βάσεις («γράμματα» του DNA) από την αλληλουχία του τελικού διπλώματος που εκδόθηκε το 2001.

Η εταιρεία κατέθεσε τη σωστή αλληλουχία το 1995, όμως μέχρι τότε η αλληλουχία αυτή είχε δημοσιευθεί από τρίτους σε επιστημονικά έντυπα, γεγονός που σημαίνει αυτόματα ότι το έργο της Myriad δεν ήταν καινοτόμο και άρα δεν μπορούσε να κατοχυρωθεί.

Η EPO, που εξέδωσε το πρώτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για γονίδιο το 1990, απορρίπτει πλέον πολλές αιτήσεις για κατοχύρωση γενετικών αλληλουχιών, ειδικά αν πρόκειται για έρευνες που βασίζονται σε εικασίες ή σε τμήμα μόνο του γονιδίου.

Αλλά και στις ΗΠΑ, η Εθνική Ακαδημία Επιστημών ζήτησε πρόσφατα από το Γραφείο Ευρεσιτεχνιών και Εμπορικών Σημάτων να είναι πιο προσεκτικό στην απόδοση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που αφορούν γονίδια. Οι πατέντες παρέχουν μεν οικονομικά κίνητρα για νέες έρευνες, όμως αυξάνουν το κόστος των γενετικών εξετάσεων και εμποδίζουν το έργο ανταγωνιστικών ερευνητικών ομάδων.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ