Το μεγάλο φινάλε της αποστολής Rosetta

Αφού προσέφερε θέαμα και σασπένς, όσο καμία άλλη αποστολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), το σκάφος Rosetta, που εδώ και πάνω από δύο χρόνια ακολουθούσε κατά πόδας τον κομήτη 67Ρ Τσουριούμοφ-Γκερασιμένκο, ετοιμάζεται πλέον να ολοκληρώσει την αποστολή της με μια αργή «αυτοκτονία» για χάρη της επιστήμης.

Περίπου στις 14:20 ώρα Ελλάδας (συν/πλην 20 λεπτά) το μεσημέρι της Παρασκευής, η «Ροζέτα» θα πέσει στον κομήτη και θα χαθεί κάθε επαφή μαζί της. Λόγω της απόστασης, η επιβεβαίωση θα φθάσει στη Γη περίπου μια ώρα αργότερα.

H μανούβρα

Αθόρυβα πια, ό,τι έχει απομείνει από το Rosetta θα συνεχίσει να ταξιδεύει πάνω στον κομήτη, ο οποίος κατευθύνεται προς τον Δία, παρέα με το μικρό ρομπότ Philae (βάρους 100 κιλών και μεγέθους πλυντηρίου), το οποίο από το Νοέμβριο 2014 το Rosetta είχε κατεβάσει στην επιφάνεια του κομήτη, αλλά αυτό μετά από λίγο σφηνώθηκε σε μια ρωγμή και έκτοτε σίγησε (15 Νοεμβρίου).

Ήδη, στις 24 Σεπτεμβρίου δόθηκε η εντολή από το κέντρο ελέγχου της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας, ώστε το Rosetta να κάνει την κατάλληλη «μανούβρα», που θα της επιτρέψει να αρχίσει από ύψος 20 χιλιομέτρων την αργή κάθοδό της προς τον κομήτη, η οποία θα ολοκληρωθεί την Πέμπτη.

Η κάθοδος είναι σκοπίμως πολύ αργή (σχεδόν ένα μέτρο ανά δευτερόλεπτο), έτσι ώστε οι επιστήμονες να αξιοποιήσουν τα διάφορα όργανα και κάμερες της «Ροζέτα», όσο αυτή είναι ακόμη εν ζωή, προκειμένου να μελετήσουν τον κομήτη από όσο γίνεται πιο κοντινή απόσταση. Το σημείο πρόσκρουσης που έχει επιλεγεί στη, κεφαλή του κομήτη, η οποία είναι γεμάτη μεγάλες τρύπες διαμέτρου άνω των 100 μέτρων, είναι η περιοχή Μάατ από όπου εκτοξεύονται αέρια.

Η αποστολή

Από τον Μάρτιο 2004, που ξεκίνησε, από το ευρωπαϊκό διαστημικό κέντρο Κουρού στη Γαλλική Γουιάνα, το ιστορικό ταξίδι του Rosetta, η οποία διάνυσε περισσότερα από έξι δισεκατομμύρια χιλιόμετρα στο διάστημα, κράτησε περίπου 12,5 χρόνια, εξάπτοντας το ενδιαφέρον του κοινού διεθνώς. Ήταν, άλλωστε, η πρώτη φορά που ένα διαστημικό σκάφος όχι μόνο κυνήγησε ένα κομήτη και τέθηκε σε τροχιά γύρω του (Αύγουστος 2014), αλλά επίσης, τρεις μήνες αργότερα, έστειλε στην επιφάνειά του ένα μικρό ρομπότ – έστω κι αν αυτό λειτούργησε τελικά για λίγο μόνο διάστημα.

Οι επιστήμονες έχουν ήδη στα χέρια τους πληθώρα επιστημονικών δεδομένων που δεν έχουν ακόμη αναλύσει και σε αυτά θα προστεθούν πολλά ακόμη κατά την τελική φάση της αποστολής αυτή την εβδομάδα.

Το Rosetta -άλλη μια πρωτιά- ήταν το πρώτο σκάφος που κινήθηκε πέρα από τη ζώνη των αστεροειδών μεταξύ ‘Αρη-Δία μόνο με την ηλιακή ενέργεια που έπαιρνε από τους συλλέκτες της. Όμως αυτό ήταν και το αδύναμό σημείο της. Καθώς η τροχιά του κομήτη 67Ρ τον απομακρύνει πλέον από τον Ήλιο, το Rosetta δεν έχει πλέον άλλες δυνάμεις. Επιλέχθηκε έτσι η λύση της «χρήσιμης αυτοκτονίας», ώστε ακόμη και με τον θάνατό της να συνεισφέρει στην επιστημονική γνώση.

Το Rosetta έχει εμπνεύσει ακόμη και καλλιτέχνες. Ο Έλληνας μουσικός Βαγγέλης Παπαθανασίου (γνωστός διεθνώς ως Vangelis), ο οποίος έχει μακρά σχέση συνεργασίας με την ESA, μόλις κυκλοφόρησε το νέο ομώνυμο άλμπουμ του «Rosetta».

Οι άλλες διαστημικές αποστολές σε κομήτες και αστεροειδείς

· Giotto: Η πρώτη διαστημοσυσκευή (από την ΕSA) που έκανε παρατήρηση ενός κομήτη από κοντά, όταν το 1986 πλησίασε σε απόσταση μερικών εκατοντάδων χιλιομέτρων τον κομήτη του Χάλεϊ.

· Deep Impact: Το σκάφος της NASA προσέγγισε τον κομήτη Τέμπελ 1 το 2005 και εκτόξευσε πάνω του μια βολίδα 370 κιλών. Η έκρηξη εκτίναξε στο διάστημα σκόνη από τον πυρήνα του κομήτη, η οποία μετά μελετήθηκε με τις κάμερες του σκάφους.

· Stardust: Το μικρό σκάφος της NASA εκτοξεύθηκε το 1999, συνέλλεξε δείγματα σκόνης από τον κομήτη Wild 2 και τα έφερε πίσω στη Γη το 2006.

· Hayabusa 2: Η ιαπωνική διαστημοσυσκευή εκτοξεύθηκε το 2014 και προγραμματίζεται να φθάσει στον αστεροειδή Ριούγκου το 2018. Θα χρησιμοποιήσει μια εκρηκτική συσκευή για να πάρει δείγματα από την επιφάνειά του και να τα επιστρέψει στη Γη το 2020.

· Osiris-REx: Το σκάφος της NASA εκτοξεύθηκε προ εβδομάδων με κατεύθυνση τον αστεροειδή Μπενού και στόχο να συλλέξει δείγματα και να τα φέρει στη Γη το 2023.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,ΑΠΕ-ΜΠΕ